Ανακάλυψαν σε απολίθωμα τυραννοσαύρου ιστό που ίσως περιέχει ίχνη κυττάρων

Πηγή: Discovery, 25 Μαρτίου 2005

Το μηριαίο οστό ενός τυραννόσαυρου Rex, ηλικίας 68 εκατομμυρίων ετών χάρισε έναν αναπάντεχο θησαυρό στους παλαιοντολόγους: καλά διατηρημένο μαλακό ιστό, ο οποίος είναι πολύ πιθανόν να περιέχει ίχνη αιμοφόρων αγγείων και κυττάρων των προϊστορικών ζώων.

Το νέο αυτό εύρημα θεωρείται άκρως σήμαντικό, καθώς μπορεί να ρίξει φως στο πως ακριβώς λειτουργούσε ο οργανισμός των δεινοσαύρων εκατομμύρια έτη πριν, αλλά συγχρόvως να εξηγήσει και πολλά από τα έως σήμερα μυστήρια της εξέλιξης των ειδών. Σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες, ίσως οδηγήσει και στην «αναβίωση» του Τζουράσικ Παρκ σε περίπτωση που οι αμερικανοί παλαιοντολόγοι στους οποίους ανήκει η ανακάλυψη καταφέρουν να εξαγάγουν DNA από τα ευρήματα τους.

Ο καλά διατηρημένος απολιθωμένος σκελετός ανακαλύφθηκε το 2003 σε ένα φαράγγι της Μοντάνα στις ΗΠΑ από ερευνητική ομάδα του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας επικεφαλής της οποίας ήταν η Mary Higby Schweitzer. Όταν οι ερευνητές ανέλυσαν ένα από τα μηριαία οστά του σκελετού - χρησιμοποίησαν ένα ειδικό διάλυμα προκειμένου να αφαιρέσουν το ασβέστιο από τα οστά - ανακάλυψαν μαλακούς ιστούς μέσα στους οποίους διακρίνονταν ίχνη από διαφανή αιμοφόρα αγγεία.

Ιστοί από τον δεινόσαυρο

Μάλιστα τα αγγεία εντοπίστηκαν χάρη σε κάποιες μικροσκοπικές κόκκινο καφέ κουκκίδες που πιθανότατα ήταν οι πυρήνες των κυττάρων που σχημάτιζαν το κάθε αγγείο. Μέσα στα αγγεία οι ερευνητές εντόπισαν μικροσκοπικές δομές που έμοιασαν με οστεοβλάστες, τα κύτταρα που αναλαμβάνουν τον σχηματισμό και την αναδόμηση των οστών.

Θεωρώντας ότι οι δεινόσαυροι ήταν οι πρόγονοι των σύγχρονων πουλιών, η Schweitzer σύγκρινε τα συμπεράσματα με τα σύγχρονα οστά της στρουθοκαμήλου.

Τα αγγεία από τον δεινόσαυρο Τ. rex έμοιαζαν πολύ με τα αγγεία των στρουθοκαμήλων, λένε οι ερευνητές στο άρθρο τους. Και τα κύτταρα έμοιαζαν πολύ με τους οστεοβλάστες της σύγχρονης στρουθοκαμήλου.

Η Schweitzer αναπαρήγαγε έπειτα αυτά τα ευρήματα, χρησιμοποιώντας τουλάχιστον τρία άλλα καλά συντηρημένα δείγματα δεινοσαύρων: έναν αδρόσαυρο (hadrosaur) που είναι 80 εκατομμυρίων ετών  και δύο τυραννόσαυρους 65 εκατομμυρίων ετών.

Κάθε δείγμα εμφάνισε διατηρημένα αγγεία, και δομές που έμοιαζαν  κύτταρα, ή εύκαμπτο υλικό που έμοιαζε με το κολλαγόνο των οστών από τα σύγχρονα δείγματα, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Science, όπου δημοσιεύθηκαν τα ευρήματα τους, δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι είχαν στα χέρια τους αυτά τα ευρήματα μέχρις ότου το πείραμα επαναλήφθηκε 17 φορές.

"Ξόδεψα την καριέρα μου αναζητώντας μικρά κομματάκια πρωτεϊνών. Ποτέ δεν ονειρεύτηκα κάτι τέτοιο", σχολιάζει η Schweitzer.

Αναπάντεχο εύρημα

Οι μαλακοί ιστοί αποσυντίθενται γρήγορα μετά το θάνατο του ζώου και πολύ σπάνια απολιθώνονται. Στην καλύτερη περίπτωση, το απολίθωμα διατηρεί μόνο το γενικό εξωτερικό σχήμα του ζώου ή των οργάνων του.

Καθώς το εσωτερικό των απολιθωμάτων αποτελείταο από ανόργανα υλικά, οι περισσότεροι παλαιοντολόγοι προτιμούν να διατηρούν τα δείγματά τους άθικτα και να μην κάνουν τομές.

Η ομάδα όμως της Schweitzer ακολούθησε όμως μια διαφορετική τακτική: Μελέτησε το μηριαίο οστούν ενός 18 χρονου T.rex το οποίο είχε ήδη σπάσει όταν αφαιρέθηκε από το ψαμμιτικό υπόστρωμα της Μοντάνα όπου εντοπίστηκε.

