|
Στέλνουμε αποστολές στον Άρη με βασικό στόχο την αναζήτηση
ζωής κατά το παρελθόν ή στο παρόν. Αλλά τι γίνεται αν μια τεράστια
σύγκρουση
στις αρχές της ιστορίας του Άρη εμπόδισε την δυνατότητα να ανθήσει η ζωή
εκεί πάνω; Πρόσφατες μελέτες στον Αρειανό φλοιό δείχνει ότι ο πλανήτης είχε χτυπηθεί από ένα
πολύ μεγάλο αντικείμενο, πιθανώς ένα τεράστιο αστεροειδή. Τώρα, οι
ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η ίδια σύγκρουση μπορεί να έχει αποκλείσει
κάθε πιθανότητα για ζωή στον Άρη, ουσιαστικά κάνοντας τον 'στείρο' πλανήτη. Αυτός
ο
αστεροειδής μπορεί να έχει διεισδύσει στο αρειανό φλοιό τόσο πολύ, που
κατέστρεψε ανεπανόρθωτα την εσωτερική δομή του, εμποδίζοντας να περιβάλλει
όλο τον κόκκινο πλανήτη ένα ισχυρό μαγνητικό
πεδίο. Η έλλειψη μαγνητόσφαιρας στον Άρη έκλεισε
έτσι κάθε πιθανότητα για μια βιώσιμη ατμόσφαιρα.
 Ένα
πολύ μεγάλο κτύπημα δοκίμασε ο Άρης πριν 4 δισ. χρόνια στο βόρειο
ημισφαίριο του, πολύ επιφανειακά. Το τεράστιο αντικείμενο, που είχε
σχεδόν το μέγεθος του φεγγαριού, διχοτόμησε την όψη του Άρη και μπορεί να
εξηγήσει και την απώλεια της μαγνητόσφαιρας του.
Ο Άρης φαίνεται να είναι πολύ παράξενος. Οι αστρονόμοι το
έβλεπαν κάθε φορά που εξέταζαν τον κόκκινο πλανήτη. Ο Άρης έχει
δύο όψεις. Ένα πρόσωπο (βόρειο ημισφαίριο) που απαρτίζεται από άγονες πεδιάδες
και ομαλούς αμμόλοφους. Η άλλη πλευρά (το νότιο ημισφαίριο) είναι ένα
χαοτικό, ακανόνιστο έδαφος από βουνά και κοιλάδες. Φαίνεται ότι αυτή η
διχοτόμηση του φλοιού να σχηματίστηκε μετά από ένα τεράστιο κτύπημα στα πρώτα στάδια
της ανάπτυξης του Άρη, αφήνοντας τα γεωλογικά σημάδια του πάνω στον πλανήτη για
την αιωνιότητα. Αλλά τι άλλο έκανε αυτό το κτύπημα πέρα από την
αισθητική του τοπίου; Κι αν αυτό το κτύπημα αντιπροσωπεύει κάτι
πολύ βαθύτερο για τον Άρη;
Για να καταλάβετε τι θα μπορούσε να είχε συμβεί στον Άρη, θα πρέπει πρώτα
να δούμε τη Γη. Ο πλανήτης μας έχει ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο που
δημιουργείται κοντά στον πυρήνα. Μεταφέρεται λιωμένος σίδηρος, σύροντας
έτσι
ελεύθερα ηλεκτρόνια μαζί του, σχηματίζοντας ένα τεράστιο δυναμό που
δημιουργεί το διπολικό ισχυρό μαγνητικό πεδίο της Γης. Και καθώς το μαγνητικό πεδίο
διαπερνά όλο τον πλανήτη, από την επιφάνεια του έως μια απόσταση
χιλιάδων χιλιομέτρων στο διάστημα, σχηματίζει μια τεράστια φούσκα. Αυτή η φούσκα
ή μαγνητόσφαιρα, μας προστατεύει από τον επιβλαβή ηλιακό άνεμο και αποτρέπει την υποβάθμιση της ατμόσφαιρας στο χώρο. Η
ζωή ευδοκιμεί σε αυτό το γαλάζιο πλανήτη Γη, επειδή έχει ένα ισχυρό
μαγνητικό πεδίο άμυνα στον ηλιακό άνεμο.
