Η Γη έφτασε σχεδόν σε κατάσταση επιφυλακής εξ' αιτίας αστεροειδή

Από σελίδα του BBC, 25 Φεβρουαρίου 2004

Αστρονόμοι αποκάλυψαν ότι στις 13 Ιανουαρίου 2004 ήταν έτοιμοι να προειδοποιήσουν τον κόσμο, ότι υπήρχε μία πιθανότητα στις τέσσερις ο αστεροειδής 2004 AS1 - μήκους 30 μέτρων - να κτυπήσει τον πλανήτη μας μέσα σε 36 ώρες.

Θα μπορούσε να έχει προκαλέσει εκεί που θα έπεφτε τοπική ερήμωση και οι ερευνητές σκέφτηκαν να καλέσουν τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Bush, για να του ζητήσουν να προειδοποιήσει τον πλανήτη για επικείμενη πρόσκρουση αστεροειδή. Τελικά νέα στοιχεία έδειξαν ότι δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος γιατί ο αστεροειδής προσπέρασε τη Γη σε απόσταση 12 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.

Εάν είχε γίνει το τηλεφώνημα στον πρόεδρο των ΗΠΑ ...

Θα μπορούσε να είχε αρχίσει να προειδοποιεί τον κόσμο ότι επρόκειτο να χτυπηθεί η Γη από έναν διαστημικό βράχο.

Ο Bush δεν θα ήξερε ακριβώς που θα έπεφτε - το μόνο γνωστό ήταν ότι κάπου στο βόρειο ημισφαίριο. Οι ειδικοί θα είχαν τρέξει να στείλουν ραδιοσήματα ραντάρ προς τον τεράστιο βράχο, καθώς θα τους ζητούσε περισσότερες πληροφορίες για την τροχιά του προκειμένου να μιλήσει στον κόσμο.

Με μήκος, περίπου, 30m, ο αστεροειδής ήταν ένα μικρό κοσμικό αντικείμενο, κι όχι ο τύπος αυτός που προκάλεσε την εξαφάνιση των δεινοσαύρων ή θα εξαφάνιζε ορισμένα είδη, αλλά όμως ήταν αρκετά μεγάλος για να προκαλέσει αξιοσημείωτη ζημιά αφού θα είχε εκραγεί στην ατμόσφαιρα.

Ενδεχομένως, οι απώλειες θα μπορούσαν να ήταν πολύ περισσότερες από την 11η Σεπτεμβρίου.

Τελικά, ο Bush δεν έκανε καμία τέτοια ανακοίνωση, αλλά οι αστρονόμοι αναγνώρισαν ότι έφτασαν στο παρά πέντε για να τηλεφωνήσουν.

Θα καλέσουμε τον Πρόεδρο;

Σε μία αναφορά που παρουσιάστηκε στην διάσκεψη για την Πλανητική  Προστασία, που έγινε αυτή την εβδομάδα στην Καλιφόρνια, ο ερευνητής των αστεροειδών Clark Chapman, αποκάλεσε  το συμβάν μια "9-ωρη κρίση".

Στην συνάντηση εξήγηση με ποιο τρόπο έφθασε η είδηση ότι ένας αστεροειδής - που είχε ανακαλυφθεί από τα δίδυμα οπτικά τηλεσκόπια της αυτοματοποιημένης έρευνας του ουρανού στο Νέο Μεξικό - πλησίαζε τη Γη.

Το Κέντρο Μικρών Πλανητών στη Μασαχουσέτη - το ειδικό κέντρο για τέτοιες παρατηρήσεις - δημοσίευσε τις λεπτομέρειες στο διαδίκτυο, που ζήτησε την προσοχή των αστρονόμων, ένας από τους οποίους παρατήρησε κάτι ιδιαίτερο.

Το αντικείμενο αναμενόταν να γίνει 40 φορές φωτεινότερο την επόμενη ημέρα - ένα πιθανό σημάδι ότι πλησίαζε ολοένα και περισσότερο, και μάλιστα πολύ γρήγορα.

Αλλά με στοιχεία από τέσσερις διαθέσιμες παρατηρήσεις, οι αβεβαιότητες ήταν μεγάλες. Υπήρχαν πολλές δυνατές τροχιές που θα μπορούσε να ακολουθήσει το αντικείμενο, αλλά η πλειοψηφία τους δεν απειλούσε τη Γη.

