Έρχονται πιο καταστροφικοί τυφώνες, προειδοποιούν οι επιστήμονες

Από το δίκτυο, 20 Σεπτεμβρίου 2004

Μετά τις καταστροφές που υπέστησαν τα νησιά της Καραϊβικής και οι νοτιοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ από το καταστροφικό πέρασμα του τυφώνα Ιβάν, Φράνσις και Tζιν, οι επιστήμονες προειδοποιούν: Ετοιμαστείτε για ισχυρότερους και περισσότερους τυφώνες!

Ο τυφώνας Ιβάν συγκαταλέγεται στους πέντε μεγαλύτερους στην ιστορία των θεομηνιών. Μέχρι τώρα έχουν καταμετρηθεί έως τώρα στην Kαραϊβική και στις νότιες Πολιτείες των HΠA δεκαέξι τυφώνες που προκάλεσαν ανυπολόγιστες καταστροφές. Ενώ οι νεκροί ξεπέρασαν τους 120, χιλιάδες άτομα έμειναν χωρίς στέγη, οι δε συνολικές ζημιές ανέρχονται σε δεκάδες δισ. δολάρια. Την καταστροφική μανία των τυφώνων δέχθηκε επίσης τον Αύγουστο, η Ιαπωνία, με τον τυφώνα Μετζί.

Όλοι περίμεναν τον Iβάν τον τρομερό. Προηγήθηκαν, όμως, ο Tσάρλι και η Φράνσις. Kαι από τη «σύζευξή» τους γεννήθηκε ο όλεθρος. Για πρώτη φορά στην ιστορία δυο τυφώνες προκάλεσαν σε διάστημα που περικλείεται σε μια μόνο εποχή του έτους καταστροφές σε τέτοια κλίμακα

Επί μία εβδομάδα ο αμερικανικός Νότος, η Φλόριντα, η Αλαμπάμα, η Λουιζιάνα έζησαν στους τρελούς ρυθμούς του Iβάν, που προσέλαβε διαστάσεις ανάλογες με την έκταση του Τέξας και μετέτρεψε τη Nέα Oρλεάνη σε πόλη - φάντασμα, αφού δύο εκατομμύρια κάτοικοι την εγκατέλειψαν με κατεύθυνση την ενδοχώρα, για να γλιτώσουν από την οργή του τυφώνα.

Το έτος 2004 είχε εκτιμηθεί ως έτος θεομηνιών στην Καραϊβική, αλλά τα όσα συνέβησαν υπερέβησαν τους υπολογισμούς. Αντί των 12 τυφώνων που ανέμεναν οι επιστήμονες, καταμετρήθηκαν 16 και τίποτε δεν προεξοφλεί ότι με τον Iβάν και Tζιν θα σταματήσει το κακό.

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου

Πολλοί αποδίδουν την πρωτοφανή αγριότητα και συχνότητα των τυφώνων στη θερμοκρασία των υδάτων του Ατλαντικού, απρόσμενα υψηλή στη διάρκεια του 2003.

Τι φταίει για την άνοδο της θερμοκρασίας; Φυσικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου. "Oχι", λένε ορισμένοι αμερικανοί μετεωρολόγοι. Ο πραγματικός κακός είναι οι ζώνες του ωκεανού, που διοχετεύουν θερμά ύδατα από τον Ισημερινό στους Πόλους. Οι ίδιοι επιμένουν ότι οι κλιματολογικές μεταβολές, που έχουν προκληθεί από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις, είναι περιφερειακό ζήτημα. Διότι, συνεχίζουν να εξηγούν, κάθε δύο ή τρεις δεκαετίες, η ταχύτητα της «ζώνης» επιταχύνεται και θερμαίνει τις τροπικές θάλασσες. Προφάσεις εν αμαρτίαις, απαντούν άλλοι, που θεωρούν ότι το κλίμα το χάλασε ο άνθρωπος.

Αλλά η γενικώς παραδεκτή ερμηνεία για τις θεομηνίες στηρίζεται στο ότι η αύξηση της θερμοκρασίας μεταβάλλει τις ατμοσφαιρικές συνθήκες γύρω από την Αφρική, όπου γεννιούνται τα μεγάλα μέτωπα των καταιγίδων. Σύμφωνα με ερευνητές του Εθνικού Κέντρου για τους Τυφώνες στο Μαϊάμι, η θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας είναι αυτή τη στιγμή 5 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από το μέσο όρο των τελευταίων ετών.

