Πότε θα εμφανιστεί ένας νέος Αϊνστάιν;

Πηγή: AP, 18 Απριλίου 2005

Στο περιθώριο του εορτασμού των 100 ετών από τη συγγραφή της Θεωρίας της Σχετικότητας από τον Αλβέρτο Αϊνστάιν και των διαφόρων εκδηλώσεων που γίνονται σε όλον τον κόσμο, η επιστημονική κοινότητα αντιμετωπίζει το ερώτημα αν και πότε θα εμφανισθεί ένας νέος Αϊνστάιν. Η απάντηση που δίνουν οι επιστήμονες στο πρώτο ερώτημα είναι θετική δηλώνοντας με βεβαιότητα ότι θα εμφανισθεί κάποιος διάδοχος του. Πιστεύουν όμως ότι κατά πάσα πιθανότητα η εμφάνιση του θα αργήσει.

Όπως λένε οι επιστήμονες, πέρασαν 200 χρόνια για να εμφανισθεί ο διάδοχος του Νεύτωνα (που ήταν βέβαια ο Αϊνστάιν), οπότε δεν θα πρέπει να περιμένουμε πολύ σύντομα την εμφάνιση ενός καινούργιου. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι ο νέος Αϊνστάιν δεν έχει γεννηθεί ακόμη ή, αν γεννήθηκε, είναι ακόμη μωρό.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η επόμενη επιστημονική επανάσταση θα είναι η διατύπωση της λεγόμενης «Θεωρίας των Πάντων», της ενοποιημένα θεωρίας που θα γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στους νόμους του μεγάλου (γενική σχετικότητα) και στους νόμους του μικρού (κβαντομηχανική). Το πρόβλημα είναι ότι τα «σημερινά» μαθηματικά δεν αρκούν για την επίλυση των προβλημάτων και των εξισώσεων της ενοποιημένα θεωρίας και θα πρέπει να δημιουργηθούν «καινούργια» μαθηματικά για να φθάσουμε στις λύσεις αυτές.

Ένα άλλο πρόβλημα που θέτουν οι ειδικοί είναι ότι έχουν αλλάζει άρδην τα δεδομένα από την εποχή του Αϊνστάιν ως σήμερα, δεδομένα που δυσκολεύουν πολύ την «ανάπτυξη» (τουλάχιστον σύντομα) ενός νέου Αϊνστάιν. Ένα δεδομένο την εποχή του Αϊνστάιν είναι ότι υπήρχαν μερικές εκατοντάδες φυσικοί σε όλον τον κόσμο, οι θεωρητικοί φυσικοί ήταν μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού και άρα ήταν πιο εύκολο να ξεχωρίσει κάποιος, ειδικά αν είχε ταλέντο και ευφυΐα.

Το βασικότερο θέμα όμως είναι ότι το τότε εκπαιδευτικό σύστημα ήταν διαφορετικό - υπήρχε πολύ καλή γενική εκπαίδευση - και υπάρχει μια σημαντική λεπτομέρεια στη διαδρομή του Αϊνστάιν που έχει παραβλεφθεί, λέει ο ιστορικός της επιστήμης Don Howard

Ως έφηβος ο Αϊνστάιν διάβασε Καντ, Σοπενάουερ, Σπινόζα και άλλους φιλοσόφους, κάτι που τον βοήθησε να αναπτύξει μια ανεξάρτητη και πιο πολύπλευρη ιδέα για τον χώρο και τον χρόνο, πέρα από αυτές που οριοθετούν οι αριθμοί.

«Η ανεξαρτησία που προέκυψε από τη φιλοσοφική αναζήτηση είναι, κατά τη γνώμη μου, το σημείο του διαχωρισμού ανάμεσα σε έναν ειδικό και σε έναν πραγματικό αναζητητή της αλήθειας» έγραψε ο Αϊνστάιν το 1944.

Επίσης, ο Αϊνστάιν ασχολείτο με τη μουσική και είναι γνωστή η σχέση μεταξύ μουσικής και μαθηματικών. Ο Αϊνστάιν έπαιζε για ώρα και με μεγάλη ένταση βιολί όταν ήθελε να σκεφτεί κάποιο δύσκολο πρόβλημα φυσικής.

Σήμερα από τα πανεπιστήμια βγαίνουν εκατομμύρια φυσικοί και επειδή δεν υπάρχει βέβαια δυνατότητα απορρόφησης στην επιστήμη, τους υποχρεώνονται να δουλέψουν είτε στη χρηματιστηριακή αγορά - την Wall Street - είτε στη βιομηχανία της πληροφορικής - τη Silicon Valley.

Ακόμη όμως και όσοι βρουν κάποια επιστημονική θέση, δεν εργάζονται μόνοι, συνήθως αυτή είναι ως μέλος κάποιας πολυπληθούς ερευνητικής ομάδας η οποία πραγματοποιεί πειράματα, τα αποτελέσματα των οποίων χρειάζονται χρόνια ώσπου να εξαχθούν. Για παράδειγμα στο CERN, το μεγαλύτερο κέντρο σωματιδιακής φυσικής του κόσμου, 100 φυσικοί κάνουν πειράματα με συγκρουόμενες δέσμες σωματιδίων και τα αποτελέσματα τους θέλουν χρόνια για να αποκρυπτογραφηθούν.

Είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος έναν Αϊνστάιν να μπορούσε ποτέ να αντέξει σε αυτές τις συνθήκες.

«Ίσως να υπάρχει ένας Αϊνστάιν κάπου στις μέρες μας, αλλά είναι πολύ δύσκολο να ακουστεί, ειδικά αν προτείνει κάτι τόσο ριζοσπαστικό όσο αυτό που πρότεινε ο Αϊνστάιν στην εποχή του» δήλωσε ο Brian Green του αμερικανικού Πανεπιστημίου Κολούμπια.

"Ο πραγματικός ιστός του χωρόχρονου να κάμπτεται;  Θεέ μου, τι ιδέα!", είπε ο Green σε μια πρόσφατη ομιλία του στο ίδρυμα Aspen. "Θέλει έναν άνθρωπο που να μπορεί να κάνει ένα bing bang, μια επανάσταση, στον τρόπο που σκέφτεται. Ίσως τα καλύτερα παραδείγματα είναι τα πέντε επιστημονικά έργα που έγραψε ο Einstein στο "μαγικό έτος" της φυσικής το 1905".

"Αυτά τα διανοητικά πειράματα ήταν γεμάτα σελίδες υπολογισμών, που υποβλήθηκαν προς δημοσίευση στο φημισμένο περιοδικό Annalen der Physik από έναν σχεδόν άγνωστο σε όλους φυσικό. Δεν υπήρχε καμία υποσημείωση ή παραπομπή".

"Τι μπορεί να συμβεί σήμερα αν σταλεί προς δημοσίευση μια τέτοια εργασία; Όλοι παίρνουμε τέτοιες εργασίες σαν εκείνες του Αϊνστάιν, με το ταχυδρομείο", λέει ο Green, "και τα  βάζουμε κατευθείαν στο αρχείο."

Άρθρο του Joseph B. Verrengia