Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας έχει υποτιμηθεί

Πηγή: BBC και AP, 14 Δεκεμβρίου 2006

Οι σημερινές εκτιμήσεις για τη μελλοντική άνοδο της στάθμης της θάλασσας μπορεί να έχουν υποτιμήσει τον αντίκτυπο - από την προκληθείσα από τον άνθρωπο - της αλλαγής του κλίματος στους ωκεανούς, προτείνουν επιστήμονες.

Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα επιφέρει τεράστιες καταστροφές στις παράκτιες πόλεις

Αλλά χαράσσοντας τις παγκόσμιες μέσες θερμοκρασίες της επιφάνειας σε σχέση με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, η ομάδα διαπίστωσε ότι τα επίπεδα θα μπορούσαν να ανέβουν κατά 59% περισσότερο από τις τρέχουσες προβλέψεις. Μέχρι το 2100 η στάθμη μπορεί να ανέβει έως και 1,40 μέτρα και θα απειλήσει παράκτιες περιοχές από το Μπανγκλαντές μέχρι τη Νέα Υόρκη.

Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι η πιθανότητα μεγαλύτερης ανόδου της θερμοκρασίας πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά το προγραμματισμό της προστασίας των παράκτιων περιοχών.

Τα συμπεράσματα αυτά έχουν δημοσιευθεί περιοδικό Science.

Η επιστημονική ομάδα από τη Γερμανία και τις ΗΠΑ διαπίστωσε ότι στο χρονοδιάγραμμα ανόδου της θερμοκρασίας, εξ αιτίας την προκληθείσας από τον άνθρωπο αλλαγής του κλίματος, ο παρατηρηθείς ρυθμός ανόδου των σταθμών της θάλασσας μέσα στον 20ο αιώνα ήταν σε αναλογία με το ρυθμό ανόδου της θερμοκρασίας. Και για κάθε αύξηση κατά ένα βαθμό Κελσίου, η στάθμη ανυψώνεται κατά 10 έως 30 μέτρα, αν και η άνοδος αυτή χρειάζεται χιλιάδες χρόνια για να ολοκληρωθεί.

Όταν χρησιμοποίησαν στα μοντέλα τους τα πιθανά σενάρια, που περιγράφηκαν από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κατά το 2100 οι στάθμες της θάλασσας θα ήταν 0.5 έως 1.4 μέτρα πάνω από τα επίπεδα του 1990.

Αυτή η πρόβλεψη είναι πολύ μεγαλύτερη και χειρότερη από τα 9 έως 88 cm που προβλέπεται από την ίδια την IPCC στην Τρίτη Έκθεση Αξιολόγησής της, που δημοσιεύθηκε το 2001.

Ο επικεφαλής συντάκτης της ανακοίνωσης Stefan Rahmstorf, από το Ίδρυμα για την Έρευνα του Αντίκτυπου του Κλίματος, αναγνωρίζει ότι είναι πρόκληση η προβολή των μελλοντικών εκβάσεων.

Και γράφει: "Η κατανόηση των αλλαγών των σταθμών της θάλασσας είναι ένα δύσκολο φυσικό πρόβλημα, δεδομένου ότι διαδραματίζουν ρόλο διάφοροι σύνθετοι μηχανισμοί με διαφορετικά χρονοδιαγράμματα ."

Αυτοί οι μηχανισμοί περιλαμβάνουν:
1. τη θερμική διαστολή του νερού μέσω της απορρόφησης θερμότητας
2. την είσοδο του νερού στους ωκεανούς από το λιώσιμο των παγετώνων και των καλυμμάτων του πάγου
3. την αύξηση των ροών του πάγου μετά από την αφαίρεση των στηριγμάτων του πάγου

Ο καθηγητής Rahmstorf τόνισε ότι αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τα παρατηρητικά στοιχεία επειδή τα μοντέλα του κλίματος υποτίμησαν σημαντικά την άνοδο των σταθμών της θάλασσας που ήδη είχε εμφανιστεί. Συγκεκριμένα, τα μοντέλα αδυνατούν να αναπαράγουν την άνοδο των 20 εκατοστών που ήδη έχει καταγραφεί από το 1900 έως σήμερα.

Οι παρατηρήσεις έδειξαν ότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας παγετώδους περιόδου, πριν από 20.000 χρόνια, οι θάλασσες βρίσκονταν 120 μέτρα κάτω από τα σημερινά επίπεδα, ενώ στο Πλειόκενο, πριν από 3 εκατομμύρια χρόνια, βρίσκονταν 25-30 μέτρα ψηλότερα. Οι θερμοκρασίες στην τελευταία παγετώδη περίοδο ήταν 4-7 βαθμούς Κελσίου χαμηλότερες από ό,τι σήμερα, ενώ στο Πλειόκενο ήταν 2-3 βαθμούς υψηλότερες.

"Το γεγονός ότι παίρνουμε τέτοιες διαφορές χρησιμοποιώντας διαφορετικές μεθόδους δείχνει πόσο αβέβαιες είναι ακόμα οι προβλέψεις των σταθμών της θάλασσάς μας", λέει.

Λιώνουν οι πάγοι στην Αρκτική

Και πρόσθεσε ότι η κύρια αβεβαιότητα ήταν τι θα έκαναν τα μεγάλα παγοκαλύμματα στη Γροιλανδία και την Ανταρκτική στις αυξανόμενες θερμοκρασίες, η οποία ήταν δύσκολο να προβλεφθεί.

