|
Χρησιμοποιώντας το δορυφόρο FUSE
της NASA στην περιοχή των υπεριωδών ακτίνων καθώς και επίγεια τηλεσκόπια, οι αστρονόμοι
έχουν καθορίσει για πρώτη φορά την ιδιότητα ενός σπάνιου και εξαιρετικά
μεγάλου νέου δυαδικού συστήματος άστρων.
Η συγχώνευση δύο πολύ μεγάλων άστρων μπορεί τελικά να
δημιουργήσει ένα γιγάντιο άστρο με 80 φορές τη μάζα του ήλιου μας, κάτι
σαν το άστρο Ήτα Τρόπιδος (Eta Carinae), που μπορεί να μοιάζει σαν το LH54-425
ένα εκατομμύριο έτη
πριν.
 Αυτή η εικόνα
χρωματισμένη τεχνητά που τραβήχτηκε από το τηλεσκόπιο Curtis Schmidt στη Χιλή παρουσιάζει
μια μεγάλη περιοχή όπου γεννιούνται άστρα στο μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου. Το δυαδικό σύστημα LH54-425 δείχνεται με το βέλος
και βρίσκεται στο σμήνος των άστρων LH54.
Το να βρεθούν νεαρά αστέρια τόσο μεγάλα
είναι πολύ σπάνιο. Αυτά τα αποτελέσματα μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη
φύση των πολύ μεγάλων δυαδικών συστημάτων, η οποία δεν ήταν μέχρι τώρα και
πολύ κατανοητή. Το
σύστημα αυτό θα παραγάγει τελικά μια πολύ ενεργητική σουπερνόβα.
Το σύστημα, γνωστό ως LH54-425, βρίσκεται στο μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου,
ένας δορυφορικός γαλαξίας του Γαλαξία μας. Το δυαδικό
σύστημα αποτελείται από δύο O-αστέρια, τα πιο μεγάλα και φωτεινά
αστέρια στον κόσμο.
Τα φάσματα που πάρθηκαν από τον αστρονόμο Stephen Williams του
πανεπιστημίου της Γεωργίας με το τηλεσκόπιο των 1,5 μέτρων στο διαμερικανικό παρατηρητήριο
Cerro Tololo στη Χιλή δείχνουν ότι τα δύο
αστέρια έχουν περίπου 62 και 37 φορές τη μάζα του ήλιού μας. "Τα
αστέρια είναι πολύ κοντά το ένα με το άλλο - στο ένα έκτο της απόστασης
της
γης με τον ήλιο - που κάθε 2,25 μέρες κάνουν μια στροφή γύρω από το κοινό κέντρο
τους κάθε
2,25 ημέρες", λέει ο Douglas Gies του πανεπιστημίου της Γεωργίας.
Συνολικά το σύστημα έχει μια μάζα περίπου 100 φορές του ήλιου, κι έτσι το σύστημα
αυτό είναι ένα από
τα πιο μεγάλα γνωστά δυαδικά συστήματα. Τα αστέρια αυτά είναι ηλικίας πιθανώς
μικρότερα από 3
εκατομμυρίων ετών.
Κάθε αστέρι εκπέμπει έναν ισχυρό αστρικό άνεμο και οι
παρατηρήσεις του FUSE μας έδωσαν τις πρώτες λεπτομέρειες για το τι συμβαίνει
όταν οι δύο υπερηχητικοί άνεμοι συγκρούονται. Με τη σύγκρουση εκπέμπονται ακτίνες X και
ακραία υπεριώδη ακτινοβολία. Το παρατηρητήριο αυτό είναι ιδανικό για
αυτές τις μετρήσεις επειδή είναι πολύ ευαίσθητο στο άκρο υπεριώδες τμήμα του φάσματος.
Τα αποτελέσματα αυτά παρουσιάστηκαν από τον George Sonneborn στη συνεδρίαση της
Αμερικανικής Αστρονομικής Ένωσης στη Χονολουλού.
Το πιο μεγάλο άστρο εκτοξεύει υλικό με ένα ρυθμό 500 τρισεκατομμυρίων
τόνων ανά δευτερόλεπτο (περίπου 400 φορές μεγαλύτερο από το ρυθμό που ο ήλιος
μας χάνει μάζα μέσω του ηλιακού ανέμου), με μια ταχύτητα 8,5
εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα. Το δε μικρότερο αστέρι εκτινάσσει μάζα
με ρυθμό το
ένα δέκατο του ρυθμού του μεγαλύτερου.
Καθώς τα αστέρια θα γερνούν και θα 'φουσκώνουν' θα αρχίσουν
να μεταφέρουν μεγάλα ποσά μάζας το ένα στο άλλο. Αυτή η διαδικασία
θα μπορούσε να αρχίσει σε ένα εκατομμύριο χρόνια. Τα αστέρια αυτά είναι πιθανό να συγχωνευτούν καθώς
θα εξελίσσονται, παράγοντας έτσι ένα ενιαίο εξαιρετικά ογκώδες αστέρι όπως το
πιο μεγάλο μέλος του δυαδικού συστήματος Ήτα Τρόπιδος (Eta Carinae). Το Eta Carinae είναι
ένα από τα πιο μεγάλα και φωτεινά αστέρια στο Γαλαξία,
ίσως και 100 ηλιακές μάζες.
Το FUSE προωθήθηκε το 1999 και είναι μια αποστολή της NASA σε συνεργασία με τις γαλλικές και καναδικές διαστημικές
υπηρεσίες, τα πανεπιστήμια Johns Hopkins, του
Κολοράντο, και το Μπέρκλεϋ.
|
