Έκθεση σε ασθενή μαγνητικά πεδία προκαλεί βλάβες στο DNA εγκεφαλικών κυττάρων σε αρουραίους

Από σελίδα του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, 18 Φεβρουαρίου 2004

Η παρατεταμένη έκθεση σε χαμηλού επιπέδου μαγνητικά πεδία, παρόμοια με αυτά που εκπέμπονται από συνηθισμένες οικιακές συσκευές, όπως είναι τα σεσουάρ για τα μαλλιά, ηλεκτρικές κουβέτρες και ηλεκτρικές ξυριστικές μηχανές, μπορεί να βλάψει το DNA των κυττάρων του εγκεφάλου, σύμφωνα με ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον του τμήματος Βιο-μηχανικής. Οι επιστήμονες ακόμα βρήκαν ότι η βλάβη από μικρές εκθέσεις εμφανίζεται να είναι συσσωρευτική κατά τη διάρκεια του χρόνου.

Η νέα μελέτη πρόκειται να δημοσιευθεί στο περιοδικό Environmental Health Perspectives, των Εθνικών Ιδρυμάτων των Περιβαλλοντικών Επιστημών Υγείας, και είναι διαθέσιμη τώρα και στο διαδίκτυο.

Στη μελέτη, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι αρουραίοι πειραματόζωα, που εκτέθηκαν σε ένα πεδίο 60 Hertz για 24 ώρες, εμφάνισαν σημαντική ζημιά στο DNA τους, και οι αρουραίοι που εκτέθηκαν για 48 ώρες εμφάνισαν ακόμα περισσότερες θραύσεις στα σκέλη του DNA των εγκεφαλικών κυττάρων. Η έκθεση οδήγησε, επίσης, σε μια αύξηση στην απόπτωση κυττάρων του εγκεφάλου, ή όπως λέγεται στην "αυτοκτονία των κυττάρων". Μια διαδικασία στην οποία ένα κύτταρο αυτοκαταστρέφεται, επειδή δεν μπορεί να αυτοεπισκευαστεί.

Και μια προηγούμενη μελέτη εμφάνισε παρόμοια βλάβη, αλλά σε αυτήν η ένταση του μαγνητικού πεδίου ήταν 10-πλάσια και οι αρουραίοι εκτέθηκαν ακριβώς για δύο ώρες. Αυτό δείχνει ότι τα αποτελέσματα της έκθεσης είναι συσσωρευτικά, και η χρονική διάρκεια μπορεί να είναι τόσο καταστροφική όσο και η ένταση, αναφέρει ο Henry Lai, ένας ερευνητής καθηγητής που διεύθυνε τη μελέτη μαζί με τον βιομηχανικό Narendra Singh.

"Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι εκτίθενται σε αυτές τις δόσεις, σιγά-σιγά. Τρία λεπτά έκθεσης με ένα πιστολάκι, πέντε λεπτά με μια ηλεκτρική ξυριστική μηχανή",  λέει ο Lai.

"Βρήκαμε ότι η έκθεση θα μπορούσε να δρα συσσωρευτικά και τελικά θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόβλημα στην υγεία". Από τότε που ο Lai πρώτος ανέφερε επιστημονικά ευρήματα για βλάβες στο DNA από το μαγνητικό πεδίο το 1995, αρκετά εργαστήρια στην Ευρώπη και την Ινδία έχουν αναφέρει παρόμοια αποτελέσματα.

Παραδοσιακά, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα χαμηλού επιπέδου ηλεκτρομαγνητικά πεδία δεν είναι επιβλαβή, επειδή δεν είναι αρκετά ισχυρά για να σπάσουν τους χημικούς δεσμούς σε έναν οργανισμό. Ο Lai δεν διαφωνεί - υποψιάζεται απλά ότι κρύβεται ένας πιο λεπτός μηχανισμός. Θεωρεί ότι τα πεδία, χωρίς να προκαλούν άμεσα βλάβη, αρχίζουν μια διαδικασία μέσα στα κύτταρα που οδηγεί σε βλάβη.
 
