Ο Τιτάνας το φεγγάρι του Κρόνου είναι σε ήπια θέση

Πηγή: BBC, 9 Σεπτεμβρίου 2005

Ο άνεμος, η βροχή και η ηφαιστειακή δραστηριότητα παίζουν ένα μεγάλο ρόλο στον Τιτάνα

Η Γη και ο Τιτάνας - το φεγγάρι του Κρόνου - παρουσιάζουν εντυπωσιακές ομοιότητες επειδή και τα δύο σώματα καταλαμβάνουν "ήπια σημεία" στο ηλιακό σύστημά μας, λένε οι ερευνητές.

Πολλές διαδικασίες που εμφανίζονται στη Γη πραγματοποιούνται επίσης και σε αυτό το φεγγάρι, λένε επιστήμονες που συμμετέχουν στην αμερικανο-ευρωπαϊκή αποστολή Cassini-Huygens.

Ο άνεμος, η βροχή, η ηφαιστειακή και η τεκτονική δραστηριότητα όλα φαίνονται να διαδραματίζουν έναν ρόλο στη διαμόρφωση της επιφάνειας του Τιτάνα.

Κι ένας επιστήμονας βλέπει ακόμη ότι η ζωή θα μπορούσε και να επιζήσει σε αυτόν τον παγωμένο κόσμο.

"Ο Τιτάνας μοιάζει με τη Γη περισσότερο από όλες τις άλλες θέσεις στο ηλιακό σύστημα, από την άποψη της ισορροπίας των διαδικασιών", λέει ο Lunine, του πανεπιστημίου της Αριζόνας, που είναι διεπιστημονικός επιστήμονας για την αποστολή Cassini-Huygens.

"Διαδικασίες με τη βοήθεια των ανέμων, κανάλια με ποτάμια, αποδείξεις για βροχή, πιθανές λίμνες και γεωλογικά χαρακτηριστικά που μπορεί να οφείλονται σε ηφαιστειακή δραστηριότητα και τεκτονισμό."

Διαφορετική χημεία

Αλλά η χημεία αυτών των διαδικασιών είναι ριζικά διαφορετική μεταξύ αυτών των δύο κόσμων. Παραδείγματος χάριν, το μεθάνιο φαίνεται να εκτελεί τους ίδιους ρόλους στον Τιτάνα όπως το νερό παίζει στη Γη.

Ο Δρ Lunineε θεωρεί ότι η Γη και ο Τιτάνας παρουσιάζουν παρόμοιες διαδικασίες επειδή αυτά τα σώματα καταλαμβάνουν 'ήπια σημεία' στο ηλιακό σύστημα. Και όντας στα σημεία αυτά υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ του μεγέθους, ή της μάζας, και της απόστασης από τον ήλιο.

Για να αποδείξει αυτή την ιδέα, ο Lunine πήρε τρεις πλανήτες στο εσωτερικό ηλιακό σύστημα: την Αφροδίτη, τη Γη και τον Άρη.

Η μάζα του κάθε πλανήτη παίζει ρόλο στη δυνατότητα να υποστηριχτεί η ροή της θερμότητας από το εσωτερικό της, ενώ η απόσταση από τον ήλιο συσχετίζεται με τη δυνατότητα να διατηρηθεί το υγρό νερό, ένας οδηγός της γεωλογικής δραστηριότητας στη Γη.

Η Αφροδίτη έχει σχεδόν το ίδιο μέγεθος με τη Γη. Αλλά είναι τόσο κοντά με τον ήλιο που οποιαδήποτε ποσότητα νερού που θα είχε πρέπει να έχει εξατμιστεί. Γι αυτό και δεν υπάρχει κανένας υδρολογικός κύκλος και καμία τεκτονική δραστηριότητα, αναφέρει ο Lunine.

Ο Άρης είναι αρκετά απόμακρος από τον ήλιο για να διατηρήσει νερό. Αλλά το μικρό μέγεθός του τον ανάγκασε να ψυχθεί γρήγορα, μεταβάλλοντας το νερό σε πάγο και τελειώνοντας τη μεγάλης κλίμακας γεωλογική δραστηριότητα που είχε στην αρχή. Η Γη όμως καταλαμβάνει μια ενδιάμεση θέση - το "ήπιο σημείο".

Ο ερευνητής έπειτα στράφηκε στα τρία σώματα στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα: Τον Γανυμήδη, τον Τιτάνα και τον Τρίτωνα. Η χημεία τους είναι διαφορετική, αλλά ισχύουν παρόμοιες αρχές.

