Εικόνα του Spitzer με γιγάντιες κοσμικές στήλες δημιουργίας νέων άστρων

Πηγή: Jpl/Nasa, 10 Νοεμβρίου 2005

Δεξιά: Εκατοντάδες νεογέννητα άστρα, που αναφλέγονται μέσα σε γιγαντιαίες στήλες αστρικής σκόνης και ψυχρού αερίου, κατέγραψε το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA σε αυτή την πράγματι εντυπωσιακή εικόνα

Μία από τις πιο όμορφες εικόνες που τράβηξε ποτέ το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble είναι εκείνη του Νεφελώματος Eagle του 1995, οι "Κοσμικές Στηλοβάτες της Δημιουργίας", όπως ονομάστηκε. Τώρα ένα άλλο διαστημικό τηλεσκόπιο της NASA, το Spitzer τράβηξε μια παρόμοια εικόνα από μια περιοχή του αστερισμού της Κασσιόπειας, που λέγεται W5. Αυτή η περιοχή κυριαρχείται από ένα μόνο άστρο μεγάλης μάζας που εκλύει ένα ισχυρό αστρικό άνεμο. Το περιβάλλον υλικό και η σκόνη φαίνονται καθαρά, που έχει συμπιεστεί στις στήλες - ενώ αυτές περιέχουν τα σμήνη των νεογέννητων αστεριών.

Στα υπέρυθρα 'μάτια' του Spitzer, αυτή η μεγαλοπρεπής εικόνα μοιάζει με την τρομερή εικόνα των "Κοσμικών Στηλών της Δημιουργίας" από το Νεφέλωμα των Αετών του Hubble της NASA σε 1995, Και οι δύο εικόνες προσφέρουν όψεις από νέφη ψυχρού αερίου και σκόνης μέσα στα οποία σχηματίζονται άστρα, που έχουν σχηματίσει γιγάντιες κοσμικές στήλες από την ακτινοβολία και τους αστρικούς ανέμους από τα καυτά, ογκώδη αστέρια.

Η εικόνα του Spitzer παρουσιάζει την ανατολική άκρη μιας περιοχής γνωστής ως W5, στον αστερισμό της Κασσιόπειας κάπου 7.000 έτη φωτός μακριά μας. Αυτή δε η περιοχή εξουσιάζεται από ένα μόνο αστέρι πολύ μεγάλης μάζας, η θέση του οποίου έξω από την περιοχή "επισημαίνεται" από την στήλη που μοιάζει με δάκτυλο. Οι ίδιοι οι στυλοβάτες είναι κολοσσιαίοι, και μαζί μοιάζουν με μια οροσειρά. Έχουν δε μέγεθος περισσότερο από 10 φορές το μέγεθος αυτών στο Νεφέλωμα των Αετών.

Ο μεγαλύτερος στυλοβάτης που παρατηρήθηκε από το Spitzer περιέχει εκατοντάδες εμβρυικών άστρων, και ο δεύτερος μεγαλύτερος περιέχει δωδεκάδες.

"Πιστεύουμε ότι τα αστρικά σμήνη που λάμπουν στα άκρα των στηλών είναι ουσιαστικά οι απόγονοι του τεράστιου άστρου στην περιοχή", ανέφερε η δρ. Δρ Lori Allen από το Κέντρο Αστροφυσικής Harvard - Smithsonian, προσθέτοντας πως η ακτινοβολία και τα αέρια βοηθούν στην δημιουργία των νέων άστρων.

Το Spitzer ήταν σε θέση να δει τα νεογέννητα αστέρια μέσα στους στυλοβάτες χάρις την υπέρυθρη κάμερα του. Οι εικόνες στην ορατή ακτινοβολία της ίδιας περιοχής παρουσιάζουν σκοτεινούς πύργους, που περιβάλλονται από φωτοστεφάνους φωτός. Τα άστρα εσωτερικά κρύβονται από τοίχους της σκόνης. Αλλά το υπέρυθρο φως που προέρχεται από αυτά τα αστέρια μπορεί να δραπετεύσει μέσω της σκόνης, δίνοντας στους αστρονόμους μια νέα άποψη.

"Με το Spitzer, μπορούμε όχι μόνο να δούμε τα αστέρια στους στυλοβάτες, αλλά μπορούμε να υπολογίσουμε την ηλικία και το πως διαμορφώθηκαν", τόνισε ο Δρ Joseph Hora, επίσης από το  Κέντρο για την αστροφυσική Harvard - Smithsonian.

Η περιοχή W5 και το Νεφέλωμα των Αετών αναφέρονται ως περιοχές υψηλής συγκέντρωσης νεοσχηματισθέντων άστρων. Αρχίζουν ως παχιά και ταραχώδη νέφη αερίου και σκόνης που γεννούν αργότερα οικογένειες αστεριών, μερικά από τα οποία έχουν 10 φορές περισσότερη μάζα από τον ήλιο μας. Η ακτινοβολία και οι άνεμοι από τα μεγάλης μάζας αστέρια στη συνέχεια εκτινάσσουν νεφελώδη υλικό προς το εξωτερικό, έτσι ώστε μόνο να παραμένουν οι πυκνότερες στήλες του υλικού. Η διαδικασία είναι συγγενής με το σχηματισμό των οροπεδίων των ερήμων, που αποτελούνται από πυκνούς βράχους που αντιστάθηκαν στη διάβρωση από το νερό και τον αέρα.

Σύμφωνα με τις θεωρίες της πρόκλησης σχηματισμού των αστεριών, οι στυλοβάτες γίνονται τελικά αρκετά πυκνοί ώστε να κεντρίσουν τη γέννηση μιας δεύτερης γενεάς αστεριών. Αυτά τα αστέρια, στη συνέχεια, επίσης μπορούν να προκαλέσουν διαδοχικές γενεές. Οι αστρονόμοι δεν ξέρουν εάν ο ήλιος μας, που σχηματίστηκε περίπου πριν πέντε δισεκατομμύρια χρόνια, ήταν αρχικά μέλος αυτού του τύπου της εκτεταμένης αστρικής οικογένειας.

Η Allen και οι συνάδελφοί της θεωρούν ότι έχουν βρει στοιχεία για τον προκαλούμενο σχηματισμό αστεριών στη νέα εικόνα του Spitzer. Αν και είναι δυνατό τα σμήνη των άστρων στους στυλοβάτες να είναι αμφιθαλείς του μοναδικού τεράστιου αστεριού, οι αστρονόμοι λένε ότι αυτά τα νέα αστέρια το πιο πιθανόν είναι τα παιδιά του.

Αριστερά: Η εικόνα είναι από το πολύ γνωστό Νεφέλωμα των Αετών (Eagle Nebula), που ονομάζεται και "Στυλοβάτες της Δημιουργίας". Η ενέργειά του δημιουργεί έναν τεράστιο πύργο - στήλη - ψυχρού αερίου και σκόνης, ύψους 9,5 ετών φωτός, δύο φορές την απόσταση του ήλιου μας από το επόμενο κοντινότερο αστέρι. Η στήλη είναι ένας γιγαντιαίος επωαστήρας για τα νεογέννητα αστέρια, ενώ το φως από τα άστρα είναι, επίσης, υπεύθυνο για το φωτισμό της επιφάνειας του Πύργου. Η αρχική εικόνα του Νεφελώματος των Αετών, που τράβηξε το Hubble, είναι στις 10 κορυφαίες διαστημικές φωτογραφίες.