Μήπως μία έκρηξη σουπερνόβα σκότωσε τα μαμούθ;

Πηγή: Berkeley Labs News, 28 Σεπτεμβρίου 2005

Μια σουπερνόβα που εξερράγη πριν 41.000 χρόνια μπορεί να φταίει για την εξάλειψη των μαμούθ, σύμφωνα με ερευνητές στο εργαστήριο του Μπέρκλεϋ. Αυτοί ανακάλυψαν αρχαία οστά από μαμούθ κτυπημένα με κόκκους πλούσιους σε σίδηρο, που κινούνταν με μια ταχύτητα 10.000 χλμ/δευτερόλεπτο Αυτοί οι κόκκοι μπορεί να είχαν εκπεμφθεί από μια σουπερνόβα που εξερράγη περίπου 250 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Είναι επίσης πιθανόν τα συντρίμμια από τη σουπερνόβα να συγχωνεύτηκαν σε αντικείμενα όμοια με κομήτη. Κάποιο δε από αυτά θα μπορούσε να έχει χτυπήσει τη Γη πριν περίπου 13.000 χρόνια.

Την έρευνα αυτή διενήργησε ο πυρηνικός φυσικός Richard Firestone του Εθνικού Εργαστηρίου Lawrence του Μπέρκλευ μαζί  τον γεωλόγο Allen West της Αριζόνα και την παρουσίασαν στις 24 Σεπτεμβρίου στη 2η Διεθνή Διάσκεψη "Ο κόσμος των Ελεφάντων" στο Hot Springs. Η θεωρία τους προστέθηκε στον κατάλογο των πιθανών ενόχων, υπεύθυνων για τον θάνατο των μαμούθ που τα τελευταία έζησαν στη Βόρεια Αμερική κατά προσέγγιση πριν 13.000 χρόνια. Επιστήμονες έχουν ενοχοποιήσει για αυτή την εξαφάνιση μια μακροχρόνια αλλαγή του κλίματος, αρρώστιες, ή το εντατικό κυνήγι από τους τότε ανθρώπους.

Τώρα, μια σουπερνόβα μπορεί να ενώσει αυτές τις αιτίες. Ο Firestone και ο West θεωρούν ότι τα συντρίμμια από μια έκρηξη σουπερνόβας συγχωνεύτηκαν σε αντικείμενα - με μορφή κομήτη - χαμηλής πυκνότητας που σκόρπισαν τον όλεθρο στο ηλιακό μας σύστημα πολύ καιρό πριν. Ένας τέτοιος κομήτης μπορεί να είχε χτυπήσει τη Βόρεια Αμερική πριν 13.000 χρόνια, εξαπολύοντας ένα κατακλυσμικό γεγονός που σκότωσε τη μεγάλη πλειοψηφία των μαμούθ αλλά και πολλών άλλων μεγάλων θηλαστικών της Βόρειας Αμερικής. Οι δυο επιστήμονες βρήκαν στοιχεία αυτής της πτώσης σε στρώματα σε διάφορους αρχαιολογικούς τόπους σε όλη τη Βόρεια Αμερική, όπου ξεθάφτηκαν χειροποίητα αντικείμενα κυνηγιού και μαμούθ σκοτωμένα από ανθρώπους. Εδώ και καιρό είχε αποδειχθεί ότι δεν είχε συμβεί καμία ανθρώπινη δραστηριότητα σε αυτούς τους τόπους, πριν περίπου 13.000 χρόνια, εποχή που είναι κατά προσέγγιση ίδια με αυτή που εξαφανίστηκαν τα μαμούθ.

Βρήκαν επίσης στοιχεία για το αρχικό κύμα κλονισμού της έκρηξης της σουπερνόβας: χαυλιόδοντες των μαμούθ ηλικίας 34.000 ετών είχαν σημαδευτεί από κόκκους πλούσιους σε σίδηρο, και οι οποίοι ταξίδευαν προς τη Γη με - μία κατ' εκτίμηση - ταχύτητα 10.000 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο. Αυτοί οι κόκκοι μπορεί να είχαν εκτοξευτεί από μια σουπερνόβα η οποία εξερράγη - κατά προσέγγιση - 7.000 χρόνια νωρίτερα και περίπου 250 έτη φωτός από τη γη. Η ταχύτητα των 10.000 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο είναι ο γνωστός ρυθμός διαστολής των νεαρών καταλοίπων μιας σουπερνόβας.