Προκειμένου να απομονώσουν υλικό από τον αυλό του οστού, οι ερευνητές απομάκρυναν με χημικούς παράγοντες όλα τα άλατα του κόκαλου. Η Schweitzer παρομοιάζει τη διαδικασία με το να βάλει κανείς ένα κόκαλο κοτόπουλου στο ξύδι: τα άλατα ασβεστίου διαλύονται, αφήνοντας πίσω τους τη μαλακή μήτρα του οστού.

Από τη μήτρα που βρέθηκε στο δείγμα ξεκινούσαν διαφανή αγγεία, πιθανώς αιμοφόρα, μέσα στα οποία υπήρχαν σχηματισμοί σαν οστεοκύτταρα.

Η ομάδα της Schweitzer πιστεύει μάλιστα ότι τέτοιοι μαλακοί ιστοί ίσως υπάρχουν σε πολλά ακόμα απολιθώματα τα οποία οι επιστήμονες δεν έχουν μελετήσει εσωτερικά.

Γενετικό υλικό;

Το γεγονός ότι οι μαλακοί ιστοί συντηρήθηκαν για δεκάδες εκατομμυρίων ετών αλλάζει την άποψη των παλαιοντολόγων ότι οι οποιοδήποτε μαλακοί ιστοί στα απολιθώματα δεν πρέπει να διαρκούν πάνω από 100.000 έτη.

Η Schweitzer σκοπεύει τώρα να προχωρήσει σε περαιτέρω ανάλυση του δείγματος, προκειμένου να ανακαλύψει το ακριβές περιεχόμενο του. Αν και τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι τα αιμοφόρα αγγεία και τα κύτταρα είναι ζωντανά, οι ερευνητές δεν γνωρίζουν αν αποτελούν το πρωτότυπο υλικό ή έχουν υποστεί αλλαγές κατά τη διάρκεια τόσων εκατομμυρίων ετών.

Αν όμως πρόκειται για υλικό του τυραννόσαυρου που δεν έχει υποστεί φθορές εξαιτίας του χρόνου, τότε οι επιστήμονες θα έχουν στα χέρια τους ένα ισχυρό όπλο προκειμένου να αποκτήσουν γνώση σχετικά με τη ζωή των δεινοσαύρων αλλά και την εξελικτική πορεία των ειδών στη Γη.

"Μπορεί να μην ξέρουμε πραγματικά για το πώς τα απολιθώματα συντηρούνται τόσο καιρό",  λέει η Schweitzer.

"Η προκαταρκτική έρευνά μας δείχνει ότι τα αντισώματα που αναγνωρίζουν το κολλαγόνο αντιδρούν στα χημικά αποσπάσματα αυτού του απολιθωμένου κόκκαλου," αυτή αναφέρει.

"Εάν οι προσεχείς μελέτες το επιβεβαιώνουν αυτό, μπορούμε να έχουμε τη δυνατότητα να μάθουμε περισσότεροι όχι μόνο για τους ίδιους τους δεινοσαύρους, αλλά και για το πώς και γιατί συντηρήθηκαν αρχικά".

Ορισμένοι πιστεύουν ότι το νέο εύρημα θα μπορούσε κάποια ημέρα να σημάνει και την κλωνοποίηση δεινοσαύρου - αν οι επιστήμονες μπορέσουν βέβαια να εξαγάγουν DNA από τα ευρήματα που έχουν στα χέρια τους. Ωστόσο, σύμφωνα με τους περισσότερους ειδικούς, κάτι τέτοιο θα ήταν πάρα πολύ δύσκολο - ως ανέφικτο.

Το DNA δεν μπορεί να επιζήσει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, σημειώνουν. Ακόμη όμως και αν επιτευχθεί εξαγωγή γενετικού υλικού, οι υπάρχουσες τεχνικές απαιτούν χρήση πυρήνων από εκατοντάδες ζωντανά κύτταρα. Και στην περίπτωση κατά την οποία εξαχθεί γενετικό υλικό από τα ευρήματα, αυτό θα έχει υποστεί τέτοιες φθορές ώστε θα είναι αδύνατη η χρήση του για κλωνοποίηση.

Απόπειρες κλωνοποίησης

2003: Ένας Ισπανός επιστήμονας επιχειρεί την κλωνοποίηση δεινοσαύρου από ένα αβγό. Το πείραμα αποτυγχάνει.

2003: Ρώσοι ερευνητές ανακαλύπτουν ζωντανά κύτταρα σε ιστούς των ποδιών ενός μαμούθ. Η κλωνοποίηση που επιχειρείται αποτυγχάνει.

2000: Ομάδα αυστραλών ερευνητών επιχειρεί κλωνοποίηση της τίγρης της Τασμανίας. Η προσπάθεια αποτυγχάνει.

Πηγές: Discovery, in.gr, BHMA

Η εξέλιξη των δεινοσαύρων πριν από (εκατομμύρια χρόνια)