Δαρβίνος και Αϊνστάιν : Μια συζήτηση για τις δύο θεωρίες με τον αστρονόμο Neil deGrasse Tyson

Άρθρο από το MSNBC, Οκτώβριος 2005

Ο ένας επιστήμονας βρήκε έναν νέο τρόπο για να δείξει πως δουλεύει η η βιολογία. Μια γενιά αργότερα, ο άλλος βρήκε έναν νέο τρόπο για το πως λειτουργεί η φυσική.

Σήμερα, μετά από έναν αιώνα διερεύνησης, και οι δύο εξηγήσεις ακόμα λίγο πολύ βρίσκονται ψηλά. Αλλά στον κόσμο, ο φυσικός Αλβέρτος Αϊνστάιν είναι δημοφιλής, ενώ η κληρονομιά του βιολόγου του Κάρολου Δαρβίνου καλύπτεται με μια διαμάχη.

Γιατί όμως οι θεωρίες του Δαρβίνου για την προέλευση των ειδών, που ανακοινώθηκαν το 1859, έχουν μια θέση τόσο διαφορετική από αυτήν των θεωριών για τη σχετικότητα του Αϊνστάιν, που δημοσιεύθηκαν μεταξύ του 1905 και 1916;

Ο αστροφυσικός Neil deGrasse Tyson, διευθυντής του πλανηταρίου Hayden της Νέας Υόρκης και ένας από τους συγγραφείς των βιβλίου: "Προέλευση: Δεκατέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια κοσμικής εξέλιξης", συζητεί αυτό το ζήτημα κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης στο πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον.

Ερώτηση: Ο Αϊνστάιν και ο Δαρβίνος φαίνονται να κρατούν δύο διαφορετικές θέσεις στην κοινωνία μας. Ο ένας έχει ουσιαστικά μια δημοφιλή πολιτισμική εικόνα, ενώ μερικοί άνθρωποι θέλουν σχεδόν να γκρεμίσουν τις απόψεις του άλλου. Γιατί έχουμε δύο διαφορετικές προσεγγίσεις σε αυτούς τους ανθρώπους, ακόμα κι αν ανέπτυξαν θεωρίες που ταιριάζουν με τα αποδεικτικά στοιχεία;

Neil deGrasse Tyson: Ενώ ήταν και οι δύο επιστήμονες, ο Αϊνστάιν ήταν ο πρώτος επιστήμονας που δραστηριοποιήθηκε τόσο ορατά στα κοινωνικά ζητήματα καθώς επίσης και στα πολιτικά ζητήματα. Δεν ξέρω αν αυτό γινόταν με τον Δαρβίνο. Ξέρω ότι ήταν πολύ γνωστός στην εποχή του. Ξέρω ότι το βιβλίο του, "Για την προέλευση των ειδών," ήταν best seller. Αλλά δεν ξέρω αν δραστηριοποιήθηκε στην πολιτική, που να επηρεάζει τις κυβερνήσεις. Δεν ξέρω αν κάποιο κράτος - σαν το Ισραήλ - ήθελε να τον έχει Πρόεδρο, όπως έγινε με τον Αϊνστάιν, παραδείγματος χάριν.

Σαν ένας πολίτης, ως ένας δημόσιος επιστήμονας, μπορώ να σας πω ότι ο Αϊνστάιν ανέτρεψε ουσιαστικά ένα τόσο έντονα καθιερωμένο παράδειγμα της επιστήμης, ενώ ο Δαρβίνος δεν ανέτρεψε στην πράξη κανένα παράδειγμα της επιστήμης. Υπήρξε ένα παράδειγμα, αλλά ήταν μια βαθμιαία διαδικασία: "Η εξέλιξη λειτουργεί όπως είπε ο Lamarck, κληρονομώντας τα επίκτητα γνωρίσματα; Όχι, δεν είναι έτσι".  Μπορείτε να δείτε την εξέλιξη μιας ιδέας στη θεωρία του, ενώ ο Αϊνστάιν πήρε τη νευτώνεια φυσική και είπε ότι αυτή είναι ελλιπής, κάτι που δεν το είδε και κατάλαβε κανένας για εκατοντάδες χρόνια, όταν κάναμε τη νευτώνεια φυσική.

Αυτό που είδα ήταν ότι οι άνθρωποι θέλησαν να έχουν τις απόψεις σχετικά με όλα όσα συνέβαιναν στον κόσμο από κάποιον, που αναγνωρίστηκε από όλους ως πολύ έξυπνος.