Το φεγγάρι του Δία Γανυμήδης, το πιο κοντινό εκ των τριών στον ήλιο, είναι παρόμοιο στο μέγεθος με τον Τιτάνα, αλλά στερείται του μεθανίου και του αζώτου που οδηγούν στις υγρές διαδικασίες στο φεγγάρι του Κρόνου: "Είναι ένα είδος καυτής βερσιόν του Τιτάνα", λέει ο Lunine.

Το φεγγάρι του Ποσειδώνα Τρίτωνας, είναι πολύ πιο μακριά από τον ήλιο και από τον Γανυμήδη και από τον Τιτάνα, κατέχει όμως μεθάνιο και άζωτο. Αλλά το μικρό μέγεθός του το ανάγκασε να παγώσει, τελειώνοντας οποιαδήποτε προοπτική γεωλογικής δραστηριότητας.

Οι επιστήμονες έχουν αποκαλύψει νέες λεπτομέρειες για τον Τιτάνα στη συνεδρίαση στο Καίμπριτζ. Ο Ralph Lorenz του πανεπιστημίου της Αριζόνα, είπε ότι τα κανάλια και οι ροές των ποταμών στον Τιτάνα διαμορφώνονται από γεγονότα σαν τους μουσώνες.

'Καταστροφικές βροχές'

Θέλει πολύ χρόνο το μεθάνιο για να βρεθεί σε μεγάλες ποσότητες στην ατμόσφαιρα ώστε αργότερα να πέσει σαν βροχή κάτω στην επιφάνεια του Τιτάνα. Γι αυτό και οι  επιστήμονες σκέφτονται ότι οι βροχές είναι περιστασιακές μόνο, αλλά και καταστροφικές όταν εμφανίζονται.

Τα στοιχεία προτείνουν επίσης ότι στον Τιτάνα ξαναέρχεται στην επιφάνεια του συνεχώς ένα ρευστό μίγμα νερού και αμμωνίας από τα ηφαίστεια και τις καυτές πηγές, κάτι που εξηγεί γιατί ο Τιτάνας δεν έχει κρατήρες λόγω σύγκρουσης με αστεροειδείς ή κομήτες όπως οι γείτονές του.

Πολλές διαδικασίες που εμφανίζονται στη Γη πραγματοποιούνται επίσης στον τιτάνα

Ένα χαρακτηριστικό τμήμα της επιφάνειας του, που λέγεται Ganesa Macula, μπορεί να παρουσιάσει ακριβώς μια τέτοια ροή που προέρχεται από έναν ηφαιστειακό κρατήρα.

Η παγωμένη επιφάνεια του φεγγαριού καλύπτεται επίσης με μια ταινία οργανικών ενώσεων, όπως έδειξαν τα στοιχεία του Cassini.

Ένας ερευνητής έχει προτείνει ακόμη και έναν τρόπο για να μπορέσει να επιζήσουν ζωντανοί οργανισμοί στο γιγαντιαίο δορυφόρο του Κρόνου. Είναι όμως πάρα πολύ ψυχρός ώστε οι οργανισμούς να μπορέσουν να επιζήσουν στην επιφάνεια του Τιτάνα, όπου οι θερμοκρασίες είναι σχεδόν -178 βαθμοί Κελσίου.

Αλλά ο David Grinspoon του Νοτιοδυτικού Ιδρύματος Έρευνας λέει ότι οι οργανισμοί θα μπορούσαν να πάνε σε συγκεκριμένες θέσεις, όπως τις καυτές πηγές. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την ασετυλίνη (το ακετυλένιο) που αντιδρώντας με αέριο υδρογόνο μπορεί να απελευθερώσει αρκετή ενέργεια και ενδεχομένως για να θερμάνουν το περιβάλλον τους.

Το διαστημικό σκάφος Cassini μπήκε σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο την 1η Ιουλίου του 2004 σε μια αποστολή για να εξερευνήσει τον πλανήτη με τους δακτυλίους του καθώς και τους δορυφόρους του. Το Δεκέμβριο, απελευθέρωσε μία βολίδα-σκάφος - το Huygens - το οποίο συγκρούστηκε δύο εβδομάδες αργότερα με τον Τιτάνα. Το Huygens αφού πέρασε την ατμόσφαιρα του φεγγαριού έκανε μια επιτυχημένη πτώση στην επιφάνεια.

Τα νέα αποτελέσματα από την αποστολή παρουσιάστηκαν στην Αμερικανική Αστρονομική Ένωση Τμήμα Πλανητικών Επιστημών στο Καίμπριτζ.