Η αύξηση αυτή ευθύνεται για την ορμητικότητα των τριών τυφώνων. Αλίμονο, όμως. Οι μετεωρολόγοι ισχυρίζονται ότι έρχονται και άλλα δεινά. Η υπερθέρμανση του Ατλαντικού άρχισε πέρυσι και ενδέχεται να διαρκέσει κάποιες δεκαετίες, γεννώντας μεγάλο αριθμό τυφώνων. Ήδη εφέτος ο αριθμός 16 διέψευσε τις προβλέψεις.

Η αναδρομή σε στατιτιστικές καταγραφές και στοιχεία την εικοσαετία 1940-1960 είναι διαφωτιστική. Στη δεκαετία του ’60 οι τυφώνες ήταν σύνηθες κακό στην Καραϊβική. Έπειτα επήλθε μια σχετική ηρεμία. Τότε ο πληθυσμός στην πολιτεία της Φλόριντα κατοίκησε τις ακτές. Τώρα, μάλλον θα πρέπει να συνηθίσει στην αβεβαιότητα, στις αναγκαστικές μετακινήσεις και στον κίνδυνο.

Αλλά σύμφωνα δε με το πόρισμα αμερικανών επιστημόνων, που κατατέθηκε πριν δύο εβδομάδες σε επιτροπή της Γερουσίας των ΗΠΑ, το άνευ προηγουμένου κύμα τυφώνων που βίωσε τον περασμένο μήνα η περιοχή του κόλπου του Μεξικού, οφείλεται στις κλιματολογικές αλλαγές του πλανήτη.

Η υπερθέρμανση της Γης έχει οδηγήσει στην αύξηση των θερμών ρευμάτων στους ωκεανούς του πλανήτη, τα οποία είναι και υπεύθυνα για τον σχηματισμό των τυφώνων. Κατά συνέπεια, η επιστημονική ομάδα που επιστράτευσε η αμερικανική Γερουσία υπογράμμισε ότι η πρόσφατη εμφάνιση των αλλεπάλληλων τυφώνων στην κεντρική Αμερική, οφείλεται στην υπερθέρμανση των υδάτων του Ατλαντικού Ωκεανού.

"Ακόμα και η παραμικρή αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεάνιων ρευμάτων, π.χ. ενός βαθμού Κελσίου, είναι ικανή να οδηγήσει στην αύξηση της εμφάνισης των τυφώνων", δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής των Αμερικανών επιστημόνων, και γνωστός καθηγητής μετεωρολογίας, Νταν Καγιάν.

Οι Αμερικανοί επιστήμονες τόνισαν ότι το 2003 και το 2004 εμφανίστηκαν περισσότεροι τυφώνες από ποτέ και έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάσταση που θα δημιουργηθεί μελλοντικά. "Στο μέλλον, η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας δεν θα προκαλέσει μόνο σφοδρότερους τυφώνες, αλλά και μεγαλύτερες καταιγίδες και ανεμοθύελλες¨", προσέθεσε ο καθηγητής Καγιάν.

Ακόμα πιο ανησυχητική από την πρόβλεψη των επιστημόνων είναι η εγκληματική απάθεια των Αμερικανών πολιτικών, που αρνούνται να αναλάβουν δράση για τη μείωση των αερίων ρύπων που προκαλούν την αύξηση της θερμοκρασίας.

Ένας Ρεπουμπλικάνος Γερουσιαστής, ο Τζον Μακέιν, δήλωσε ότι: "Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές που περνάμε, υπάρχει η ανάγκη να κατηγορήσουμε οποιονδήποτε. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ της εμφάνισης των τυφώνων και του φαινομένου του θερμοκηπίου".

Οι προβλέψεις

Μπορεί να υπάρχουν πολλά και αξιόπιστα μέσα για την πρόβλεψη των καιρικών φαινομένων, μαζί με τις αυξημένες ικανότητες των ερευνητών αλλά υπάρχει ακόμα αβεβαιότητα. Η γνώση που κατακτήθηκε από τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να εισχωρούν στο μάτι του κυκλώνα και από τις αναλύσεις των υπερσύγχρονων ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι ανεκτίμητη. Οι προβλέψεις μπορεί να βελτιώνονται μεν, αλλά οι δυνάμεις που καθορίζουν την πορεία και την ισχύ του φαινομένου παραμένουν άλυτο μυστήριο.

