Μεγάλες πιθανότητες να κτυπηθεί η Μεσόγειος από τσουνάμι από ό,τι ο Ινδικός

Πηγή: Nature, 22 Νοεμβρίου 2005

Ένα σχεδόν χρόνο μετά από το καταστροφικό τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό, οι επιστήμονες είναι απασχολημένοι με την τοποθέτηση σημαντήρων γύρω από την ακτή της Σουμάτρας για να βοηθήσουν τα μελλοντικά συστήματα προειδοποίησης. Συγχρόνως, οι εμπειρογνώμονες και οι πολιτικοί συναντιούνται για να συζητήσουν πώς μπορεί να προστατευθεί ομοίως η Μεσόγειος και ο βορειοανατολικός Ατλαντικός.

Αυτό το μήνα, ινδονήσιοι και γερμανοί επιστήμονες εγκατέστησαν δύο σημαντήρες και ωκεάνιους αισθητήρες πίεσης βαθιά κάτω στον Ινδικό Ωκεανό, για να βοηθήσουν τον έλεγχο στις στάθμες της θάλασσας και μαζί να ανιχνεύσουν αποκαλυπτικά σημάδια ενός επερχόμενου τσουνάμι. Οι αναφορές λένε ότι πρέπει το σύστημα να ξεκινήσει μέχρι το τέλος του έτους.

Οι σημαντήρες αυτοί είναι αναπτυγμένοι μακριά από την ακτή της Σουμάτρας, κι έχουν σκοπό να προειδοποιούν για επερχόμενα τσουνάμι στην περιοχή. Οι δε τελικές λεπτομέρειες του σχεδίου θα συμφωνηθούν το προσεχές έτος από τη Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή (IOC), στο Παρίσι.

Οι 23 περίπου σταθμοί θα λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο και προγραμματίζονται να αναβαθμιστούν ή να εγκατασταθούν μέχρι το τέλος του 2005, ενώ ολόκληρο το σύστημα της προειδοποίησης θα μπορούσε να είναι λειτουργικό μόλις το 2008.

Το σύστημα της Σουμάτρας έγινε αναγκαίο μετά από το καταστρεπτικό τσουνάμι που χτύπησε το Δεκέμβριο του 2004. Αλλά οι ερευνητές εδώ και καιρό έχουν προειδοποιήσει ότι κι άλλα μέρη του κόσμου θέλουν επίσης προστασία από τα τσουνάμι.

Με αυτό το στόχο, μια διακυβερνητική επιτροπή της IOC συναντήθηκε από τις 21 έως τις 22 Νοεμβρίου στη Ρώμη για να δώσει τις πρώτες λεπτομέρειες ενός συστήματος προειδοποίησης για τη Μεσόγειο και τον Βορειοανατολικό Ατλαντικό.

Η επιτροπή αποφάσισε να βελτιώσει το ήδη τοποθετημένο σεισμογραφικό δίκτυο, που θα βοηθήσει στην έγκαιρη διάθεση των πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο. Αποφάσισε επίσης την ενίσχυση της ικανότητας των ωκεάνιων σημαντήρων, αλλά δεν πήρε καμιά απόφαση για τους ωκεάνιους αισθητήρες πίεσης, οι οποίοι θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα κρίσιμο τμήμα ενός ατλαντικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης.

Σε κίνδυνο η Ελλάδα

Ο Βορειοανατολικός Ατλαντικός και η Μεσόγειος δεν έχουν κανένα μεγάλης κλίμακας δίκτυο προειδοποίησης για τα επερχόμενα τσουνάμι. Υπάρχει μόνο ένα μικρό, γύρω από το Στρόμπολι στην Ιταλία, όπου ένα τοπικό σύστημα εγκαταστάθηκε μετά από μια καθίζηση του εδάφους το Δεκέμβριο του 2002.

Ακόμα η περιοχή έχει μια ιστορία θανατηφόρων κυμάτων. Ένας σεισμός κι ένα τσουνάμι που ακολούθησε χτύπησε τη Λισσαβώνα το 1755 και θεωρείται ότι έχει σκοτώσει 60.000 ανθρώπους. Χώρες από τη Νέα Σκοτία έως τη Νορβηγία έχουν χτυπηθεί επίσης από τσουνάμι. Και ένα δολοφονικό κύμα στην Ελλάδα (από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης) θεωρείται ότι έχει σκοτώσει περισσότερους από 100.000 ανθρώπους το 1410 π.Χ.. Η παράκτια αστική ανάπτυξη σημαίνει ότι οποιοδήποτε τσουνάμι θα μπορούσε σήμερα να έχει πολύ περισσότερα καταστροφικά αποτελέσματα.

"Η Μεσόγειος έχει μια μεγαλύτερη πιθανότητα για τσουνάμι από όμτι ο Ινδικός Ωκεανός", λέει ο Keith Alverson, διευθυντής του Παγκόσμιου Συστήματος Παρακολούθησης των Ωκεανών.

Επιπλέον, πολλές πιθανές πηγές τσουνάμι, συμπεριλαμβανομένων σεισμικών ζωνών, υποβρύχιων ηφαιστείων και κεκλιμένων εδαφών που βρίσκονται σε κίνδυνο καθίζησης, είναι αρκετά κοντά στις ακτές στη Μεσόγειο.

Αυτό σημαίνει ότι θα υπήρχε λίγος χρόνος για να αντιδράσει ο κόσμος στα σημάδια ενός εισερχόμενου κύματος. Ο ερχομός του τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό ανιχνεύθηκε πολλές ώρες προτού να χτυπηθούν μερικές χώρες από το κύμα. Ένα λοιπόν τσουνάμι στη Μεσόγειο θα κατέστρεφε τις ακτές εντός μερικών λεπτών. Έτσι οποιοδήποτε σύστημα προειδοποίησης θα πρέπει να αυτοματοποιηθεί πολύ, λέει ο Alverson.

"Τα δεδομένα από τα σεισμικά δίκτυα της περιοχής διαβιβάζονται σε περίπου 15 λεπτά, όμως εμείς χρειαζόμαστε αναφορές μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα", δήλωσε ο Patricio Bernal, εκτελεστικός διευθυντής της Διακυβερνητικής Ωκεανογραφικής Επιτροπής της UNESCO, στη συνάντηση της Pώμης. "Είναι άκρως αναγκαίο", συμπλήρωσε.