Νέα στοιχεία δείχνουν ότι υπήρχε νερό στη Σελήνη

Πηγή: Reuters, 9 Ιουλίου 2008

Οι μικροσκοπικές πράσινες και πορτοκαλί γυάλινες σφαίρες που έφεραν πίσω από το φεγγάρι - σχεδόν πριν 40 χρόνια - οι αστροναύτες, δείχνουν ότι υπήρχε νερό από τις αρχές της δημιουργίας της Σελήνης, ανέφεραν επιστήμονες.

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μια νέα μέθοδο φασματοσκόπησης για να αναλύσουν δείγματα σεληνιακής άμμου, οπότε βρήκαν ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία του νερού, που χρονολογείται από 3 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.

Πράσινα υάλινα σφαιρίδια που συλλέχθηκαν από την αποστολή του Απόλλων 15 στην περιοχή Hadley Rille πάνω στο φεγγάρι, παρουσιάζονται σε αυτήν την φωτογραφία. Οι επιστήμονες που χρησιμοποίησαν ένα νέο είδος φασματογράφου έχουν βρει αποδεικτικά στοιχεία για την παρουσία του νερού στο φεγγάρι, που περιέχεται στις μικροσκοπικές ηφαιστειακές χάντρες γυαλιού. Αυτά τα δείγματα αντιπροσωπεύουν τις ηφαιστειακές καταθέσεις που διαμορφώθηκαν πολύ νωρίς στη γεωλογική ιστορία του φεγγαριού.

Η μελέτη τους, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, θα μπορούσε να στηρίξει τον ισχυρισμό ότι εξακολουθεί να υπάρχει στις περιοχές των κρατήρων με μόνιμη σκιά πάνω στην επιφάνεια της σελήνης - και ότι το νερό θα μπορούσε να είναι αυτόχθονα στην Σελήνη και δεν μεταφέρθηκε εκεί από κομήτες.

Οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι η Σελήνη σχηματίστηκε όταν ένα σώμα στο μέγεθος του Άρη συγκρούστηκε με τη Γη πριν 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια.

Η γιγάντια πρόσκρουση θα είχε λιώσει και τους δύο πρωτο-πλανήτες, ενώ έστειλε λιωμένα συντρίμμια σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Ορισμένα από αυτό θα έχουν τελικά ενωθεί στο φεγγάρι, αλλά η θερμότητα της σύγκρουσης θα έχουν εξατμίσει τα ελαφρά στοιχεία, όπως είναι το υδρογόνο και το οξυγόνο που χρειάζονται για να φτιαχτεί το νερό - θεωρητικά, ούτως ή άλλως.

Ο Erik Hauri του Ιδρύματος Carnegie είχε αναπτύξει μια τεχνική που ονομάζεται φασματομετρία μάζας δευτερογενών ιόντων ή SIMS, η οποία θα μπορούσε να ανιχνεύει μικροσκοπικά ποσά των στοιχείων σε δείγματα. Η ομάδα του το χρησιμοποίησε για να βρει αποδεικτικά στοιχεία του νερού στο λιωμένο μανδύα της Γης.

Τότε μια μέρα κατάλαβε ότι μπορούσε να το χρησιμοποιήσει και στην ύαλο από το φεγγάρι, λέει ο Alberto Saal του Πανεπιστημίου Brown, επικεφαλής της μελέτης.

"Χρειάστηκαν τρία χρόνια για να πείσουμε τη NASA να μας χρηματοδοτήσει."

Η διαστημική υπηρεσία είναι απρόθυμη να δίνει σε οποιονδήποτε τα πολύτιμα δείγματα που έφεραν πίσω οι αστροναύτες κατά τη διάρκεια των αποστολών Απόλλων τη δεκαετία του 1970.

Κοινή λογική

Οι Saal, Hauri και οι συνάδελφοι τους πήραν περίπου 40 από τις γυάλινες χάντρες και τις έσπασαν προκειμένου να τις κάνουν ανάλυση.

Αυτό που τελικά βρέθηκαν ανατρέπει τη συμβατική γνώση ότι το φεγγάρι είναι ξηρό.

"Επί 40 χρόνια οι άνθρωποι προσπαθούσαν να βρουν αποδείξεις για το νερό και αποτύγχαναν", ανέφερε ο Saal.

"Η κοινή λογική μας λέει ότι δεν υπάρχει τίποτα".

Η ομάδα του Saal δεν βρήκε νερό κατευθείαν, αλλά μέτρησαν υδρογόνο, και αυτό μοιάζει με τις μετρήσεις που έχουν γίνει για την ανίχνευση του υδρογόνου, και τελικά του νερού, σε δείγματα από το γήινο μανδύα.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι το υδρογόνο στο δείγμα εξατμίστηκε κατά την ηφαιστειακή δραστηριότητα, που μπορεί να είναι παρόμοια με την ανάβλυση της λάβας που βλέπουμε στη Γη σήμερα.

"Τα δεδομένα δείχνουν κατά περίεργο τρόπο ότι το φεγγάρι στο εσωτερικό του μπορεί να έχει τόσο νερό, όσο έχει η Γη στον ανώτερο μανδύα," δήλωσε ο Hauri.

"Αλλά ακόμα πιο παράξενο - εάν η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο φεγγάρι εξάτμισε το 95% του νερού, που πήγε όλο αυτό το νερό;"

Κάποια ποσότητα νερού θα εξακολουθεί να παραμένει στους πόλους, κατεψυγμένο στην σκιά των κρατήρων. Αρκετές σεληνιακές αποστολές έχουν βρεθεί τέτοιες αποδείξεις.

"Εάν τμήματα του σεληνιακού μανδύα περιέχουν όσο νερό έχει της Γης, μήπως αυτό σημαίνει ότι το νερό έχει κοινή καταγωγή;" αναρωτιέται ο Marc Chaussidon του Κέντρου Γεωφυσικών Ερευνών στη Γαλλία.

Περισσότερα ανάλυση θα μπορούσε να δώσει απάντηση στο ερώτημα αυτό.

"Εμείς θα πιέσουμε τη NASA να μας δώσει περισσότερα δείγματα," είπε ο Saal.

Οι αποστολές στη Σελήνη

Τα πετρώματα που έχουν έρθει από τη Σελήνη είχαν βάρος 373 κιλά και φυλάσσονται στο Διαστημικό Κέντρο Johnson από το 1979. Είναι χωρισμένα σε 2.200 κομμάτια και έχουν τοποθετηθεί σε κιβώτια από ανοξείδωτο ατσάλι που περιέχουν άζωτο. Είναι όλα αριθμημένα και ταξινομημένα ανάλογα με την αποστολή κατά την οποία συλλέχθηκαν. Συνολικά έγιναν έξι διαστημικές πτήσεις στο φεγγάρι. Η πρώτη ήταν εκείνη του Αpollo 11, το 1969, και η τελευταία του Αpollo 17, τον Δεκέμβριο του 1972.

Εκείνη την εποχή, οι επιστήμονες περίμεναν πώς και πώς να εξετάσουν τα δείγματα του σεληνιακού εδάφους, καθώς δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για το τι είδους υλικά αποτελούσαν τον δορυφόρο του πλανήτη μας. Δεν ήξεραν ούτε τι ηλικία είχε το φεγγάρι ούτε πώς δημιουργήθηκε. Και παρά το γεγονός ότι πέρασαν σχεδόν 40 χρόνια από τότε, η λεπτομερής ανάλυσή τους συνεχίζεται και ολοένα και περισσότερες πληροφορίες έρχονται στο φως για το φεγγάρι. Η NASA κάθε χρόνο στέλνει σε 40 με 50 επιστήμονες, σε διάφορες περιοχές του κόσμου, περίπου 400 δείγματα σεληνιακών πετρωμάτων, που το καθένα τους ζυγίζει λιγότερο από ένα γραμμάριο. Ο σκοπός αυτών των ερευνών είναι να αποκαλυφθούν τα μυστικά της Σελήνης.

Άφησε ίχνη στη Σελήνη ο αστεροειδής που δημιούργησε τον κρατήρα Γιουκατάν

Ο ιστορικός αστεροειδής που έπεσε στη Γη πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια και όπως λέγεται προκάλεσε τον αφανισμό των δεινοσαύρων, άφησε τα ίχνη του και στη Σελήνη. Το πέρασμά του κοντά από το φεγγάρι αποτυπώθηκε στα σεληνιακά πετρώματα, τα οποία προέκυψε ότι περιείχαν τα ίδια οργανικά και κρυσταλλικά αποθέματα με εκείνα που εντοπίστηκαν στην ευρύτερη περιοχή της χερσονήσου του Γιουκατάν στο Μεξικό όπου προσέκρουσε ο αστεροειδής.

Ο αστεροειδής αυτός με την πτώση του δημιούργησε μια έκρηξη ισοδύναμη με 10.000 υδρογονοβόμβες. Εκτιμάται ότι είχε διάμετρο 10 χιλιομέτρων και ταχύτητα πρόσκρουσης 32.000 χλμ την ώρα, ενώ είχε διασχίσει τη γήινη ατμόσφαιρα σε κλάσματα δευτερολέπτου και εξαχνώθηκε μετά την πρόσκρουσή του στο Μεξικό, προκαλώντας ισχυρότατους σεισμούς έως 12 Ρίχτερ.

Στο αποτέλεσμα της έκλυσης του τεράστιου εκείνου ποσού ενέργειας πάνω στη Γη περιλαμβάνεται και η απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων όξινων σωματιδίων και συνακόλουθα όξινης βροχής, που προκάλεσαν «βιβλική» περιβαλλοντική ρύπανση- σε συνδυασμό μάλιστα με την κοσμική σκόνη, προκάλεσε σκοτάδι για τρεις μήνες που επηρέασε τη φωτοσύνθεση και μείωσε τις πηγές διατροφής των δεινοσαύρων, οι οποίοι είχαν τεράστιες απαιτήσεις. Οι δυσκολίες όμως εκείνες δεν ήταν τόσο τραγικές για τα μικρότερα ζώα, τα οποία κατάφεραν τελικά να επιβιώσουν.