Κομήτης κατηγορείται για πυρηνικό χειμώνα τον 6ο αιώνα μ.Χ.

Από ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ, 7 Φεβρουαρίου 2004

Επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, θεωρούν ότι έχουν ανακαλύψει την αιτία για τις κατεστραμμένες σοδειές και τους θερινούς παγετώνες πριν, περίπου, 1.500 χρόνια. Ήταν ένας κομήτης που συγκρούστηκε με τη Γη.

Η ομάδα έχει μελετήσει στοιχεία από δακτυλίους των δέντρων, τα οποία δείχνουν ότι η Γη πέρασε μια περίοδο πολύ ψυχρών καλοκαιριών γύρω από το 536-540 μ.Χ., που έμοιαζε κατά κάποιο τρόπο με έναν πυρηνικό χειμώνα.

Ένα αντικείμενο διαμέτρου 100m συγκρούεται με τη Γη, κάθε 10.000 χρόνια

Οι επιστήμονες στη Σχολή της Φυσικής και της Αστρονομίας θεωρούν ότι το γεγονός αυτό προκλήθηκε από έναν κομήτη που χτύπησε τη Γη και εκρήχθηκε στην ανώτερη ατμόσφαιρα. Τα συντρίμμια από αυτήν την γιγαντιαία έκρηξη ήταν τέτοια που τύλιξαν τη Γη στην αιθάλη και την τέφρα, εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο στο φως του ήλιου να φθάσει στη Γη και προκαλώντας ένα πολύ ψυχρό καιρό. Αυτό το φαινόμενο είναι παρόμοιο με αυτό που έγινε όταν ένας κομήτης, ο Shoemaker-Levy-9, χτύπησε τον Δία το 1995.

Οι ιστορικές αναφορές από αυτήν την περίοδο - τον Μεσαίωνα - είναι αραιές, αλλά όποια αρχεία υπάρχουν, μιλάνε για κακές σοδειές και θερινούς παγετώνες.

Η εργασία έγινε από δύο προπτυχιακούς σπουδαστές του Κάρντιφ, την Emma Rigby και τον Mel Symonds, ως τμήμα της προπτυχιακής τους εργασίας υπό επίβλεψη του Derek Ward-Thompson.

Τα συμπεράσματά τους αναφέρονται στο τεύχος Φεβρουαρίου του περιοδικού Astronomy and Geophysics, το περιοδικό της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρείας.

Το εκπληκτικό συμπέρασμα αυτής της νέας εργασίας είναι ότι απαιτείται μόνο ένας μικρός κομήτης για να προκαλέσει τέτοια δραματικά αποτελέσματα. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι ένας κομήτης με μέγεθος μόλις μισό χιλιόμετρο, θα μπορούσε να προκαλέσει έναν παγκόσμιο πυρηνικό χειμώνα. Αυτό το μέγεθος είναι σημαντικά μικρότερο από αυτό που προηγουμένως πιστεύαμε.

Ο επιβλέπων καθηγητής Ward-Thompson τόνισε τα εξής: "Μία από τις συναρπαστικές πτυχές αυτής της εργασίας είναι ότι έχουμε μειώσει το μέγεθος του κομήτη που απαιτείται για να αποτελέσει μια παγκόσμια απειλή. Αυτή η εργασία δείχνει ότι ακόμη και ένας κομήτης μόνο μισού χιλιομέτρου, θα μπορούσε να έχει παγκόσμιες συνέπειες. Προηγουμένως, θεωρούσαμε ότι οι κομήτες θα έπρεπε να ήταν μεγέθους πάνω ένα χιλιόμετρο για θεωρηθούν σαν παγκόσμια απειλή. Εάν ένα τέτοιο γεγονός συμβεί πάλι σήμερα, τότε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Γης θα μπορούσε να αντιμετωπίσει λιμό."

Η σύγκρουση με τον κομήτη προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στις σοδειές και έφερε μεγάλο λιμό μεταξύ του πληθυσμού του έκτου αιώνα. Ο συγχρονισμός συμπίπτει με την Ιουστιανιανή Πανούκλα, που θεωρείται από πολλούς ως η πρώτη εμφάνιση του Μαύρου Θανάτου στην Ευρώπη. Είναι πιθανόν η πανούκλα να ήταν τόσο ασυγκράτητη και να κυριάρχησε τόσο γρήγορα, επειδή ο πληθυσμός είχε αποδυναμωθεί ήδη από το λιμό.

Ο μεγαλύτερος πετρώδης μετεωρίτης που έχει βρεθεί στη Γη μέχρι σήμερα είναι ο Jilin στην Κίνα, ο οποίος είχε βάρος 1,7 τόνο και έπεσε το 1976. Ο μετεωρίτης αυτός άνοιξε ένα «ανάχωμα» στο έδαφος βάθους έξι μέτρων. Σε τέτοιες πτώσεις, η ταχύτητα της πτώσης μειώνεται από την επιφάνεια του εδάφους, η οποία μπορεί και απορροφά το χτύπημα.