Η ανάγκη, ωστόσο, για έγκυρες προβλέψεις είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Έχει πολλαπλασιαστεί ο αριθμός των ανθρώπων που κατοικούν σε παραθαλάσσιες περιοχές και ως εκ τούτου βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο, ενώ η πλειοψηφία των ειδικών συμφωνεί ότι η δραστηριότητα των τυφώνων στον Ατλαντικό θα αυξηθεί δραστικά τις επόμενες δεκαετίες.

Ο λόγος είναι ότι από το 1995 και μετά κυριάρχησε στον εν λόγω ωκεανό ένα μοτίβο θερμοκρασιών και κίνησης της μάζας του αέρα που πυροδοτεί τις καταιγίδες. Οι ειδικοί προβλέπουν, επίσης, μια μικρή αύξηση στη δράση των τυφώνων λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Στις αρχές της εβδομάδας, οι μετεωρολόγοι του Mαϊάμι έδιναν στη δημοσιότητα μια νέα πενθήμερη πρόβλεψη της πορείας του Iβάν ανά τέσσερις ώρες. Βάσει των εκτιμήσεών τους ο τυφώνας ήταν πιθανό να πλήξει περιοχές της δυτικής ακτής, όπως η Nέα Oρλεάνη και περιοχές της ανατολικής ακτής, όπως το Tαλαχάσι. H πρόβλεψη της αρχικής πορείας του Iβάν κατέστη δυνατή χάρη στην παρατήρηση του μεγάλου βαρομετρικού υψηλής πίεσης πάνω από τις Mπαχάμες.

Ωστόσο, οι ιδιαιτερότητες στον Kόλπο του Mεξικού, από όπου διήλθε ο Iβάν πριν δύο εβδομάδες, επέτειναν την αβεβαιότητα. Υπήρχε πάντα το ενδεχόμενο, το εξαιρετικά επικίνδυνο και απρόβλεπτο φαινόμενο να αποδυναμωθεί, αλλά και το αντίθετο. Ο συνδυασμός της ελαττωμένης ταχύτητας με την έλλειψη σαφών ζωνών χαμηλής και υψηλής πίεσης είχαν ως αποτέλεσμα η ζώνη πιθανών καταστροφών να υπερβαίνει τα 500 χιλιόμετρα.

Οι διαρκώς μεταβαλλόμενες προβλέψεις των ηλεκτρονικών υπολογιστών προκάλεσαν εκρήξεις πανικού στους κατοίκους των απειλούμενων περιοχών, οι οποίοι έσπευσαν βεβιασμένα στα πολυκαταστήματα και στα βενζινάδικα προκειμένου να εξασφαλίσουν έγκαιρα τις αναγκαίες προμήθειες. Kάποια στιγμή, δε, ο πανικός ήταν τέτοιος που δύο νηπιαγωγεία, εκ των οποίων το ένα βρισκόταν σε ανατολική ακτή και το άλλο σε δυτική, ξεκίνησαν ταυτόχρονα τη διαδικασία εκκένωσης.

Το φαινόμενο Eλ Nίνιο

Είναι γεγονός ότι οι επιστήμονες κατόρθωσαν τελευταία να κατανοήσουν κάποιες από τις συνθήκες που επηρεάζουν έναν τυφώνα, όπως για παράδειγμα τον συσχετισμό μεταξύ της αύξησης της θερμοκρασίας των θαλάσσιων υδάτων στον Eιρηνικό ωκεανό και του φαινομένου του Eλ Nίνιο.

Πράγματι, το φαινόμενο του Eλ Nίνιο έχει ήδη αρχίσει τη διαμόρφωσή του, αλλά οι επιστήμονες εκτιμούν ότι μάλλον δεν θα προσλάβει τη μορφή τυφώνων πριν από τον Oκτώβριο.

Επιπλέον, οι νέες τεχνολογίες επέτρεψαν στους ειδικούς να κατανοήσουν τους λόγους αύξησης της ισχύος ενός τυφώνα. Tα ιπτάμενα ραντάρ της NASA αποκαλύπτουν τις συνθήκες που επικρατούν στα ανώτατα στρώματα της ατμόσφαιρας και προειδοποιούν για τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες κολώνες αέρος που λειτουργούν ως τρόμπες ενέργειας, επιτρέποντας στις καταιγίδες να μεταφέρουν τη θερμότητα των τροπικών υδάτων σε μεγάλα ύψη.

Στοιχεία πάρθηκαν από την Καθημερινή, Ημερησία, Reuters