Το νερό που ανακάλυψαν στον Άρη τα δύο ρόβερ το καλύτερο επιστημονικό επίτευγμα του 2004 κατά το Science

Πηγή: Δίκτυο, 17 Δεκεμβρίου 2004

Η συγκλονιστική ανακάλυψη, από το ζευγάρι των τροχοφόρων ρομπότ που βρίσκονται στον Άρη εδώ και ένα χρόνο περίπου, ότι ο Άρης είχε κάποτε απέραντες δεξαμενές με νερό και ενδεχομένως θα μπορούσε να φιλοξενήσει ζωντανούς οργανισμούς, επιλέχτηκε από τους συντάκτες του Science ως το σημαντικότερο επιστημονικό επίτευγμα του 2004.

Τα δύο ρόβερ της NASA, Opportunity και Spirit, προσγειώθηκαν στον κόκκινο πλανήτη αρχές του 2004 και έχουν βρει από τότε καθαρά και σημαντικά αποδεικτικά στοιχεία ότι ο Άρης είχε νερό σε μια φάση της ιστορίας του.

Οι συντάκτες του Science , ένα από τα καλύτερα επιστημονικά περιοδικά του κόσμου, έκριναν τη ρομποτική εξερεύνηση του Άρη ως την κορυφαία επιστημονική "σημαντική ανακάλυψη του έτους".

"Άψυχα, τροχοφόρα, εξοπλισμένα με ένα βραχίονα που περιπλανώνται σε έναν άλλο πλανήτη έχουν κάνει κάτι που κανένας άνθρωπος δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα", αναφέρει το περιοδικό. "Έχουν ανακαλύψει μια άλλη τοποθεσία στο σύμπαν, όπου θα μπορούσε να είχε υπάρξει κάποτε ζωή".

Εννέα άλλα επιστημονικά επιτεύγματα, συμπεριλαμβανομένης και της ανακάλυψης ενός άλλου είδους ανθρώπου, επιλέχτηκαν αλλά ο επικεφαλής συντάκτης του Science  Donald Kennedy ανέφερε ότι "δεν υπήρξε και πολλή αμφιβολία για τον φετινό νικητή".

Το Opportunity και το Spirit βρήκαν καταφανείς αποδείξεις για το Αρειανό νερό: ιζήματα που σχημάτιζαν κύματα, που κάποτε ήταν στο κατώτατο σημείο μιας ρηχής θάλασσας, και έναν βράχο που κάποτε ήταν τόσο υγρός που "είχε σαπίσει", γράφει το περιοδικό.

Και συμπεραίνει το Science: "Οι ανακαλύψεις τους είναι ένα τρομακτικό κατόρθωμα στην έρευνα που κάνει η ανθρωπότητα για την ύπαρξη κάποιας μορφής ζωής κάπου αλλού στο Σύμπαν".

Ο Kennedy είπε ότι ένα από τα σημαντικότερα μηνύματα από τη μακρινή εξερεύνηση είναι "η εξαιρετική αποδοτικότητα αυτών των αποστολών των ρομπότ".

Και συνέχισε ότι είναι σαφές ότι η NASA δεν πρέπει να εγκαταλείψει τη ρομποτική εξερεύνησή της ενώ πρέπει να επιταχυνθεί το αμερικανικό πρόγραμμα για την αποστολή ανθρώπων στο φεγγάρι και αργότερα στον Άρη.

"Το να κάνουμε το ένα εις βάρος των άλλων θα ήταν λάθος", λέει ο Kennedy. "Μένει να δειχθεί ότι μια ανθρώπινη εξερεύνηση θα μπορεί να κάνει ότι δεν μπορέσαμε να κάνουμε μέχρι τώρα ή δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε στα επόμενα 10 χρόνια με τη ρομποτική τεχνολογία".

Το δεύτερο μεγάλο γεγονός της χρονιάς ήταν η ανακάλυψη στο ινδονησιακό νησί Flores των απολιθωμάτων από ένα είδος μικροσκοπικών ανθρώπων, ύψους ενός μέτρου και με έναν εγκέφαλο λιγότερο από το ένα τρίτο του μεγέθους των σύγχρονων ανθρώπων. Ακόμα, το ανθρωποειδές έζησε περίπου πριν 18.000 χρόνια. Αυτό φανερώνει ότι ο Homo floresiensis μοιράστηκε μια εποχή τη γη με τον Homo sapiens, ή τους σύγχρονους ανθρώπους. Το Science είπε ότι μερικοί περιέγραψαν την ανακάλυψη ως τη "μεγαλύτερη ανακάλυψη μισού αιώνα ανθρωπολογικής έρευνας".

Το τρίτο στον κατάλογο των σημαντικών ανακαλύψεων του Science για το 2004  ήταν η κλωνοποίηση ανθρώπινων εμβρύων από το νοτιοκορεάτη ερευνητή Woo San Hwang και τους συναδέλφους του. Η εργασία του δεν είχε σκοπό να αναπαραχθεί γενετικά ένας άνθρωπος. Αντ' αυτού, οι ερευνητές ελπίζουν να κάνουν κλώνους από εμβρυικά κύτταρα για ερευνητικούς λόγους. Αν και πολλά άλλα θηλαστικά έχουν κλωνοποιηθεί, η εργασία αυτή ήταν η πρώτη που έδειξε ότι οι τεχνικές της κλωνοποίησης θα λειτουργούσαν και με τα ανθρώπινα κύτταρα.