"Η έρευνά μας δείχνει ότι ένας κομήτης διαμέτρου 10 χιλιομέτρων, που μπορεί να είχε συντεθεί από τα κατάλοιπα μιας έκρηξης σουπερνόβας, θα μπορούσε να έχει χτυπήσει τη Βόρεια Αμερική πριν 13.000 χρόνια", λέει ο Firestone. "Αυτό το γεγονός προηγήθηκε από μια έντονη ριπή κόκκων πλούσιων σε σίδηρο, που προσέκρουσαν στον πλανήτη μας κατά προσέγγιση πριν 34.000 έτη".

Υπέρ της άποψης που θέλει να έγινε σύγκρουση τότε με κομήτη, οι  Firestone και West βρήκαν μαγνητικά σφαιρίδια μετάλλων στο ίζημα εννέα περιοχών ηλικίας 13.000 ετών στο Μίτσιγκαν, τον Καναδά, την Αριζόνα, το Νέο Μεξικό και την Καρολίνα. Βρέθηκαν, επίσης, σε αυτές τις περιοχές χαμηλής πυκνότητας σφαιρίδια άνθρακα, ξυλάνθρακα, και υπερβολική ραδιενέργεια.

"Εξοπλισμένος με ένα μόνο μαγνήτη και έναν μετρητή ραδιένεργειας Geiger, βρήκαμε τα μαγνητικά σωματίδια σε ένα πολύ καλά χρονολογημένο στρώμα Clovis σε όλη τη Βόρεια Αμερική, όπου πριν κανένας δεν τα είχε παρατηρήσει",  λέει ο  Firestone.

Η ανάλυση των μαγνητικών σωματιδίων αποκάλυψε ότι είναι πλούσια στο τιτάνιο, σίδηρο, μαγγάνιο, βανάδιο, στοιχεία σπάνιων γαιών, θόριο, ουράνιο. Αυτή όμως η σύνθεση μοιάζει πολύ με τους σεληνιακούς πυριγενείς βράχους, που λέγονται KREEP, και ανακαλύφθηκαν στο φεγγάρι από τους αστροναύτες του Απόλλων. Επίσης, έχουν βρεθεί στους σεληνιακούς μετεωρίτες που έπεσαν στη Γη στη Μέση Ανατολή πριν 10.000 έτη.

"Αυτό μας λέει ότι η Γη, το φεγγάρι, και ολόκληρο το ηλιακό σύστημα βομβαρδίστηκαν από παρόμοια υλικά, τα οποία πιστεύουμε ήταν τα κατάλοιπα της έκρηξης μιας σουπερνόβας πριν 41.000 έτη", συνεχίζει.

Επιπλέον, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι διάφορα σημαντικά πετρώματα αυτών των περιοχών που εξετάστηκαν ήταν εμπλουτισμένα με το ραδιενεργό ισότοπο κάλιο-40.

"Τα κάλιο-40 στα στρώματα αυτά είναι αφθονότερα από το κάλιο-40 που υπάρχει στο ηλιακό μας σύστημα. Αυτό το ισότοπο σχηματίζεται κυρίως σε μια έκρηξη σουπερνόβας, και ως επί το πλείστον έχει διασπαστεί από τότε που η Γη φτιάχτηκε", λέει ο Firestone. "Επομένως πιστεύουμε ότι οτιδήποτε χτύπησε τη Γη πριν 13.000 χρόνια προήλθε από μια πρόσφατη έκρηξη σουπερνόβας."

Η διάτρηση της Γης από τη σουπερνόβα επιβεβαιώνεται και από τις μετρήσεις του άνθρακα-14. Συγκεκριμένα σε ιζήματα στη θάλασσα της Ισλανδίας - που είναι 41.000, 34.000, και 13.000 ετών - βρίσκουμε αύξηση του ραδιενεργού άνθρακα. Τα επίπεδα του άνθρακα που βρέθηκαν είναι 150%, 175%, και 40% πάνω από τα σύγχρονα επίπεδα και μπορούν να προκληθούν μόνο από ένα κοσμικό γεγονός όπως μια σουπερνόβα.

"Είναι εκπληκτικό που ταιριάζουν τόσο οι χρονολογήσεις σε όλα τα γεγονότα", συμπληρώνει ο ίδιος.