Τελικά αναχώρησε το διαστημόπλοιο Dawn για τους δύο αστεροειδείς

Πηγή: Δίκτυο, 27 Σεπτεμβρίου 2007

Μετά από αρκετές αναβολές εκτοξεύτηκε τη Πέμπτη το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Dawn προς τους δύο μεγαλύτερους αστεροειδείς, Εστία (Vesta) και Δήμητρα (Ceres). Το Dawn θα προσεγγίσει την Εστία, τον τέταρτο μεγαλύτερο αστεροειδή το 2011, ενώ το 2015 θα φτάσει στην Δήμητρα, η οποία κατατάσσεται πλέον στους πλανήτες νάνους. Οι αστεροειδείς πιστεύευεται ότι είναι κατάλοιπα από το σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος πριν από 4,6 δισ. χρόνια.

Η εκτόξευση του διαστημοπλοίου, η οποία είχε αναβληθεί πολλές φορές από τις αρχές Ιουλίου, έγινε όπως προβλεπόταν στις 14:34 ώρα Ελλάδος, με μία μικρή καθυστέρηση 14 λεπτών για να βγει από την πορεία πτήσης ένα πλοίο που βρισκόταν στον Ατλαντικό.

Το πρωτοποριακό αυτό διαστημόπλοιο, το οποίο μπορεί να χρησιμεύσει ως πρότυπο στο μέλλον για τη μετακίνηση μεταξύ των πλανητών, είναι το πρώτο που ταξιδεύει προς δύο διαφορετικά ουράνια σώματα και θα τεθεί και σε τροχιά γύρω από αυτά, καθώς μία τέτοια αποστολή αυτή χρειάζεται πάρα πολλά καύσιμα για να είναι εφικτή.

Όμως το Dawn δεν κινείται με τα παραδοσιακά καύσιμα που χρησιμοποιούν τα διαστημόπλοια, αλλά με τρεις μηχανές ιόντων, οι οποίες παίρνουν ενέργεια από τον Ήλιο.

Το διαστημόπλοιο αναμένεται να φτάσει στον αστεροειδή Εστία σε τέσσερα χρόνια και να παραμείνει σε τροχιά γύρω από αυτόν για έξι μήνες προτού συνεχίσει το ταξίδι του για τον αστεροειδή Δήμητρα, όπου αναμένεται να φτάσει το 2015, έχοντας διασχίσει συνολικά 5,1 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Στόχος της αποστολής του Dawn είναι κατά το ταξίδι του προς τους δύο αστεροειδείς που βρίσκονται ανάμεσα στους πλανήτες Άρη και Δία να μας αποκαλύψει τα μυστήρια της γέννησης του ηλιακού μας συστήματος και του σχηματισμού των πλανητών.

Το διαστημόπλοιο φέρει τρία όργανα, μία κάμερα, ένα υπέρυθρο φασματόμετρο και έναν ανιχνευτή ακτινών γάμμα και νετρονίων, και θα εξερευνήσει περιοχές των δύο αστεροειδών από διάφορα ύψη.

Λόγω της διαφοροποίησης των δύο περιοχών που θα ερευνηθούν, καθώς η Εστία είναι βραχώδης και η Δήμητρα παγωμένη, οι επιστήμονες θέλουν να συγκρίνουν την πορεία της εξέλιξης τους.

Σημειώνεται πως μέχρι τώρα κανείς δεν είχε επιχειρήσει να στείλει διαστημόπλοιο γύρω από αυτά τα ουράνια σώματα.

Το σκάφος θα χρειαστεί τέσσερις ημέρες για να επιταχύνει μέχρι τα 100χλμ/ώρα, αλλά σε ένα χρόνο η ταχύτητά του θα έχει φτάσει τα 8.800 χλμ/ώρα.

Σημειώνεται ότι το κόστος της αποστολή, χωρίς τα έξοδα εκτόξευσης, ανέρχονται σε 357 εκατομμύρια δολάρια.

Οι δύο στόχοι

Η Δήμητρα και η Εστία όπως φωτογραφήθηκαν από το Χάμπλ

Η Εστία είναι ένα πετρώδες ουράνιο σώμα, ενώ η Δήμητρα θεωρείται ότι περιέχει μεγάλες ποσότητες πάγου. Οι μεγάλες γεωλογικές διαφορές ανάμεσα σε αυτούς τους δύο «πρωτοπλανήτες» που σχηματίστηκαν και εξελίχτηκαν σε σχετικά γειτονικές περιοχές, μπορεί να αποτελούν τη γέφυρα ανάμεσα στα πετρώδη σώματα του εσωτερικού τμήματος του ηλιακού μας συστήματος και τους παγωμένους αεριώδεις πλανήτες που βρίσκονται στο εξωτερικό τμήμα, πέρα από τη ζώνη των αστεροειδών.

