Τεράστιος αστεροειδής μπορεί να κτυπήσει τη Γη σε 31 χρόνια

Πηγή: China Daily, 12 Δεκεμβρίου 2005

Στον αιγυπτιακό μύθο, ο Άποφις ήταν το αρχαίο πνεύμα του κακού και της καταστροφής, ένας δαίμονας που ορίστηκε να βυθίσει τον κόσμο στο αιώνιο σκοτάδι.

Γι αυτό και οι αστρονόμοι έδωσαν αυτό το όνομα σε έναν αστεροειδή, που αποτελεί μια δυνητική απειλή για τη Γη μας σε 31 χρόνια από τώρα. Οι επιστήμονες παρακολουθούν την πορεία ενός αστεροειδή διαμέτρου 390 μέτρων, που ανακάλυψαν πέρυσι και είναι ενδεχομένως σε πορεία σύγκρουσης με τον πλανήτη μας, και μάλιστα εκλιπαρούν τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου να αποφασίσουν σχετικά με την στρατηγική που θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια.

Η NASA έχει υπολογίσει ότι μια σύγκρουση της Γης με τον αστεροειδή Άποφις έχει πιθανότητα να συμβεί το 2036, ενώ αυτή θα απελευθέρωνε περισσότερο από 100.000 φορές την ενέργεια που απελευθερώθηκε από την έκρηξη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα.

Χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα θα επηρεάζονταν άμεσα από την έκρηξη, όμως ολόκληρη η Γης θα έβλεπε τα αποτελέσματα από τη σκόνη που θα απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα. Και, οι επιστήμονες επιμένουν, υπάρχει πραγματικά πολύ λίγος χρόνος που μένει για να παρθούν αποφάσεις.

Σε μια πρόσφατη συνεδρίαση των εμπειρογνωμόνων για τα γειτονικά στη Γη αντικείμενα (NEO) στο Λονδίνο, οι επιστήμονες είπαν ότι το σχέδιο αντιμετώπισης του αστεροειδή θα μπορούσε να κρατήσει δεκαετίες, μαζί με την κατασκευή της απαραίτητης τεχνολογίας για να εκτρέψουμε τον αστεροειδή.

Η Monica Grady, ένας εμπειρογνώμονας στους μετεωρίτες στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο, ανέφερε: "Είναι ένα ζήτημα του πότε, όχι του εάν, ένα κοντινό στη Γη αντικείμενο συγκρουστεί με τη Γη. Πολλά από τα μικρότερα αντικείμενα διασπώνται όταν κάποτε φθάσουν στη γήινη ατμόσφαιρα και δεν ασκούν καμία επίδραση.

"Εντούτοις, κάθε λίγες εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια στατιστικά ένα αντικείμενο NEO, πλάτους μεγαλύτερο από 1 χιλιόμετρο, συγκρούεται με τη Γη, ενώ ένα NEO μεγαλύτερο από 6 χιλιόμετρα, που θα μπορούσε να προκαλέσει μια μαζική εξάλειψη όλων των ειδών, συγκρούεται με τη γη κάθε εκατό εκατομμύρια χρόνια. Αυτή την περίοδο είμαστε υπερήμεροι για έναν τέτοιο μεγάλο αστεροειδή".

Τραγωδία το 2029;

Ο αστεροειδής Απόφις από τότε που βρέθηκε ότι είναι σε τροχιά σύγκρουσης τον Ιούνιο του 2004 προκάλεσε συζητήσεις, όμως  το Δεκέμβριο του 2004 άρχισε να προκαλεί  πάλι μπελάδες. Προβάλλοντας την τροχιά του αστεροειδή προς το μέλλον, οι αστρονόμοι είχαν υπολογίσει ότι οι πιθανότητες σύγκρουσης του αστεροειδή με τη Γη το 2029 ήταν ανησυχητικές. Έτσι όσο πιο πολλές παρατηρήσεις γίνονταν τόσο οι πιθανότητες σύγκρουσης μεγάλωναν.