Αν και ο Άρης, είναι μικρότερος από τη Γη, οι επιστήμονες έχουν συχνά μια
δυσκολία να εξηγήσουν γιατί δεν υπάρχει μαγνητόσφαιρα στον Άρη. Όμως,
σύμφωνα με τους ολοένα και περισσότερους δορυφόρους σε τροχιά γύρω του, οι μετρήσεις
δείχνουν ότι Άρης είχε μαγνητικό πεδίο στο παρελθόν. Γνωρίζουμε τώρα ότι
μετά από κάποιο χρονικό διάστημα από τον σχηματισμό του, το μαγνητικό
πεδίο του εξαφανίστηκε όταν το μικρότερο εσωτερικό τμήμα του πλανήτη ψύχθηκε
γρήγορα και έχασε την ικανότητά του να διατηρήσει τον εσωτερικό
σίδηρο του σε μια κατάσταση με μεταφορά θερμότητας. Με καμιά θερμική
μεταφορά χάνεται το φαινόμενο του δυναμό και ως εκ τούτου, η παρουσία του μαγνητικού πεδίου (και
φυσικά της όποιας μαγνητόσφαιρας). Αυτός είναι και ο λόγος που ο Άρης
δεν έχει παχιά ατμόσφαιρα. Κάθε αέριο της ατμόσφαιρας έχει διαβρωθεί στο
διάστημα από το ηλιακό άνεμο.
Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχει μια καλύτερη εξήγηση για το γεγονός ότι έχασε
ο Άρης το μαγνητικό πεδίο του. "Τα στοιχεία δείχνουν ότι μια τεράστια
σύγκρουση στις
αρχές της ιστορίας του πλανήτη, θα μπορούσε να έχει διαταράξει το
λιωμένο πυρήνα του, αλλάζοντας την κυκλοφορία και επηρεάζοντας το μαγνητικό πεδίο",
λέει η Sabine Stanley, καθηγήτρια της Φυσικής στο Πανεπιστήμιο
του Τορόντο, που συμμετείχε στην
έρευνα. "Γνωρίζουμε ότι ο Άρης είχε μαγνητικό πεδίο που εξαφανίστηκε
πριν περίπου 4
δισεκατομμύρια χρόνια και ότι αυτό συνέβη περίπου την ίδια ώρα που φάνηκε
η διχοτόμηση του φλοιού του, η οποία πιθανώς συνδέεται με ένα κτύπημα του
από ένα αστεροειδή".
Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης του Άρη πριν 4 δισεκατομμύρια χρόνια, τα
πράγματα φαίνονταν εκεί πάνω πολύ πιο ελπιδοφόρα. Με ένα ισχυρό
μαγνητικό πεδίο, ο Άρης είχε μια παχιά ατμόσφαιρα, που προστατευόταν από
τις καταστροφές του ηλιακού ανέμου, στο πλαίσιο της δικής του
μαγνητόσφαιρας.
Όμως, μέσα σε μια στιγμή, μια τεράστια σύγκρουση με ένα αστεροειδή άλλαξε την πορεία της
Αρειανής ιστορίας για πάντα.
"Ο Άρης κάποτε είχε ατμόσφαιρα πολύ μεγαλύτερου πάχους μαζί με στάσιμα
ύδατα και μαγνητικό πεδίο, οπότε ήταν ένα πολύ διαφορετικό μέρος
από την άγονη ξηρή επιφάνεια που βλέπουμε σήμερα." - λέει η Monica Grady, καθηγήτρια
των πλανητικών και διαστημικών επιστημών στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Η απώλεια του μαγνητικού πεδίου μετά τη μεγάλη σύγκρουση με τον αστεροειδή κατέστρεψε
ολοσχερώς την εσωτερική λειτουργία του πλανήτη, κι έτσι ο Άρης γρήγορα απέβαλλε
την ατμόσφαιρα του, με αποτέλεσμα να μπλοκάρει η ικανότητά
της να στηρίζει τη ζωή στα 4 δισεκατομμύρια χρόνια που πέρασαν από τότε.
Μια αληθινά θλιβερή ιστορία.
|