Παρακάτω είναι οι υπόλοιπες επιλογές του Science για το 2004

4. Αυστριακοί και αμερικανοί επιστήμονες δημιούργησαν μια νέα μορφή συμπυκνώματος Bose-Einstein, ένα υπέρψυχρο αέριο που φτάνει σε μια κβαντική κατάσταση όπου μια ομάδα ατόμων δρα ως ένα ενιαίο υπεράτομο. Το επίτευγμα αυτό ήταν ξεχωριστό επειδή χρησιμοποίησαν φερμιόνια, μια κατηγορία ατόμων με τέτοια πυρηνική δομή που τα κάνει πολύ δύσκολο να δημιουργήσουν ένα συμπύκνωμα. Έτσι αντί να χρησιμοποιήσουν άτομα ρουβιδίου, όπως έγινε την πρώτη φορά που σχημάτισαν ένα συμπύκνωμα το 1995, χρησιμοποίησαν μόρια λιθίου και καλίου.

5. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα "σκουπίδια του DNA", ζευγάρια βάσεων μεταξύ των γνωστών γονιδίων στην ανθρώπινη γενετική δομή, διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο. Διάφορες ερευνητικές ομάδες έχουν διαπιστώσει ότι το DNA μεταξύ των γονιδίων βοηθάει στο να καθοριστεί πόσο δραστήρια και πόσο συχνά ενεργοποιούνται τα γονίδια για να σχηματίζουν τον κώδικα για την πρωτεϊνική παραγωγή.

6. Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ένα ζευγάρι άστρων νετρονίων που ήταν σε τροχιά το ένα με το άλλο και εκπέμπουν προς τα έξω ακτινοβολία. Και τα δύο αντικείμενα είναι πάλσαρ, άστρα που περιστρέφονται πολύ γρήγορα ενώ συγχρόνως εκπέμπουν περιοδικά παλμούς ακτίνων και ενέργειας. Το ένα αντικείμενο κάνει μια περιστροφή ανά 23 milliseconds, ενώ το συντροφικό του άστρο κάθε 2,8 δευτερόλεπτα. Με τη μελέτη της ακτινοβολίας τους, οι αστρονόμοι ελπίζουν για πρώτη φορά να μάθουν για την πυκνότητα της ύλης μέσα σε ένα αστέρι νετρονίων.

7. Οι φυσιοδίφες που παρακολουθούν τι συμβαίνει με τα άγρια είδη πάνω στη γη ανακοίνωσαν σε όλον τον κόσμο κακές ειδήσεις. Μια έρευνα για τα αμφίβια διαπίστωσε ότι 5.700 γνωστά είδη, περίπου το 30%, διατρέχουν τον κίνδυνο της εξάλειψης του. Μια έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο διαπίστωσε ότι οι πεταλούδες, τα πουλιά και εγγενή είδη φυτών χάνουν τη μάχη για την επιβίωση τους.

8. Είναι μια από τις πιο κοινές και παγκοσμίως γνωστές ουσίες, αλλά οι ερευνητές μαθαίνουν ακόμα περισσότερων για το νερό. Διάφορες ομάδες ερευνητών έκαναν νέες ανακαλύψεις για το πώς τα πρωτόνια και ηλεκτρόνια ενώνονται για να κάνουν τα μόρια του νερού και πώς τα ηλεκτρόνια και τα πρωτόνια διαλύονται στο νερό. Μερικά από τα συμπεράσματα τους εξετάζονται και το περιοδικό Science σημειώνει: "Το νερό δίνει ακόμα ευκαιρίες στους ερευνητές να ψάξουν".

9. Μια νέα μορφή έρευνας δημιουργεί "μια επανάσταση στη δημόσια υγεία," λέει το Science. Η συνεργασία δημόσιων και ιδιωτικών οργανώσεων παγκοσμίως αλλάζει τον τρόπο που αναπτύσσονται τα φάρμακα, δοκιμάζονται και διανέμονται στα φτωχότερα έθνη πάνω στη γη, γράφει το περιοδικό. Οι ερευνητές αναφέρουν τουλάχιστον 92 συνεργασίες δημόσιων  και ιδιωτικών φορέων σε όλον τον κόσμο, για την ανακάλυψη φαρμάκων για ασθένειες όπως η ελονοσία, η φυματίωση και το HIV.

10. Και τέλος ερευνητές έχουν αναπτύξει νέες τεχνικές για να προσδιορίσουν τα γονίδια στο νερό των ωκεανών ή στα δείγματα που ανακτώνται από μεγάλα βάθη. Χιλιάδες λοιπόν νέα γονίδια έχουν βρεθεί. Με την αλληλοuχία αυτών των γονιδίων, οι ερευνητές ελπίζουν να προσδιορίσουν νέα είδη και, ίσως, να μάθουν πως οι οργανισμοί επιβιώνουν σε τόπους σκληρούς και απαγορευμένους για τις κοινές μορφές της ζωής πάνω στη γη.