Τα 21 χρόνια που μένουν μέχρι τότε ίσως φαίνεται πολύς χρόνος. Αλλά, στη συνεδρίαση της τελευταίας εβδομάδας ο Andrea Carusi, πρόεδρος του   Ιδρύματος  Spaceguard, ανέφερε ότι τώρα είναι η στιγμή που πρέπει οι Κυβερνήσεις να πάρουν αποφάσεις σχετικά με τον αστεροειδή, για να δοθεί στους επιστήμονες ο απαιτούμενος χρόνος της προετοιμασίας των αποστολών.

Στην κλίμακα της απειλής από τα NEO - με μέγιστο το 10 - ο αστεροειδής Απόφις τοποθετήθηκε στο 4, όπου το 10 είναι για μια σύγκρουση που θα μπορούσε να προκαλέσει ολοκληρωτική καταστροφή. Αυτός ο βαθμός, το 4, είναι η μεγαλύτερη πιθανότητα για σύγκρουση με αστεροειδή στην καταγραμμένη ιστορία και είχε 1 προς 37 πιθανότητα να χτυπήσει τη Γη. Η απειλή μιας σύγκρουσης το 2029 αποκλείστηκε τελικά στο τέλος του περασμένου χρόνου.

Σε περίπτωση σύγκρουσης με τον αστεροειδή θα μπορούσε να καταστραφεί μια περιοχή στο μέγεθος του Τέξας, ενώ αν έπεφτε στη θάλασσα θα μπορούσε να προκαλέσει εκτεταμένα τσουνάμι. Γι αυτό τον περασμένο Οκτώβριο εστάλη μια ανοιχτή επιστολή προς τις κυβερνήσεις όλου του κόσμου και στους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς, από την Ένωση Εξερευνητών του Διαστήματος (ASE), ένας διεθνής μη κυβερνητικός οργανισμός, που αποτελείται κυρίως από πρώην αστροναύτες και κοσμοναύτες.

Στην επιστολή γίνεται έκκληση για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων πρόληψης για το ενδεχόμενο μελλοντικής σύγκρουσης ενός αστεροειδή με τη Γη, δεδομένου ότι ο κόσμος είναι απροετοίμαστος για τη χειρότερη όλων των φυσικών καταστροφών.

Ο Alan Fitzsimmons, ένας αστρονόμος από το πανεπιστημιακό Μπέλφαστ ανέφερε: "Όταν θα περάσει  κοντά σε μας  στις 13 Απριλίου του 2029, η Γη θα τον εκτρέψει και θα του αλλάξει την τροχιά του. Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα να περάσει μέσα από ένα ιδιαίτερο σημείο στο διάστημα, που ονομάζεται κλειδαρότρυπα. Τότε η γήινη βαρύτητα θα αλλάξει τα πράγματα έτσι ώστε όταν επιστρέψει πάλι γύρω στο 2036, ο αστεροειδής θα συγκρουστεί με μας".

Η πιθανότητα να περάσει μέσω αυτού του ειδικού σημείου (της κλειδαρότρυπας), ένας χώρος 600 μέτρων στο διάστημα, είναι 1 προς 5.500, που βασίζεται στις σημερινές πληροφορίες.

Φυσικά υπάρχουν πολλές ιδέες σχετικά με το πώς να εκτρέψουμε τον αστεροειδή. Η ειδική ομάδα στην Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία ηγείται της προσπάθειας στο σχεδιασμό μιας σειράς δορυφόρων και πυραύλων για να απομακρύνει τον αστεροειδή από μια πορεία σύγκρουσης με τη γη σε μια διαφορετική τροχιά.

Καμία τεχνολογία δεν έχει αποφασιστεί ακόμη και ενδεχομένως κάποιες επικίνδυνες ιδέες όπως ένα πυρηνικό διαστημικό σκάφος. "Το πλεονέκτημα της πυρηνικής προώθησης είναι η πολλή ισχύς", είπε ο καθηγητή Fitzsimmons.