Μεγαλύτεροι μετεωρίτες, εκείνοι που ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες τόνους, είναι πολύ πιο πιθανόν να εκραγούν και να διαλυθούν αγγίζοντας τη Γη. Τη στιγμή ακριβώς που το κοσμικό αυτό αντικείμενο χτυπά στη Γη, παράγονται δύο πολύ ισχυρές δυνάμεις κρούσης: η πρώτη «ταξιδεύει» μέσα στο έδαφος και η άλλη περνά μέσα από τον μετεωρίτη. Οι πιέσεις που ασκούνται είναι τεράστιες ­ εκατοντάδες kilobar ή ακόμη και megabars ­ ικανές να αλλάξουν τελείως τόσο τη δομή του μετεωρίτη όσο και εκείνη του εδάφους.

Η κινητική ενέργεια μετατρέπεται σε θερμότητα, με αποτέλεσμα ο μετεωρίτης και το έδαφος να εξατμίζονται και τμήματά τους να πετάγονται μακριά προς όλες τις κατευθύνσεις. Το υλικό αυτό που εκτοξεύεται, μπορεί να ταξιδέψει με ταχύτητα πολύ μεγαλύτερη από εκείνη του μετεωρίτη, ενώ μέρος του είναι δυνατόν να αιωρείται στην ατμόσφαιρα, ακόμη και αφού έχει πια ολοκληρωθεί η διαδικασία δημιουργίας του κρατήρα.

Το υλικό εκείνο που αναπτύσσει μεγαλύτερη ταχύτητα, συνήθως αποτελείται από μικρότερα σωματίδια και εντοπίζεται στη διάρκεια ανασκαφών στο κέντρο ενός κρατήρα. Στην περίπτωση του κρατήρα της Αριζόνα, τμήματα από τον μετεωρίτη μεγέθους λίγων μέτρων έχουν βρεθεί σε μεγάλη ακτίνα γύρω από το χείλος του κρατήρα.

Ο κρατήρας της Αριζόνα, έχει διάμετρο ενός χιλιομέτρου και βάθος 174 μέτρων. Πρόκειται για έναν κρατήρα, ο οποίος δημιουργήθηκε από την πτώση μετεωρίτη και πολλοί θεωρούν πως είναι η απόδειξη του ότι ζούμε σε έναν πολύ βίαιο διαστημικό περιβάλλον.

Ο κρατήρας αυτός πιστεύεται ότι δημιουργήθηκε πριν από 50.000 χρόνια, όταν ένας μετεωρίτης που ζύγιζε πάνω από 1,7 τόνους και είχε διάμετρο εξήντα μέτρων έπεσε από τον ουρανό και χτύπησε στη Γη με ταχύτητα 40 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο.

Οι φυλές των Ινδιάνων που έζησαν στην περιοχή, οι Χόπι, οι Ναβάχο και οι Πουέμπλο, γνώριζαν εδώ και αιώνες για την ύπαρξη του κρατήρα. Απέφευγαν όμως ακόμη και να πλησιάσουν στον τόπο, τον οποίο θεωρούσαν ιερό. Οι λευκοί κάτοικοι της Αμερικής τον ανακάλυψαν μόνο το 1871, όταν μια ομάδα στρατιωτών έκανε μια περιπολία αναγνωριστική της περιοχής. 

Τη σημερινή μας γνώση μας γύρω από τη δημιουργία κρατήρων την οφείλουμε, κατά κύριο λόγο, στον Gene Shoemaker, τον άνθρωπο που ανακάλυψε μαζί με τον Levy τον κομήτη Shoemaker-Lavy, ο οποίος συνετρίβη πάνω στην επιφάνεια του Δία, το 1995.

Με την ιδιότητα του γεωλόγου και του μέλους της αμερικανικής Εταιρείας Γεωλόγων, ο Shoemaker μελέτησε το μεγάλο κρατήρα στην Αριζόνα το 1958 και ανακάλυψε πολλά από τα χαρακτηριστικά που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα για την αναγνώριση των κρατήρων που δημιουργήθηκαν από την πτώση μετεωριτών.

Ο άνθρωπος που μας έμαθε να εξερευνούμε τους μετεωρίτες που φτάνουν στη Γη πέθανε ξαφνικά, σε τροχαίο, το 1997, στην Αυστραλία. Η τέφρα του ταξίδεψε μαζί με το διαστημικό σκάφος «Lunar Ρrospector», το οποίο ολοκλήρωσε την αποστολή του στις αρχές του 1999, προσεδαφιζόμενο στην επιφάνεια της Σελήνης, όπου και συνετρίβη.