Το Deep Impact ετοιμάζεται να ανοίξει έναν κρατήρα στον κομήτη Tempel 1

Πηγή: ESA , 30 Μαΐου 2005

Το διαστημικό σκάφος Deep Impact της NASA, που ταξιδεύει για να συναντήσει τον κομήτη 9P/Tempel 1, πρόκειται στις 4 Ιουλίου να εκτοξεύσει ένα χάλκινο διατρητικό βλήμα βάρους 370 κιλών με σκοπό να δημιουργήσει ένα βαθύ κρατήρα στην επιφάνεια κομήτη και ένα σύννεφο σκόνης, αερίων και θραυσμάτων, ώστε να γίνει χημική ανάλυση της δομής τους.

Το βλήμα επιλέχτηκε να κατασκευαστεί από χαλκό, επειδή αυτό το μέταλλο δεν αναμένεται να εμφανιστεί στην χημική σύνθεση του κομήτη. Το βλήμα θα συγκρουστεί 24 ώρες μετά την εκτόξευσή του από τον δορυφόρο με ταχύτητα 37.000 χιλιομέτρων την ώρα.

Αν και οι εικόνες από τη σύγκρουση μπορούν να σταλούν στη γη σε σχεδόν πραγματικό χρόνο από το διαστημικό σκάφος, λόγω βλάβης της υψηλής ανάλυσης κάμερας δεν έχει την ικανότητα προς το παρόν να τραβήξει καθαρές εικόνες.

Το διαστημικό σκάφος θα παρατηρήσει τον αντίκτυπο από τη διάτρηση από  απόσταση 500 χιλιόμετρα, ενώ θα στραφεί έπειτα για να εξετάσει και την άλλη πλευρά του πυρήνα, όμως οι περισσότερες από τις παρατηρήσεις αυτού του γεγονότος θα πραγματοποιηθούν από άλλο διαστημικό σκάφος και από τη γη.

Για τον λόγο αυτό, έχει στηθεί ένα παγκόσμιο δίκτυο παρατηρητών, επαγγελματιών και ερασιτεχνών ενώ η Ευρώπη, μέσα σε αυτό το παγκόσμιο δίκτυο των τηλεσκοπίων,  διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο.

Δύο διαστημικά σκάφη της ESA, ο κυνηγός των κομητών Rosetta και το διαστημικό παρατηρητήριο XMM-Newton, μαζί με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA και της ESA , θα ελέγξουν τον κομήτη πριν και μετά από το γεγονός, ενώ θα παρατηρήσουν τις συνέπειες του.

Στις εγκαταστάσεις της ESO, στο Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) στη Χιλή, πρόκειται να παρατηρηθεί το γεγονός, όπως και στον οπτικό επίγειο σταθμό στην Τενερίφη της Ισπανίας.

Το Rosetta, που βρίσκεται καθ' οδόν προς τον κομήτη Σουριμόφ-Γκερασιμένκο στον οποίο αναμένεται να φτάσει το 2014, βρίσκεται στην πιο προνομιούχο θέση στο διάστημα για να κάνει παρατηρήσεις σε αυτό το μοναδικό γεγονός, και θα είναι σε θέση να ελέγχει τον κομήτη συνεχώς κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης περιόδου.

Πιθανόν το Rosetta να είναι ένα από τα βασικά παρατηρητήρια αυτού του γεγονότος λόγω των ισχυρών οργάνων ανίχνευσης από απόσταση, που έχει.

Το πείραμα Deep Impact θα είναι το πρώτο που θα μελετήσει το φλοιό και το εσωτερικό ενός κομήτη. Καθώς το υλικό μέσα στον πυρήνα του κομήτη είναι πολύ παλιό, θα μας δώσει νέες πληροφορίες για τις αρχικές φάσεις του ηλιακού συστήματος. Οι κομήτες ως γνωστόν χρονολογούνται από τη γέννηση του ηλιακού συστήματος πριν από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια, και έτσι η τολμηρή αποστολή υπόσχεται να δώσει πληροφορίες για τον σχηματισμό και των πλανητών.