"Το αρνητικό είναι ότι δεν το έχουμε κάνει ακόμα. Ενώ υπάρχουν αρκετά σκάφη σήμερα με ηλιακή ηλεκτρική προώθηση, έτσι είμαστε αρκετά βέβαιοι ότι αυτό θα λειτουργούσε."

Η καλύτερη μέθοδος είναι ενδεχομένως και η ευκολότερη, αν ρίξουμε ένα διαστημικό σκάφος πάνω στον αστεροειδή για να του αλλάξει την κατεύθυνσή του. Η ESA προγραμματίζει να εξετάσει αυτήν την ιδέα με την την αποστολή Δον Κιχώτης, όπου δύο δορυφόροι θα σταλούν σε αστεροειδή.

Ο ένας από αυτούς, ο Χιντάλγκο, θα συγκρουστεί με τον αστεροειδή με υψηλή ταχύτητα ενώ ο άλλος, ο Σάντσο, θα μετρήσει την αλλαγή στην τροχιά του αντικειμένου. Οι αποφάσεις σχετικά με το πραγματικό σχέδιο αυτών των σκαφών θα ληφθούν στους ερχόμενους μήνες, με την προώθηση τους να γίνεται την επόμενη δεκαετία. Μια ιδέα που φαίνεται να μην έχει καμία υποστήριξη από τους αστρονόμους είναι η χρήση εκρηκτικών υλών.

Ο Fitzsimmons εξηγεί ότι αν γίνει έκρηξη κοντά στον αστεροειδή τότε θα σκορπίσουν αρκετά κομμάτια παρά ένα, κι έτσι θα αυξηθεί η ζημιά".

Το Σεπτέμβριο, οι επιστήμονες στα πανεπιστήμια Strathclyde και της Γλασκώβης άρχισαν τις προσομοιώσεις σε υπολογιστές για να μάθουν τις πιθανές κατευθύνσεις του αστεροειδή σε πορεία σύγκρουσης με τη Γη.

Για τη μελέτη των αντικειμένων που περνούν κοντά από τη Γη χρησιμοποιούνται το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητήριου στη Χιλή, το Τηλεσκόπιο Ισαάκ Νεύτων στη Λα Πάλμα και το Τηλεσκόπιο Φόλκες στη Χαβάη, ενώ μέχρι το τέλος της δεκαετίας καθοριστικό ρόλο στον εντοπισμό τους αναμένεται να παίξει το πρόγραμμα Pan-STARR στη Χαβάη.

Και την άνοιξη του 2006, θα υπάρξει άλλη μια ευκαιρία για παρατηρήσεις με ραντάρ του αστεροειδή, που θα βοηθήσουν τους αστρονόμους να βρουν τις πιθανές μελλοντικές τροχιές του αστεροειδή ακριβέστερα.

Εάν, σε εκείνο το στάδιο, αυτοί δεν μπορέσουν να αποκλείσουν μια σύγκρουση ε τη Γη κατά το 2036, τότε καλύτερες παρατηρήσεις δεν θα γίνουν έως το 2013. Η NASA έχει συμφωνήσει ότι μια τελική απόφαση σχετικά με αυτά που πρέπει να κάνουν για τον Άποφις θα πρέπει να ληφθεί σε αυτό το στάδιο.

"Μπορεί η απόφαση για το αν πρέπει να προχωρήσουμε με μια αποστολή να γίνει το 2013, αλλά πρέπει να αρχίσουμε πριν από το 2013", αναφέρει ο καθηγητής Fitzsimmons. Το 2029, οι αστρονόμοι θα βεβαιωθούν εάν ο Άποφις θα είναι απειλητικός το 2036.

Στην περίπτωση που αποδειχθούν αληθινά τα χειρότερα σενάρια και η Γη δεν έχει προετοιμαστεί τότε θα είναι πάρα πολύ αργά. "Εάν περιμένουμε έως το 2029, φαίνεται απίθανο να είμαστε σε θέση να κάνουμε τίποτα το 2036", τελειώνει ο Yates.