Ο Rahmstorf προειδοποιεί ότι οι παράκτιες πόλεις του βορείου ημισφαιρίου - από τη Νέα Υόρκη έως το Λονδίνο - είναι ιδιαίτερα ευάλωτες, καθώς η πιθανή επιβράδυνση των ωκεάνιων ρευμάτων θα μπορούσαν να ανυψώσουν την επιφάνεια του Βόρειου Ατλαντικού και να χαμηλώσουν τη στάθμη στο νότιο ημισφαίριο. Κάθε φορά που αλλάζουν τα ωκεάνια ρεύματα αλλάζει και η στάθμη της θάλασσας, κι αν επιβραδυνθεί το ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού η στάθμη ανεβαίνει στον Βόρειο Ατλαντικό.

Ένας άλλος ειδικός, ο Simon Holgate από το ωκεανογραφικό εργαστήριο Proudman, είπε ότι οι επιστήμονες θα έπρεπε να κοιτάξουν καλύτερα τα συμπεράσματα του καθηγητή Rahmstorf.

"Κανονικά, θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί η θερμότητα του στρώματος της επιφάνειας του νερού κι όχι η θερμοκρασία της επιφάνειας της ξηράς, επειδή η θερμοκρασία της επιφάνειας επηρεάζεται από πολλούς άλλους παράγοντες", παρατηρεί ο Δρ Holgate.

"Κι η χρησιμοποίηση της θερμότητας δεν δίνει τόσο καλό συσχετισμό." Πρόσθεσε δε ότι μόνο 40% της παρατηρηθείσας ανόδου της στάθμης της θάλασσας θεωρήθηκε ότι ήταν αποτέλεσμα της θερμικής διαστολής.

Ο Δρ Holgate είπε ότι η επόμενη έκθεση αξιολόγησης από την IPCC θα περιλαμβάνει στοιχεία βασισμένα σε πιο καλύτερη μοντελοποίηση, και με αυτόν τον τρόπο θα μειώσει τις αβεβαιότητες που περιβάλλουν τα μοντέλα σχετικά με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Άλλοι όμως ειδικοί, όπως ο βρετανός καθηγητής της κλιματολογίας Jeff Ridley καθησυχάζει τον κόσμο πως τα καλοκαίρια χωρίς πάγο στον Βόρειο Πόλο δεν θα έλθουν πριν από το 2070-2080 ή μετά από 65 έως 75 χρόνια από σήμερα. Δηλαδή συμφωνεί με το γεγονός ότι θα λιώσουν οι πάγοι αλλά με καθυστέρηση 30 - 40 ετών.  Όμως, ένας άλλος βρετανός, ο  Rindley του Βρετανικού Παρατηρητηρίου της Aνταρκτικής, φοβάται πως η NASA είναι μάλλον μετριοπαθής στις εκτιμήσεις της.

Από την IPCC τίθεται ως στόχος να δημοσιεύσει την 4η έκθεση αξιολόγησής της τον Φεβρουάριο του 2007.

Όπως προειδοποιούν οι ειδικοί, η αλλαγή της θερμοκρασίας της Γης έχει επιδεινωθεί ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, με τη μέση θερμοκρασία να έχει αυξηθεί κατά 0,4-0,8 βαθμούς Κελσίου· γεγονός που κατατάσσει τη λεκάνη της Μεσογείου στις περιοχές που θεωρούνται ως άμεσα πληττόμενες από το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Οι πιο πάνω προβλέψεις θα είναι καταστροφικές για τη Μεσόγειο, αφού η αύξηση κατά ένα μέτρο - όπως εκτιμάται - της στάθμης της θάλασσας στη Μεσόγειο θα επιφέρει ανεξέλεγκτες επιπτώσεις στα παράλια εδάφη, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή και τις περιουσίες 82 εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν σε αυτά. Μάλιστα, η κατάσταση τείνει να γίνει ακόμα πιο εκρηκτική αν λάβουμε υπόψη ότι, την ώρα που η στάθμη των υδάτων της θάλασσας θα ανεβεί από 70 έως 100 εκατοστά μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, στον ίδιο χρονικό ορίζοντα ο πληθυσμός των παράκτιων πόλεων αναμένεται να ανέλθει στους 150 εκατομμύρια ανθρώπους. Η δραματική δε άνοδος της στάθμης των υδάτων, που προβλέπουν οι επιστήμονες, απειλεί με καταστροφή μερικά από τα πολυτιμότερα και πιο ευαίσθητα οικοσυστήματα του κόσμου, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται το δέλτα του Έβρου και το δέλτα του Νείλου.

Σήμα κινδύνου όμως εκπέμπουν οι οικολογικές οργανώσεις και για τα ζώα, προειδοποιώντας κατ' επανάληψη ότι από τα 25.000 ενδημικά είδη που ζουν στη λεκάνη της Μεσογείου το ένα τρίτο απειλείται με εξαφάνιση. Στις περιοχές, μάλιστα, όπως το δέλτα του Έβρου και το δέλτα του Νείλου συγκεντρώνονται 3-5 εκατομμύρια πουλιά. Κι όλα αυτά σε συνδυασμό με τη δραστική μείωση της δασικής κάλυψης των χωρών που περιβάλλουν τη Μεσόγειο Θάλασσα, αφού λιγότερο από το 5% της λεκάνης της Μεσογείου καλύπτεται από δασικές εκτάσεις. Τέλος, παρά το γεγονός ότι η Μεσόγειος αντιπροσωπεύει το 1% των παγκόσμιων θαλάσσιων εκτάσεων, συγκεντρώνει ωστόσο σχεδόν το 40% των θαλάσσιων ειδών, μερικά εκ των οποίων είναι και από τα πλέον απειλούμενα είδη του πλανήτη.