Happy birthday Hubble! Με δύο εκπληκτικές φωτογραφίες

Πηγή: SPACE.com, 22 Απριλίου 2005

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble στα 15 χρόνια λειτουργίας του έχει τραβήξει περίπου 750.00 εικόνες στο διάστημα. Και γιορτάζοντας την εκτόξευση του στις 24 Απριλίου του 1990, δόθηκαν προς δημοσίευση τις δύο πιο όμορφες εικόνες του.

Ενώ το μέλλον του Hubble είναι αβέβαιο, οι ικανότητές του είναι αδιαφιλονίκητες δεδομένου ότι το οξύτατο παρατηρητήριο συνεχίζει να στέλνει εκπληκτικές φωτογραφίες των μακρινών τόπων.

Οι νέες εικόνες είναι νέες όψεις δύο από τα διασημότερα αντικείμενα που είχαν φωτογραφηθεί κατά το παρελθόν από τον Hubble.

Το Νεφέλωμα των Αετών

Η μια εικόνα είναι από το πολύ γνωστό Νεφέλωμα των Αετών (Eagle Nebula), που ονομάζεται και "Στυλοβάτες της Δημιουργίας". Πρόκειται για έναν αστρικό βρεφικό σταθμό, όπου δημιουργούνται συνεχώς νέα άστρα. Η ενέργειά του δημιουργεί έναν τεράστιο πύργο - στήλη - ψυχρού αερίου και σκόνης, ύψους 9,5 ετών φωτός, δύο φορές την απόσταση του ήλιου μας από το επόμενο κοντινότερο αστέρι.

Τα αστέρια στο Νεφέλωμα των Αετών γεννιούνται στα νέφη του ψυχρού αερίου υδρογόνου, κάποιες κυριολεκτικά χαοτικές γειτονιές, όπου η ενέργεια από τα νεαρά άστρα σμιλεύει φανταστικά τοπία μέσα στο αέριο. Ο πύργος μπορεί να είναι ένας γιγαντιαίος επωαστήρας για τα νεογέννητα αστέρια, όπως έχουν παρουσιάσει οι προηγούμενες εικόνες του Hubble, ενώ ο ήλιός μας μπορεί να είχε γεννηθεί σε κάποια παρόμοια χαοτική θέση.

Ένας χείμαρρος από υπεριώδες φως από τη ζώνη των τεράστιων, καυτών, νέων αστεριών διαβρώνει τον Στυλοβάτη (δεξιά στην εικόνα).

Το φως από τα άστρα είναι, επίσης, υπεύθυνο για το φωτισμό της επιφάνειας του Πύργου.

Η αρχική εικόνα του Νεφελώματος των Αετών, που τράβηξε το Hubble, είναι στις 10 κορυφαίες διαστημικές φωτογραφίες.

Ο Γαλαξίας Στρόβιλος

Η άλλη εικόνα είναι του σπειροειδούς γαλαξία M51, γνωστός και ως Γαλαξίας Στρόβιλος (Whirlpool Galaxy). Η πιο καθαρή εικόνα του  M51, που έχει φτιαχτεί ποτέ, δείχνει το σχήμα ενός σπειροειδούς γαλαξία με τους βραχίονες του, εκεί όπου κατοικούν τα νέα αστέρια, έως τον κιτρινωπό κεντρικό πυρήνα του, κατοικία στα γηραιότερα αστέρια.

Οι βραχίονες είναι είναι τα μέρη όπου σχηματίζονται τα άστρα, με τη σύμπτυξη του αερίου υδρογόνου και τη δημιουργία σμηνών από νέα αστέρια. Στο Στρόβιλο, η γραμμή συναρμολόγησης αρχίζει με τα σκοτεινά νέφη του αερίου στο εσωτερικό άκρο, ενώ ύστερα κινείται προς τις φωτεινές ρόδινες περιοχές της διαμόρφωσης των άστρων, και τελειώνει με τις λαμπρές μπλε συστάδες των αστεριών κατά μήκος της εξωτερικής άκρης.

Μερικοί αστρονόμοι θεωρούν ότι οι βραχίονες του Στροβίλου προεξέχουν αρκετά λόγω της σύγκρουσης του με έναν μικρό κιτρινωπό γαλαξία, τον NGC 5195, στην πιο ακραία θέση ενός από τους βραχίονες του Στροβίλου. Με μια πρώτη ματιά, ο συμπαγής γαλαξίας εμφανίζεται να έλκεται στο βραχίονα. Οι νέες εικόνες δείχνουν ότι ο γαλαξίας NGC 5195 περνά πίσω από το Στρόβιλο. Ο μικρός γαλαξίας γλιστρά εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια.

Η κληρονομιά του Hubble

Μεταξύ των μεγάλων επιτευγμάτων του Hubble είναι κάποιες παρατηρήσεις σουπερνοβών, που παρουσιάζουν ότι το σύμπαν όχι μόνο επεκτείνεται, αλλά το κάνει με έναν συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό. Ο λόγος γι αυτή την φρενιτιώδη διαστολή είναι η σκοτεινή ενέργεια, για την οποία οι επιστήμονες δεν ξέρουν σχεδόν τίποτα, ενώ αντιστέκεται στην έλξη της βαρύτητα και υπερισχύει αυτής.

Πέρυσι το Hubble έκανε παρατηρήσεις σε ένα πολύ απόμακρο σημείο του ουρανού, που οι επιστήμονες ονομάζουν Εξαιρετικά Βαθύ Πεδίο και περιέχει έναν μεγάλο αριθμό από τους πιο απόμακρους γαλαξίες και άλλα αντικείμενα που τραβήχτηκαν ποτέ. Το φως από τους νέους γαλαξίες ταξίδεψε περισσότερο από 13 δισεκατομμύρια έτη για να φθάσει στην ψηφιακή φωτογραφική μηχανή του Hubble.

Κάπως πιο κοντά σε μας, το Hubble το 2001 έκανε τις πρώτες άμεσες μετρήσεις της σύνθεσης της ατμόσφαιρας ενός πλανήτη έξω από το ηλιακό σύστημά μας.

Παρατήρησε τους ανέμους στον Κρόνο, και έδειξε ότι στον Ποσειδώνα υπάρχουν εποχές. Επισήμανε μυστήριες λάμψεις φωτός στον Δία, και έκανε καταπληκτικά πορτρέτα του Άρη.

Το Hubble τοποθετήθηκε σε γήινη τροχιά από το διαστημικό λεωφορείο Discovery (STS-31) στις 24 Απριλίου 1990 και είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ της NASA και της ESA (Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία). Η λειτουργική ευθύνη του ανήκει στο Space Telescope Science Institute της Βαλτιμόρης στο Μέριλαντ.

Δυστυχώς το παρατηρητήριο μπορεί να είναι στα τελευταία στάδια του. Η NASA δεν έχει αυτήν την περίοδο κανένα σχέδιο για να συντηρήσει το τηλεσκόπιο μια πέμπτη φορά. Εν τω μεταξύ, με τις μπαταρίες και τα γυροσκόπιά του να σβήνουν, το τηλεσκόπιο θα σταματήσει πιθανώς να τραβάει εικόνες το 2007 ή το 2008.