Ανακαλύφθηκαν νέοι πλανήτες γρήγοροι και καυτοί

Από το NewScientist, 7 Μαΐου 2004

Ανακαλύφθηκαν από αστρονόμους δύο νέοι εξωηλιακοί πλανήτες, που περιστρέφονται πολύ γρήγορα γύρω από τα άστρα  τους ενώ είναι πολύ θερμοί. Αυτοί οι αεριώδεις γιγαντιαίοι πλανήτες θα μπορούσαν να εκπροσωπούν μια νέα κατηγορία πλανητών, αναφέρουν οι αστρονόμοι.

Οι πλανήτες επισημάνθηκαν από το γεγονός - όταν διέρχονταν μπροστά από τα γονικά τους άστρα - της εξασθένισης της φωτεινότητας των άστρων. Η τελευταία αυτή ανακάλυψη έρχεται να προστεθεί σε δύο άλλες μόνο περιπτώσεις διερχόμενων πλανητών μπροστά από το άστρο τους.

Σήμερα είναι γνωστοί 120 περίπου εξωηλιακοί πλανήτες και μόνο ένας από αυτούς περιστρεφόταν τόσο γρήγορα - συγκεκριμμένα η περίοδος του ήταν τρεις γήινες μέρες - όσο οι δύο νέοι πλανήτες. Οι δύο νέοι αεριώδεις πλανήτες, στο μέγεθος του Δία, είναι εξαιρετικά γρήγοροι. Κάνουν μια περιστροφή γύρω από το άστρο τους σε λιγότερο από δύο ημέρες.

"Φαίνεται να αποτελούν μια νέα κατηγορία αντικειμένων και δεν είναι καθαρό εάν σχηματίζονται κατά διαφορετικό τρόπο", λέει ο Guillermo Torres, ένας αστρονόμος στο Harvard-Smithsonian Κέντρο για την Αστροφυσική, που επιβεβαίωσε την ανακάλυψη ενός από τους νέους πλανήτες.

Η τρέχουσα θεωρία προτείνει οι γίγαντες αεριώδεις πλανήτες, όπως ο Δίας, πρέπει να σχηματίζονται μακριά από τα αστέρια τους, σε μια απόσταση μεγαλύτερη από την απόσταση Γης-Ήλιου. Αλλά αργότερα οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον αέριο ή άλλους πλανήτες μπορούν να τους ωθήσουν πλησιέστερα προς το αστέρι τους.

Οι περισσότεροι εξωηλιακοί πλανήτες, που εμφανίζονται να έχουν κάνει αυτή την εσωτερική μετανάστευση, σχηματίζουν "θερμούς πλανήτες" σαν το Δία. Αλλά αυτοί οι νέοι πλανήτες, που θεωρούνται σπάνιοι, έχουν ονομαστεί "πολύ θερμοί". Βρίσκονται περίπου 50 φορές πιο κοντά από ό,τι η Γη από τον ήλιο. Ο προηγούμενος πιο κοντινός πλανήτης στο άστρο του είχε την διπλάσια απόσταση.

Καφέ νάνοι

Η πολύ μικρή απόσταση που έχουν οι νέοι πλανήτες με τα αστέρια τους μπορεί να σημαίνει ότι χάνουν ένα μέρος της μάζας τους προς τα αστέρια τους, λέει ο Torres. "Το άλλο ενδιαφέρον είναι ότι είναι τόσο κοντά τους που είναι πολύ θερμοί πλανήτες ενώ η ακτινοβολία από το αστέρι μπορεί να αλλάξει τη δομή τους".

Οι αεριώδεις γίγαντες πλανήτες ανακαλύφθηκαν από μια ομάδα που καθοδηγήθηκε από τον François Bouchy στο Laboratoire d'Astrophysique της Μασσαλίας, χρησιμοποιώντας έναν φασματογράφο σε ένα δίσκο διαμέτρου 8,2 μέτρων στο Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο στην τοποθεσία Paranal της Χιλής.

Οι δύο πλανήτες βρέθηκαν σε αστέρια που εξετάζονται με την έρευνα OGLE στο παρατηρητήριο Las Campanas της Χιλής. Με την έρευνα αυτή καθορίζονται τα άστρα που το φως τους εξασθενίζει περιοδικά θεωρώντας ότι μπορεί να οφείλεται και σε πλανήτες που διέρχονται μπροστά τους.

Η εξασθένιση προκαλείται συχνότερα όταν περνάνε μπροστά από τα άστρα όπως φαίνονται από τη Γη, άλλα άστρα ή καφέ νάνοι παρά πλανήτες. Είναι σπάνιο ένας πλανήτης να περνά ακριβώς ανάμεσα από το άστρο του και της Γης.

Οι δύο νέοι πλανήτες που ανακαλύφθηκαν ονομάστηκαν OGLE-TR-113 και OGLE-TR-132 και βρίσκονται 6.000 και 1.200 έτη φωτός από τη γη, αντίστοιχα, προς το νότιο αστερισμό Carina. Ο πλανήτης OGLE-TR-113 έχει 35% περισσότερη μάζα από το Δία και περιστρέφεται γύρω από το άστρο του σε 1,43 ημέρες, ενώ ο άλλος πλανήτης TR-132, στο μέγεθος του Δία κάνει μια περιστροφή σε 1,69 ημέρες.

Οι περισσότεροι άλλοι εξωηλιακοί πλανήτες έχουν προσδιοριστεί μέσω των βαρυτικών έλξεων  που ασκούν στα γονικά τους αστέρια  - έτσι αναγκάζει το αστέρι να 'ταλαντευτεί'. Αλλά αυτή η μέθοδος δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υπολογίσει ακριβώς τη μάζα ενός πλανήτη.

Ο Torres ανέφερε ότι η ανακάλυψη αυτών των δύο νέων πλανητών επιβεβαιώνει ότι η 'τεχνική της διέλευσης' μπορεί να είναι πολύ επιτυχής στην ανίχνευση των πλανητών στο μέγεθος του Δία".

Το 2007, η NASA θα προωθήσει την αποστολή Kepler, η οποία θα ψάξει για τις διελεύσεις, μπροστά από άστρα, πλανητών στο μέγεθος της Γης.

Οι νέες ανακαλύψεις αναφέρονται στο Astronomy & Astrophysics.