Οι Lai και Singh υποθέτουν ότι η έκθεση στα μαγνητικά πεδία έχει επιπτώσεις στην ισορροπία του σιδήρου σε ορισμένα στοιχεία, οδηγώντας με αυτό το τρόπο σε μια αύξηση του ελεύθερου σιδήρου μέσα στο κύτταρο. Αυτός ο ελεύθερος σίδηρος συμμετέχει σε μια χημική αντίδραση, που ελευθερώνει "ελεύθερες ρίζες", ή φορτισμένα άτομα που κτυπούν τις κυτταρικές δομές, συμπεριλαμβανομένου του DNA, τα λιπίδια και τις πρωτεΐνες.

Για να εξετάσουν αυτή την άποψη, οι ερευνητές έδωσαν σε μερικούς αρουραίους φάρμακα, που είτε εξουδετερώνουν (τις κάνουν ουδέτερες) τις ελεύθερες ρίζες, είτε μειώνουν τον ελεύθερο σίδηρο πριν εκθέσουν τα ζώα στο μαγνητικό πεδίο. Οι θεραπείες υποστήριξαν την υπόθεση των επιστημόνων, μπλοκάροντας αποτελεσματικά τις επιδράσεις των πεδίων και προστατεύοντας το DNA των κυττάρων του εγκεφάλου των αρουραίων, από τις βλάβες.

Μία σημαντική επίπτωση αυτού του γεγονότος είναι ότι ορισμένοι τύποι κυττάρων με υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο - όπως είναι τα κύτταρα του εγκεφάλου - μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στην βλάβη από τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία.

Η βλάβη στο ίδιο το DNA δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο - όλα τα κύτταρα υφίστανται κάποια βλάβη στο DNA και ακολούθως επισκευάζεται. Τα προβλήματα μπορούν να εμφανιστούν όταν η βλάβη γίνεται σημαντική, επειδή τότε αυτή αυξάνει, επίσης, την πιθανότητα της παραγωγής λάθους στη διαδικασία της επισκευής, με συνέπεια μια μεταλλαγή που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε καρκίνο.
 
Κάποιοι τύποι βλάβης του DNA είναι πιο ανησυχητικοί από άλλους. Μια διάσπαση της μιας πλευράς της κλίμακας, της διπλής έλικας του DNA, είναι σχετικά εύκολο να επισκευαστεί. Οι επισκευές είναι πολύ δυσκολότερες εάν και οι δύο πλευρές της έλικας είναι διασπασμένες, και, κατά συνέπεια, η πιθανότητα μιας μεταλλαγής είναι μεγάλη. Οι Lai και Singh βρήκαν και απλά και διπλά σπασίματα στα σκέλη των εκτεθειμένων κυττάρων του εγκεφάλου.

Ο Lai ανέφερε ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να ανησυχήσουν υπερβολικά από τα ερευνητικά αποτελέσματά του. Αλλά πρέπει να είναι ενήμεροι για την πιθανότητα τα μικρής έντασης ηλεκτρομαγνητικά πεδία να είναι επιβλαβή, αν σκεφτούμε ότι οι ηλεκτρικές συσκευές είναι συστατικό της καθημερινής μας ζωής. Και οι περισσότερες οικιακές συσκευές - στεγνωτήρες, ξυριστικές μηχανές, φούρνοι, καφετιέρες, ρολόγια, εκπέμπουν ένα πεδίο 60 Hertz. Γι' αυτό χρειάζεται να γίνει περισσότερη έρευνα για να καταλάβουμε πλήρως πως γίνεται η βλάβη και τους κινδύνους που ενέχουν, προσθέτει ο Lai.

Στο μεταξύ, δίνει κάποιες συμβουλές: "Οι άνθρωποι θα πρέπει να περιορίσουν την έκθεσή τους όσο είναι  δυνατόν, ειδικά τις ηλεκτρικές συσκευές που χρησιμοποιούνται πολύ κοντά στο σώμα"