Και τι να έκαναν οι αστρονόμοι; Θα έλεγαν στον κόσμο για την αβέβαιη κατάσταση ή θα περίμεναν για περισσότερα στοιχεία;

Για μερικούς αστρονόμους, τα γεγονότα έφθασαν στο αποκορύφωμα όταν ο Steven Chesley, ένας ερευνητής της NASA, κοίταξε τα διαθέσιμα στοιχεία και έστειλε ένα e-mail λέγοντας ότι ο αστεροειδής είχε μια πιθανότητα 25% να κτυπήσει το γήινο βόρειο ημισφαίριο σε μερικές ημέρες.

Και τότε οι αστρονόμοι Clark Chapman και David Morrison, επικεφαλής της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης για τα αντικείμενα πλησίον της Γης, σκέφτηκαν να τηλεφωνήσουν στο Λευκό Οίκο.

Αλλά πολλοί αστρονόμοι δεν συμφωνούν ότι ήταν σωστό να 'ξυπνήσουν' τον Πρόεδρο των ΗΠΑ.

"Οι αστρονόμοι αυτοί παρερμήνευσαν εντελώς την κατάσταση", λέει ο Benny Peiser του Πανεπιστημίου John Moores στο Λίβερπουλ. "Υπήρχε αρκετός χρόνος ώστε να γίνουν κι άλλες παρατηρήσεις".

Άλλοι θεωρούν, επίσης, ότι το τηλεφώνημα θα ήταν πρόωρο, γιατί δεν ξέραμε πολλά για αυτό το αντικείμενο. Αυτό ισχυρίζεται ο Brian Marsden, του Κέντρου Δευτερευόντων Πλανητών.

"Βρίσκω απίστευτο ότι μια τέτοια ενέργεια προβλέφτηκε βάσει μόνο τεσσάρων παρατηρήσεων. Αυτές δεν ήταν αρκετές για να δώσουν μια λογική τροχιά. Δεν υπήρχε λόγος για πανικός, αν και ήταν προφανές ότι η κατάσταση θα είχε επιλυθεί, με τον ένα τρόπο ή τον άλλο, σε μία ή δύο ώρες", συνέχισε.

Ευτυχώς για όλους τους αστρονόμους που είχαν σχέση με το γεγονός, αμέσως μετά από το δυσοίωνο e-mail του Chesley, ένας ερασιτέχνης αστρονόμος κατόρθωσε να αποφύγει τα σύννεφα που σκέπαζαν τον ουρανό και να πάρει μια καλή καθαρή εικόνα του ουρανού.

Η παρατήρηση αυτή θα ήταν σημαντική, επειδή, εάν το 2004 AS1 πραγματικά επρόκειτο να χτυπήσει τη Γη, θα είχε βρεθεί σε αυτό το κομμάτι του ουρανού που παρατηρούσε ο ερασιτέχνης αστρονόμος. Το γεγονός ότι δεν το εύρισκε στη συγκεκριμένη θέση του ουρανού, ήταν δηλαδή εκτός θέας, σήμανε ότι ο βράχος δεν θα μας χτυπούσε.

Αλλά ο Chapman λέει στην παρουσίασή του στην διάσκεψη για την Πλανητική  Προστασία, ότι εάν ο ουρανός ήταν νεφοσκεπής και δεν θα μπορούσαν να γίνουν άλλες παρατηρήσεις εγκαίρως, θα είχε σημάνει συναγερμό.

Ο Marsden όμως διαφωνεί. "Εάν ήταν ο ουρανός νεφοσκεπής και είχε γίνει τηλεφώνημα στον Πρόεδρο θα ήταν καταστρεπτικό."

Πολλοί αστρονόμοι βέβαια αναγνωρίζουν ότι ένας ψεύτικος συναγερμός θα μπορούσε να έχει κάνει ρεζίλι τους ειδικούς. Και καλούν τους συναδέλφους τους για περισσότερο προγραμματισμό και λιγότερο πανικό εάν θα συμβεί κάτι τέτοιο την επόμενη φορά.

Και ο αστεροειδής 2004 AS1;

Τελικά, ήταν πολύ μεγαλύτερος από όσο ο καθένας είχε υπολογίσει - ήταν περίπου πλάτους 500m κι όχι 20m. Πέρασε τελικά από τη Γη σε μια απόσταση, περίπου, 12 εκατομμύριο km - 32 φορές την απόσταση Γη-Σελήνης, και φυσικά δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος.