Ετοιμάζεται να εκτοξευτεί ο δορυφόρος Mars Orbiter

Πηγή: PhysOrg, 7 Αυγούστου 2005

Η επόμενη αποστολή της NASA για τον Άρη θα είναι το μεγαλύτερο διαστημικό σκάφος που έχει σταλεί ποτέ στον Άρη. Αν όλα πάνε σύμφωνα με το πρόγραμμα, το κολοσσιαίο διαστημικό σκάφος Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) θα εκτοξευτεί στις 10 Αυγούστου με έναν πύραυλο Atlas 5 από τη βάση της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ στο ακρωτήριο Κανάβεραλ.

Η αποστολή αυτή στον Άρη θα εξετάσει τον κόκκινο πλανήτη με μια πρωτοφανή λεπτομέρεια και ενώ θα βρίσκεται σε χαμηλή τροχιά και πρόκειται να δώσει τα περισσότερα στοιχεία για τον κόκκινο και μυστηριώδη πλανήτη από όλες τις άλλες προηγούμενες αποστολές.  Το ταξίδι του θα διαρκέσει 7 μήνες, ενώ η αποστολή αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2010

Το διαστημικό σκάφος θα εξετάσει από την κορυφή της ατμόσφαιρας ως το υπέδαφος του Άρη. Οι ερευνητές θα το χρησιμοποιήσουν για να μελετήσουν την ιστορία και τη κατανομή του νερού στον Άρη. Επίσης πρόκειται να υποστηρίξει τις μελλοντικές αποστολές στον  Άρη βρίσκοντας τα χαρακτηριστικά των μελλοντικών περιοχών προσεδάφισης και παρέχοντας έναν αναμεταδότη επικοινωνίας υψηλού ρυθμού δεδομένων.

"Το διαστημόπλοιο Reconnaissance Orbiter του Άρη είναι το επόμενο βήμα στη φιλόδοξη εξερεύνηση του Άρη", λέει ο επιστημονικός διευθυντής της NASA για το Πρόγραμμα΅Εξερεύνησης του Άρη, Douglas McCuistion. "Περιμένουμε να χρησιμοποιήσουμε τα μάτια αυτού του διαστημικού σκάφους στα επόμενα χρόνια σαν τα αρχικά εργαλεία για να προσδιορίσουμε και να αξιολογήσουμε τις καλύτερες θέσεις  στο έδαφος για τις μελλοντικές αποστολές".

Το διαστημικό σκάφος μεταφέρει έξι όργανα για την εξέταση της ατμόσφαιρας, της επιφάνειας και του υπέδαφους για να μάθουμε πώς άλλαξε κατά τη διάρκεια του χρόνου. Η μία από τις τρεις επιστημονικές φωτογραφικές μηχανές θα έχει την μεγαλύτερη διάμετρο από όσες στάλθηκαν ποτέ σε έναν άλλο πλανήτη. Θα αποκαλύψει βράχους και στρώματα τόσο μικρά όσο το πλάτος ενός γραφείου. Μια άλλη φωτογραφική μηχανή θα αυξήσει την ευκρίνεια κατά έναν παράγοντα 10. Η τρίτη θα βοηθήσει να φτιαχτούν οι χάρτες του Αρειανού καιρού.

Τα άλλα τρία όργανα είναι ένα φασματόμετρο για τον προσδιορισμό των μεταλλευμάτων των σχετικών με το νερό σε τμήματα τόσο μικρά όσο ένα γήπεδο μπέιζ-μπώλ. Πρόκειται για ένα ραντάρ που θα διαπερνά το έδαφος, φτιαγμένο από την Ιταλική Διαστημική Υπηρεσία, με σκοπό να παρατηρεί κάτω από την επιφάνεια για στρώματα ή βράχους, πάγο και, εάν υπάρχει σήμερα νερό στο υπέδαφος σε βάθος 500 μέτρων κάτω από την επιφάνεια. Τέλος ένα ραδιόμετρο για να ελέγξει την ατμοσφαιρική σκόνη, τον υδρατμό και τη θερμοκρασία.

Δύο πρόσθετες επιστημονικές έρευνες θα αναλύσουν την κίνηση του διαστημικού σκάφους για να μελετήσουν τη δομή της ανώτερης ατμόσφαιρας και του πεδίου βαρύτητας του Άρη. 

"Θα συνεχίσουμε την εξερεύνηση του νερού", ανέφερε ο Michael Meyer, υπεύθυνος επιστήμονας της εξερεύνησης του Άρη στην έδρα της NASA. "Οι δραματικές ανακαλύψεις από το Mars Global Surveyor, το Mars Odyssey και τα δύο ρόβερ του Άρη για πρόσφατα ρέματα, μόνιμα στρώματα πάγου κοντά στο έδαφος και για παλιό επιφανειακό νερό μας έχουν δώσει έναν νέο Άρη εδώ και λίγα χρόνια. Μπορούμε να μάθουμε περισσότερα για το αν, πώς, πότε και γιατί ο Άρης ήταν ζεστός και υγρός και τι συνέβη και μετατράπηκε σε μια αφιλόξενη ψυχρή έρημο. Η ύπαρξη ποσοτήτων νερού θα μας κάνει να αναζητήσουμε για μια πιθανή Αρειανή μορφή ζωής, προηγούμενης ή σημερινής".

