Η ικανότητα των φυσικών απορροφητήρων του άνθρακα μειώνεται με την άνοδο της θερμοκρασίας

Πηγή: The Guardian, 18 Μαΐου 2007

Ένας από τους πιο σημαντικούς φυσικούς απορροφητήρες του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα λειτουργεί κατά 30% λιγότερο αποτελεσματικά στο τελευταίο τέταρτο του αιώνα, δηλώνουν ερευνητές.

Ο Νότιος Ωκεανός γύρω από την Ανταρκτική τα τελευταία χρόνια απορροφά την ίδια ποσότητα του CO₂ όπως και 24 χρόνια πριν. Οι επιστήμονες όμως ανέμεναν ότι η ποσότητα του CO₂ που απορροφάται θα αυξανόταν ανάλογα με την αύξηση του στην ατμόσφαιρα. Η αλλαγή αυτή οφείλεται στους ταχύτερους ανέμους πάνω από τον ωκεανό, κάτι που συνδέεται με την αλλαγή του κλίματος και το μειωμένο στρώμα του όζοντος.

"Το φαινόμενο αυτό είναι σοβαρό. Όλα τα μοντέλα του κλίματος προβλέπουν ότι αυτό το είδος της "ανατροφοδότησης" θα συνεχιστεί και θα ενταθεί κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα", λέει η Corinne Le Quéré, ένα μέλος της ομάδας στο πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας στο Νόργουιτς, η οποία πραγματοποίησε τη μελέτη. "Είναι η πρώτη φορά που ήμαστε σε θέση να πούμε ότι η ίδια η κλιματική αλλαγή είναι υπεύθυνη για τον κορεσμό του Νότιου Ωκεάνιου σαν απορροφητήρα."

Οι αποκαλούμενοι και νεροχύτες του άνθρακα, όπως είναι οι ωκεανοί, η βλάστηση και το έδαφος απορροφούν περίπου το μισό από το πρόσθετο CO₂ που διοχετεύουμε στην ατμόσφαιρα κάθε έτος - κάπου 9.3 δισεκατομμύρια τόνους. Μόνο ο Νότιος Ωκεανός είναι υπεύθυνος για την απορρόφηση 0.7 δισεκατομμύρια τόνων ετησίως και που αποθηκεύουν σε αυτόν βαθιά κάτω στον πυθμένα.

"Από τη δεκαετία του '80 ο Νότιος Ωκεάνιος σαν απορροφητήρας του άνθρακα δεν έχει αλλάξει καθόλου, αν και οι εκπομπές του CO₂ κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου έχουν αυξηθεί κατά 40%", τονίζει η Δρ Le Quéré. "Θα αναμέναμε ότι αφού οι εκπομπές του CO₂ στην ατμόσφαιρα έχουν αυξηθεί, η απορρόφηση του άνθρακα από το Νότιο Ωκεανό  επίσης θα έπρεπε να αυξηθεί."

Η επιστημονική ομάδα εξέτασε τις μετρήσεις του CO₂ στην ατμόσφαιρα από 40 σταθμούς σε όλη την υδρόγειο - 11 γύρω από τον ίδιο το Νότιο Ωκεανό. Υπολογίζουν ότι η αποδοτικότητα του Νότιου Ωκεανού σαν απορροφητήρας έχει μειωθεί κατά 30% αν υπολογίσουμε ότι αυξήθηκε κατά πολύ το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα χωρίς να αυξηθεί αναλογικά και η απορρόφηση του.

Η ομάδα χρησιμοποίησε τις μετρήσεις του CO₂ στο νερό στο Νότιο Ωκεανό το 1998, το 2000,  το 2001 και το 2002 για να ελέγξει τους υπολογισμούς της. Οι επιστήμονες, που εκθέτουν την έρευνά τους στο περιοδικό Science, θεωρούν ότι ο λόγος για την αλλαγή είναι μια αύξηση στη μέση ταχύτητα του αέρα πάνω από τον ωκεανό.

"Οι άνεμοι δρουν έτσι που βοηθούν στην ανάμιξη των ωκεανών. Έτσι, όταν έχετε ισχυρούς ανέμους έχετε περισσότερη κυκλοφορία του νερού και περισσότερη μίξη", τονίζει η Δρ Le Quéré. Περισσότερη μίξη φέρνει πιο ψυχρό νερό στην επιφάνεια από τα βάθη που είναι διαποτισμένο με το CO₂, έτσι ώστε δεν μπορεί να δεχτεί άλλο διοξείδιο από την ατμόσφαιρα.

Η αύξηση στην ταχύτητα του αέρα είναι εν μέρει μια συνέπεια της ίδιας της αλλαγής του κλίματος - μία από τις πολλές επιδράσεις "θετικής ανατροφοδότησης", που φαίνεται πως μπορούν να επιταχύνουν την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας. Επειδή ο κόσμος θερμαίνεται άνισα, οι διαφορές της πίεσης μεταξύ των διαφορετικών περιοχών αυξάνονται. Μια συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι ότι αυξάνει την ταχύτητα του αέρα στο Νότιο Ωκεανό. Η μείωση του στρώματος του όζοντος έχει συμβάλει επίσης σε υψηλότερους ανέμους.

Οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και σε άλλες περιοχές, για παράδειγμα στο Νότιο Ατλαντικό. Αν το φαινόμενο είναι παγκόσμιο, οι διεθνείς προσπάθειες για να περιοριστούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα μπορούσαν να αποδειχθούν ανεπαρκείς.

"Από την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης οι παγκόσμιοι ωκεανοί έχουν απορροφήσει το ένα τέταρτο των 500 γιγατόνων του άνθρακα που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα από τους ανθρώπους. Η αποδυνάμωση του Νότιου Ωκεανού - που αποτελεί τον ισχυρότερο ωκεάνιος απορροφητήρα του άνθρακα - είναι ένας λόγος ανησυχίας", λέει ο Chris Rapley, διευθυντής της Βρετανικής Ανταρκτικής Υπηρεσίας Έρευνας.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι οι ωκεανοί αργούν να αντιδράσουν σε αλλαγές στην ατμόσφαιρα επειδή απορροφούν θερμότητα πιο αργά από ό,τι ο αέρας. Κατά προσέγγιση η επίδραση αυτή δείχνει ότι αν η συγκέντρωση των αερίων του θερνοκηπίου στην ατμόσφαιρα παρέμενε σταθερή στα επίπεδα του 2004, τότε το διοξείδιο του άνθρακα που υπήρχε ήδη στην ατμόσφαιρα εκείνη τη χρονιά θα αύξανε τη θερμοκρασία κατά ακόμα 0,5 βαθμούς Κελσίου έως στο τέλος του αιώνα, μια άνοδος αντίστοιχη με αυτή που παρατηρήθηκε στον 20ό αιώνα.

Όμως καθώς οι ωκεανοί θα συνέχισαν να διαστέλλονται από την άνοδο της θερμοκρασίας, η στάθμη της θάλασσας παγκοσμίως θα αυξανόταν κατά 10 εκατοστά έως το 2100 και θα συνέχιζε να ανεβαίνει για πολύ ακόμα. Αν ληφθεί υπόψη η τήξη των πάγων, η άνοδος ίσως θα έφτανε τα 30 εκατοστά.

Έτσι φαίνεται καθαρά ότι οι συνέπειες της παγκόσμιας θέρμανσης είναι αναπόφευκτες και λόγω της δράσης των ωκεανών