Δεν υπάρχουν τελικά οι ωκεανοί υδρογονανθράκων στον Τιτάνα

Πηγή: NewScientist ,10 Νοεμβρίου 2004

Οι απόψεις που είχαμε για τη φύση του Τιτάνα, ένα από τα πολλά φεγγάρια του Κρόνου, αναθεωρούνται εξ αιτίας των νέων παρατηρήσεων του διαστημικού σκάφους Cassini. Για πολλά χρόνια η επικρατούσα άποψη ήταν ότι ο Τιτάνας, που κρυβόταν συνεχώς κάτω από νέφη, ήταν η μόνη θέση στο ηλιακό σύστημα εκτός από τη Γη στην επιφάνεια του οποίου κυριαρχούσαν μεγάλες υγρές λίμνες ή και ωκεανοί βάθους μέχρι τριών χιλιομέτρων.

Αλλά οι εικόνες της επιφάνειας που πάρθηκαν τώρα τελευταία από πολύ κοντά αποκλείουν εντελώς τέτοιες δεξαμενές υγρών σωμάτων, λένε οι επιστήμονες της ομάδας του Cassini.

Το υγρό, έλεγαν οι επιστήμονες, ήταν μάλλον υδρογονάνθρακες, όπως το αιθάνιο κι όχι νερό, επειδή η θερμοκρασία της επιφάνειας του Τιτάνα φτάνει τους -179°C και απαγορεύει την ύπαρξη του. Υπήρχε όμως ελπίδα ότι αυτοί οι ωκεανοί μπορούσαν να φιλοξενήσουν βιολογικά μόρια στα αρχικά στάδια της ανάπτυξης τους, αλλά ακόμα και απλές μορφές ζωής.

Όλα αυτά όμως έχουν αλλάξει, σύμφωνα με τον πλανητικό επιστήμονα Robert Nelson της NASA. "Τα στοιχεί9α που προέκυψαν εκθεμελίωσαν τις θεωρίες και τις ιδέες που είχαμε", είπε στην ετήσια συνεδρίαση του Πλανητικού  Τμήματος, της Αμερικανικής Αστρονομικής Ένωσης,

Μόλις το 2003, τα ραντάρ από τη Γη έκαναν παρατηρήσεις και πρόσφεραν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία, ότι τα τρία τέταρτα της επιφάνειας του Τιτάνα καλυπτόταν από υγρό. Αλλά οι νέες κοντινές εικόνες, ενώ καλύπτουν μόνο ένα τμήμα της επιφάνειας, έχουν αποκλείσει εντελώς αυτή την άποψη και κάνουν ιδιαίτερα απίθανο να υπάρχει οποιοδήποτε υγρό στην επιφάνεια.

Οι εικόνες που λήφθηκαν από τον Cassini στις 26 Οκτωβρίου, από μια απόσταση ακριβώς 1200 χιλιομέτρων, απέτυχαν να παρουσιάσουν οποιαδήποτε ίχνη αντανακλάσεων, που θα υπήρχαν αν εκεί βρισκόταν μια υγρή επιφάνεια..

Τα φωτομετρικά στοιχεία παρουσίασαν ιδιαίτερες μεταβολές στις σκοτεινές περιοχές που προηγουμένως είχαν προσδιοριστεί ως πιθανές λίμνες ή θάλασσες. Μια υγρή επιφάνεια θα ήταν πιο ομοιόμορφη. Η απεικόνιση με τη βοήθεια του ραντάρ παρουσίασε, επίσης, παραλλαγές στην ανακλαστικότητα.

"Δεν υπάρχουν στοιχεία για ωκεανούς", λέει ο Carolyn Porco, ειδικός σε θέματα απεικόνισης του Cassini.

Αλλά ο διευθυντής του προγράμματος Dennis Matson προειδοποιεί ότι "έχουμε δει μόνο μέρος του Τιτάνα". Ενώ οι εκτενείς υγρές τοποθεσίες αποκλείονται, είναι ακόμα δυνατό να μπορεί να υπάρχουν μερικές πολύ μικρές θέσεις με υγρό. Ίσως, το πιθανότερο είναι να υπάρχει ένα είδος μουλιασμένης επιφάνειας πάγου.

Τα στοιχεία όμως που μας έφεραν οι εικόνες είναι ότι υπάρχει μια ενεργός, δυναμική επιφάνεια στον Τιτάνα. Δεν έχει όμως προσδιοριστεί ακόμα κανένας κρατήρας, που σημαίνει ότι η επιφάνεια πρέπει να είναι νέα και ενεργός. Και υπάρχουν μερικές ενδείξεις για ηφαιστειακή δραστηριότητα που παράγεται από το υγρό νερό.

Τέτοιος ψυχρός βουλκανισμός έχει φανεί και σε άλλα παγωμένα φεγγάρια. Ένα μεγάλο κυκλικό σχήμα στις εικόνες που θύμιζε κρατήρα, τώρα που παρατηρήθηκε πιο προσεκτικά έδειξε να είναι επίπεδο, και μοιάζει πολύ με τους θόλους που φαίνονται και στην Αφροδίτη. Αυτοί παράγονται από το μάγμα που ξεχύνεται από το έδαφος., για να παράγουν ένα σχεδόν επίπεδο σχέδιο. Στον Τιτάνα, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών, τα χαρακτηριστικά αυτά σχήματα θα παράγονταν από το λιωμένο πάγο κι όχι από λειωμένο βράχο.

Άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσματα μοιάζουν με τους λοβούς μερικών επιφανειακών ροών της λάβας. Αλλά ενώ η παλαιά άποψη του Τιτάνα εξασθενίζει, οι επιστήμονες δεν ξέρουν τι θα καταλάβει τη θέση του.

"Δεν καταλαβαίνουμε τι είναι αυτό που παρατηρούμε", λέει ο Matson λέμε. "Ο Τιτάνας είναι για μας μια πραγματική πρόκληση."