Θα δώσει επίσης στους επιστήμονες την ευκαιρία να μελετήσουν τη φυσική του σχηματισμού των κρατήρων, και με αυτόν τον τρόπο να κατανοήσουν τις πληροφορίες που κρύβονται στους κρατήρες των κομητών, αλλά και σε άλλα σώματα στο ηλιακό μας σύστημα.

Η επιστημονική έκβαση του πειράματος εξαρτάται κυρίως από τις  παρατηρήσεις πριν και μετά τη σύγκρουση. Πριν από τον αντίκτυπο, είναι απαραίτητο να ανακαλυφθούν όσα περισσότερα είναι δυνατόν για τον κομήτη, όπως η περίοδος του, η ανακλαστικότητα του (albedo) και η περιστροφή του.

Και αυτό για να διακρίνουμε καθαρά τα αποτελέσματα του γεγονότος από τη φυσική δραστηριότητα του κομήτη.

Αυτήν την περίοδο δεν γνωρίζουμε και πολλά για τη δομή αυτής της 'βρώμικης χιονόμπαλας' και γι αυτό δεν είναι γνωστό ποια θα είναι η επίδραση αυτού του γεγονότος. Μερικοί επιστήμονες προβλέπουν την εκτίναξη ενός νέφους και τη δημιουργία ενός κρατήρα - στο μέγεθος ενός σταδίου ποδοσφαίρου. Άλλοι πάλι σκέφτονται ότι ο κομήτης θα μπορούσε απλά να αντέξει τη σύγκρουση χωρίς κανένα έντονο ορατό φαινόμενο ή ότι μπορεί τελικά να σπάσει πάνω του το χάλκινο σφυρί.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA, η σύγκρουση δεν αναμένεται να εκτρέψει την πορεία του κομήτη, που έχει πλάτος σχεδόν 6 χιλιόμετρα, αλλά αναμένεται να δημιουργήσει μια τρύπα στην επιφάνειά του μεγέθους μερικών δωματίων ενός σπιτιού έως ενός δεκαώροφου κτιρίου. 

Για να προετοιμαστούν για το γεγονός αυτό δύο ομάδες αστρονόμων έχουν χρησιμοποιήσει ήδη τα τηλεσκόπια της ESO, τους προηγούμενους μήνες, για να κάνουν τον έλεγχο του κομήτη πριν τη σύγκρουση, παίρνοντας εικόνες και φάσματα του κομήτη και στο ορατό φάσμα και στις υπέρυθρες ακτίνες.

Τα τηλεσκόπια της ESO θα χρησιμοποιηθούν επίσης και στις παρατηρήσεις μετά τη σύγκρουση. Μόλις ο κομήτης είναι ορατός μετά από τον αντίκτυπο από τη Χιλή, όλα τα σημαντικά τηλεσκόπια της ESO - οι τέσσερις μονάδες της Πολύ Μεγάλης Σειράς Τηλεσκοπίων στο Paranal της Χιλής, καθώς επίσης και τα τηλεσκόπια La Silla, θα παρατηρούν το Tempel 1, μαζί με την ESA και την διαστημική επιστημονική ομάδα της αποστολής.

Τα δεδομένα που θα συγκεντρώσουν οι επιστήμονες από την αποστολή αναμένεται να αξιοποιηθούν για τον σχεδιασμό μελλοντικών αποστολών με στόχο να εκτραπούν από την πορεία τους οι κομήτες που συνιστούν απειλή για τη Γη. Ο Tempel 1 ανακαλύφθηκε το 1867 και ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από τον Ήλιο κάθε πεντέμισι χρόνια. Διέρχεται συχνά μέσα από το ηλιακό μας σύστημα κι έτσι αποτέλεσε καλό στόχο για την επιστημονική μελέτη.

Τέλος, το όνομα του διαστημικού σκάφους Deep Impact προήλθε από τον αγγλικό τίτλο της ταινίας που παρουσιάστηκε με τον τίτλο «Oλέθρια Σύγκρουση», το σενάριο της οποίας αφορά έναν κομήτη που βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης με τη Γη.

Home