Σχέδιο για την ταφή του διοξειδίου του άνθρακα στη Βόρεια Θάλασσα

Πηγή: BBC - Reuters 8 Μαρτίου 2006

Βρετανικοί και Νορβηγικοί πετρελαϊκοί όμιλοι - Shell και Statoil - ανακοίνωσαν σχέδια για να θάψουν κάτω από τον πυθμένα της Βόρειας Θάλασσας το διοξείδιο του άνθρακα. Το διοξείδιο του άνθρακα θα είναι αυτό που εκλύεται από θερμοηλεκτρικά εργοστάσια στη Νορβηγία και θα το διοχετεύσουν μέσα σε παλιά υπεράκτια κοιτάσματα πετρελαίου για να απομακρύνουν από αυτά όσο πετρέλαιο έχει απομείνει. Το κόστος των 1.2 έως 1.5 δισ. ευρώ της επιχείρησης θα το επωμιστούν οι κυβερνήσεις.

Αυτή η διαδικασία κάποιοι την βλέπουν και σαν μια προσπάθεια να περιορίσουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου αλλά και να αξιοποιήσουν καλύτερα τα υπάρχοντα κοιτάσματα πετρελαίου. Κι αυτό γιατί το διοξείδιο του άνθρακα είναι το κυριότερο από τα αέρια που προκαλούν την παγκόσμια θέρμανση και έτσι το διοξείδιο του άνθρακα θα παραμένει για πάντα παγιδευμένο στον πυθμένα.

Η Statoil ήδη αφαιρεί διοξείδιο του άνθρακα από ένα φυσικό πηγάδι αερίου και το αποθηκεύει κάτω από πυθμένα της Βόρειας Θάλασσας, ενώ άλλες εταιρείες χρησιμοποιούν ήδη συμπιεσμένο διοξειδίου του άνθρακα για να αξιοποιήσουν καλύτερα τα κοιτάσματα πετρελαίου στο Τέξας της Βόρειας Αμερικής. Κάθε χρόνο θάβονται περίπου 30 εκατομμύρια τόνοι διοξειδίου το χρόνο, σε μια προσπάθεια που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 για να αυξηθεί η ανάκτηση του πετρελαίου από τα κοιτάσματα.

Οι πετρελαϊκοί όμιλοι Shell και Statoil ανακοίνωσαν το σχέδιό τους να θάψουν κάτω από τον πυθμένα της Βόρειας Θάλασσας το διοξείδιο του άνθρακα που εκλύεται από θερμοηλεκτρικά εργοστάσια, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου αλλά και να αξιοποιήσουν καλύτερα τα υπάρχοντα κοιτάσματα πετρελαίου.

Η Statoil θα συλλέγει το διοξείδιο του άνθρακα από μια νέα θερμοηλεκτρική μονάδα στην κεντρική Νορβηγίας που θα παράγει ηλεκτρισμό από φυσικό αέριο. Το συγκεντρωμένο διοξείδιο θα διοχετεύεται στη συνέχεια σε υπεράκτιες πετρελαιοπηγές της Shell έξω από τη Νορβηγία.

Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει τη διετία 2010-2012 και κάθε χρόνο θα θάβονται 2 έως 2,5 εκατομμύρια τόνοι του αέριου ρύπου, εκτιμούν οι επιστήμονες των εταιρειών.

Η αποθήκευση στο υπέδαφος για το διοξείδιο του άνθρακα είναι το πιο ρεαλιστικό σχέδιο με το πιο μικρό σχετικά ρίσκο. Ήδη εφαρμόζεται πειραματικά στο Weyburn του Καναδά, όπου ένας αγωγός από ατσάλι φθάνει σε βάθος 1.220 μέτρων μέσα στα πετρελαϊκά κοιτάσματα που βρίσκονται κάτω από τη στέπα. Και κάθε μέρα 5.000 τόνοι πεπιεσμένου, υγροποιημένου διοξειδίου του άνθρακα διοχετεύονται στην υπόγεια κοιλότητα. Ο στόχος είναι διπλός: το CΟ₂ ωθεί το πετρέλαιο προς τα πάνω, μέσα από τον πορώδη βράχο, τη στιγμή που το πεπιεσμένο αέριο παγιδεύεται στο υπέδαφος.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη στον κόσμο προσπάθεια μείωσης του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα, η οποία ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2000. Έχοντας εξασφαλίσει περισσότερα από 13 εκατομμύρια δολάρια από δέκα και πλέον χορηγούς, όπως το υπουργείο Ενεργείας των ΗΠΑ, οι μηχανικοί ήδη έχουν αφαιρέσει από την ατμόσφαιρα 6 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα, περίπου όση ποσότητα παράγεται κατά την καύση 1 ,8 δισεκατομμυρίων λίτρων βενζίνης.

Έως το 2033, στο Weybum θα έχουν αποθηκευτεί μέσα στη γη 24 εκατομμύρια τόνοι διοξειδίου του άνθρακα. Αυτή η ποσότητα ισοδυναμεί  με την απόσυρση για ένα χρόνο 6,8 εκατομμυρίων αυτοκινήτων από τους δρόμους. Και να λάβουμε υπ' όψιν ότι πρόκειται απλώς για μία πιλοτική δοκιμή σε μία μικρή πετρελαίοπηγή.

Τα αλατούχα υδροφόρα στρώματα, οι τεράστιες ποσότητες αλμυρού νερού που βρίσκονται παγιδευμένες στο υπέδαφος για εκατομμύρια χρόνια, θα μπορούσαν να κατακρατήσουν ακόμη μεγαλύτερες ποσότητες CΟ₂. Από όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες εκλύονται ετησίως 28 δισεκατομμύρια τόνοι CΟ₂. Οι γεωλόγοι εκτιμούν ότι στις υπόγειες δεξαμενές και τα αλμυρά υδροφόρα στρώματα θα μπορούσαν ν' αποθηκευτούν 200.000 δισεκατομμύρια τόνοι.

Υπάρχουν όμως και μειονεκτήματα. Πριν το CΟ₂ διοχετευθεί στο έδαφος, συμπιέζεται έως ότου φτάσει σε υπερκρίσιμη κατάσταση - γίνεται εξαιρετικά πυκνό και παχύρρευστο, ενώ συμπεριφέρεται περισσότερο σαν υγρό παρά σαν αέριο. Σε αυτή τη μορφή, το CΟ₂ πρέπει να παραμένει παγιδευμένο στο έδαφος για χιλιάδες χρόνια, αν όχι για πάντα. Ο κίνδυνος είναι μήπως μηχανικοί κατά λάθος «αποσυμπιέσουν» μία τέτοια δεξαμενή ενώ ψάχνουν για πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο το διοξείδιο του άνθρακα ν' αρχίσει να διαρρέει αργά μέσω φυσικών ρωγμών στα υπόγεια πετρώματα και έτσι να καταλήξει σε υπόγεια και κελάρια.