Ο Δρ Richard Zurek του Εργαστηρίου Αεριώθησης της NASA ειδικός για το διαστημόπλοιο λέει: "Η υψηλότερη ανάλυση είναι σημαντικό για αυτήν την αποστολή. Κάθε φορά που κοιτάζουμε με μεγάλη ανάλυση, ο Άρης μας λέει κάτι που δεν περιμέναμε. Είμαστε βέβαιοι ότι θα βρούμε εκπλήξεις".

Το τεράστιο διαστημικό σκάφος έχει ύψος δύο ορόφων και πλάτους τεσσάρων ενώ ζυγίζει 2.180 κιλά όταν ανεφοδιαστεί πλήρως με καύσιμα. Θα φθάσει δε στον Άρη τον Μάρτιο του 2006. Θα ρυθμίσει βαθμιαία τη μορφή της τροχιάς του με μια τεχνική που ονομάζεται αεροπέδηση, χρησιμοποιώντας την τριβή στην ανώτερη ατμόσφαιρα του πλανήτη.

Για να στείλει όμως ένα τόσο μεγάλο διαστημικό σκάφος η NASA θα χρησιμοποιήσει έναν ισχυρό πύραυλο Atlas V για πρώτη φορά σε μια διαπλανητική αποστολή.

Για την αρχική επιστημονική φάση τον 25ο μήνα της αποστολής, που ξεκινά τον Νοέμβριο του 2006, η προγραμματισμένη τροχιά υπολογίζεται κατά μέσο όρο να είναι περίπου 300 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια, κατά 25% χαμηλότερη από το ύψος που βρίσκονται σήμερα τα τρία διαστημόπλοια σε τροχιά γύρω από τον Άρη. Η χαμηλότερη τροχιά αυξάνει τη δυνατότητα να φανεί ο Άρης όπως δεν έχει φανεί ποτέ πριν.

Για να φτάσουν οι πληροφορίες από τα όργανά του στη Γη, το διαστημικό όχημα έχει τη μεγαλύτερη κεραία που στάλθηκε ποτέ στον Άρη και μια συσκευή αποστολής σημάτων που θα τροφοδοτείται από τα μεγάλα ηλιακά πάνελ. "Μπορεί να στείλει 10 φορές περισσότερα στοιχεία ανά λεπτό από οποιοδήποτε προηγούμενο διαστημικό σκάφος του Άρη", αποσαφηνίζει ο James Graf, διευθυντής του προγράμματος στο JPL".

"Tο MRO είναι πραγματικά μια πύλη στο μέλλον του Άρη. Είναι μια μηχανή αναγνώρισης που όμοιά της δεν έχουμε ξαναστείλει ποτέ", λέει ένας εξέχον επιστήμονας της NASA. H ικανότητα νέων βελτιωμένων επιστημονικών μετρήσεων που έχουν τα όργανα με τα οποία το σκάφος είναι εξοπλισμένο θα βοηθήσουν τη NASA να εντοπίσει τις κατάλληλες περιοχές που θα προσγειωθούν τα ρομποτικά εξερευνητικά οχήματα στο μέλλον. Τέτοιες αποστολές, που βρίσκονται ήδη στο στάδιο προετοιμασίας, είναι η Phoenix, που θα εκτοξευτεί το 2007 και του Mars Science Laboratory που θα εκτοξευτεί το 2009.

Λόγω της σχετικής εγγύτητάς του με τη Γη, αλλά και της ελπίδας για ύπαρξη ζωή στον Άρη, ο κόκκινος πλανήτης είναι αυτός που έχουν επισκεφθεί περισσότερες φορές διαστημικά οχήματα από τη Γη. Μέχρι το έτος 2000 είχαν σχεδιαστεί περισσότερες από 30 αποστολές για τον Άρη, οι περισσότερες από τις οποίες είχαν αποτύχει.

Οι σημαντικότερες αποστολές στον Άρη, όπως του διαστημικού σκάφους Pathfinder και των οχημάτων προσεδάφισης Viking, είχαν πετύχει να προσεδαφιστούν στον Άρη και να επιστρέψουν στη Γη, μεταφέροντας αρκετά στοιχεία. Μερικές άλλες αποστολές, όπως του Polar Lander και το Deep Space 2, έφθασαν στην αρειανή επιφάνεια, αλλά χάθηκαν.

Οι ρομποτικοί εξερευνητές Viking 1 και Viking 2 που έφτασαν στον Άρη το 1976 ήταν τα πρώτα διαστημικά σκάφη που έστειλαν φωτογραφίες της αρειανής επιφάνειας.

Πραγματοποίησαν επίσης ένα σύνολο πειραμάτων με σκοπό να ανιχνεύσουν τη ζωή στο αρειανό έδαφος, αλλά όλες οι δοκιμές απέτυχαν να εμφανίσουν ίχνη ζωής. Όμως, έπρεπε να περάσουν ακόμη 21 χρόνια, προτού ένα άλλο διαστημικό σκάφος να πετύχει να προσεδαφιστεί και να επιστρέψει από τον Άρη.

Το Pathfinder το 1997 έστειλε ένα μικρό όχημα, το Sojourner, κατάφερε να εξερευνήσει την αρειανή επιφάνεια για αρκετούς μήνες, πραγματοποιώντας μια μεγάλη συλλογή στοιχείων για το αρειανό κλίμα, τις συνθήκες της ατμόσφαιρας, τους σχηματισμούς της επιφάνειας, τη σύνθεση της επιφάνειας αλλά και πολλά άλλα.