Η Εστία, με σχήμα ακανόνιστο και διαστάσεις 578 επί 560 επί 458 χιλιόμετρα, φαίνεται να καλύπτεται από ένα στρώμα παγωμένης λάβας που την κάλυψε λίγο μετά τον σχηματισμό της πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια.

Η Δήμητρα είναι ο πρώτος αστεροειδής που ανακαλύφθηκε και, πλέον, κατέχει την ιδιότητα του νάνου πλανήτη μετά την περσινή τροποποίηση σε ό,τι αφορά τον ορισμό των ουράνιων σωμάτων του ηλιακού μας συστήματος από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση. Με σχήμα σχεδόν σφαιρικό και διαστάσεις 975 επί 909 χιλιόμετρα έχει πυκνότητα μικρότερη της Γης, στοιχείο που υποδεικνύει αυξημένη πιθανότητα ύπαρξης νερού με τη μορφή πάγου κάτω από την επιφάνειά της. Αν αποτελείται κατά 25% νερό, όπως προβλέπει μια θεωρία, τότε θα έχει περισσότερο νερό από το γλυκό νερό που υπάρχει σε ολόκληρη η Γη.

Η αποστολή Dawn

Η αποστολή Dawn το Δεκέμβριο του 2003 είχε ακυρωθεί αλλά επανήλθε το Φεβρουάριο του 2004. Τον Ιανουάριο του 2006, είχε κατά τρόπο αόριστο αναβληθεί η εκτόξευση του. Στις 27 Μαρτίου του 2006, όμως αναγγέλθηκε ότι η αποστολή δεν θα ακυρωνόταν. Έτσι, φτάσαμε στις 7 Ιουλίου του 2007, οπότε θα υπάρξουν οι απαραίτητες περιβαλλοντικές και άλλες δοκιμές, αλλά η αποστολή θεωρείται τελειωμένη.

Αν βέβαια πάνε σύμφωνα με τον σχεδιασμό της ΝΑSΑ, η διαστημοσυσκευή θα προσεγγίσει πρώτα τον αστεροειδή Εστία και θα τεθεί σε τροχιά γύρω από αυτόν τον Οκτώβριο του 2011. Θα λάβει υψηλής ευκρίνειας φωτογραφίες, οι οποίες θα φανερώσουν ίχνη από τη ρευστοποιημένη κατά το παρελθόν μορφή του. Φασματόμετρα θα καταγράψουν την ύπαρξη ορυκτών στοιχείων που συνθέτουν την επιφάνειά του. Το βαρυτικό πεδίο του αστεροειδούς θα χαρτογραφηθεί από τις κινήσεις της διαστημοσυσκευής, καθώς αυτή θα βρίσκεται σε τροχιά γύρω από το ουράνιο σώμα κι έτσι θα εξακριβωθεί οριστικά το αν ο πυρήνας της Εστίας αποτελείται από σίδερο.

Αφού παραμείνει γύρω από τον αστεροειδή για περίπου επτά μήνες (μέχρι τον Απρίλιο του 2012), το διαστημικό ρομπότ θα προσπαθήσει να κάνει μια μανούβρα που δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ ξανά από διαστημικό σκάφος. Θα αφήσει την τροχιά ενός μακρινού ουράνιου σώματος και θα μεταπηδήσει στην τροχιά ενός άλλου απομακρυσμένου ουράνιου σώματος, του αστεροειδούς Δήμητρα τον Φεβρουάριο του 2015. 

Για να ταξιδέψει από τη Γη στους στόχους του το διαστημόπλοιο Dawn θα χρησιμοποιήσει τρεις ιοντικούς προωθητές με ξένον, και θα κάνει μέχρι να φτάσει στους δύο στόχους του μια μακροχρόνια σπειροειδή κίνηση

Η μανούβρα από αστεροειδή σε αστεροειδή θα ήταν αδύνατη εάν το διαστημικό ρομπότ χρησιμοποιούσε συμβατικά πυραυλικά καύσιμα. Αν ήταν να επιλέξουμε τα συμβατικά καύσιμα ως μέσο προώθησης θα χρειαζόμασταν έναν υπερπύραυλο. Αντιθέτως, η διαστημοσυσκευή αυτή κινείται με κινητήρες ιόντων του ευγενούς αερίου Ξένον, οι οποίοι χρειάζονται μόλις το ένα δέκατο της ισχύος των συμβατικών μηχανών, για να στείλουν το ρομποτικό σκάφος στον προορισμό του.

Και τον Ιούλιο του 2015 θα τελειώσει η αποστολή.