Ερώτηση: Είναι σαν τα σημερινά αστέρια της ποπ σήμερα, όπως ο Bono που σκέφτεται την πείνα στον κόσμο;

Ακριβώς. Έτσι ακριβώς αν και ο Αϊνστάιν δεν είναι απαραιτήτως εμπειρογνώμονας σε άλλους τομείς. Αλλά οι άνθρωποι ξέρουν ότι ήταν ένας βαθύς φιλόσοφος. Για παράδειγμα, οι απόψεις του για τους Εβραίους και τους Άραβες, για τα αστικά δικαιώματα, για τη βόμβα και τη ναζιστική Γερμανία. Έγινε το αντηχείο για τους ανθρώπους, για όσους ήθελαν να πάρουν κάποια άποψη από αυτόν που εμπιστεύονταν σιωπηρά, από ένα έξυπνο πρόσωπο.

Έτσι, αυτός είναι ένας παράγοντας που χωρίζει τον Αϊνστάιν από τον Δαρβίνο. Αλλά υπάρχει και ένας ισχυρότερος παράγων: Δεν υπάρχει καμία επιστήμη σε αυτόν τον κόσμο σαν τη Φυσική. Τίποτα δεν έχει τόσο ακρίβεια όση έχει η φυσική, που μας επιτρέπει έτσι να καταλάβουμε τον κόσμο γύρω μας. Είναι οι νόμοι της φυσικής που μας επιτρέπουν να πούμε τι ώρα ακριβώς ο ήλιος πρόκειται να ανατείλει. Τι ώρα πρόκειται να αρχίσει η έκλειψη. Τι ώρα πρόκειται η έκλειψη να τελειώσει. Τι ώρα ο μετεωρίτης πρόκειται να χτυπήσει κοκ.

Θυμάστε όταν ο David Levy και ο Gene Shoemaker ανακάλυψαν έναν κομήτη, και υπολόγισαν ότι πρόκειται να χτυπήσει τον Δία. Οι υπολογισμοί οφείλονταν από τις βασικές αρχές της φυσικής, οι οποίες μας δίνουν την ικανότητα να προβλέψουμε το μέλλον με υψηλή ακρίβεια.

Η βιολογία δεν κάνει αυτήν την πρόβλεψη. Η χημεία δεν το κάνει. Μπορείτε να προβλέψετε τις αντιδράσεις, ναι. Μπορείτε να κατανοήσετε το πως λειτουργούν τα πράγματα, ναι. Η θεωρία του Δαρβίνου για την εξέλιξη είναι ένα πλαίσιο από το οποίο καταλαβαίνουμε την ποικιλομορφία της ζωής στη γη. Αλλά δεν υπάρχει καμία εξίσωση στη θεωρία του Δαρβίνου στο έργο του "για την προέλευση των ειδών", που να την εφαρμόσουμε και να πούμε, "Με τι θα μοιάσει αυτό το είδος σε 100 ή 1.000 χρόνια". Η βιολογία δεν είναι έχει ακόμα αυτό το είδος της προφητικής ακρίβειας.

Έτσι, όταν μιλάμε για τη θεωρία της Σχετικότητας, και τη θεωρία της Εξέλιξης, η κάθε μία τους είναι ένας εξαιρετικά σημαντικός τρόπος να καταλάβουμε τον κόσμο. Αλλά τα εργαλεία που έρχονται με τη θεωρία της σχετικότητας, ή με οποιαδήποτε θεωρία της φυσικής, έχει ένα επίπεδο ακρίβειας που τις ταξινομεί σε μια άλλη κατηγορία. Δεν είναι απλά μια αρχή οργάνωσης.

Όταν προβλέπετε ότι ο ήλιος πρόκειται να ανατείλει αύριο το πρωί 7:22, και κάποιος θέλει να το συζητήσει, είναι χαμένος χρόνος, επειδή ξέρετε εκ των προτέρων αυτό που πηγαίνει να συμβεί.

Για αυτό τον λόγο, η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου, επειδή είναι μια θεωρία της βιολογίας, επειδή η βιολογία είναι ένα διαφορετικό είδος επιστήμης από τη φυσική. Ο φυσικός βλέπει με ακρίβεια κάτι που θα συμβεί ενώ ο βιολόγος δεν το βλέπει. Οι φυσικοί έχουν τα κατάλληλα εργαλεία δεν είναι προφήτες,  όμως οι βιολόγοι δεν τα έχουν αυτά τα εργαλεία. Δεν πρόκειται η εξίσωση να κάνει λάθος. Η εξίσωση της φυσικής είναι ευαπόδεικτα σωστή.

Ερώτηση: Το πρόβλημα με την εξέλιξη;

Δεδομένου ότι η εξέλιξη είναι μια οργανωμένη αρχή της βιολογίας που μας επιτρέπει να καταλάβουμε τα φαινόμενα, υπάρχουν άνθρωποι που αντιστέκονται σε αυτήν.

Το επίπεδο αντίστασης όμως δεν είναι βασικά διαφορετικό από την αντίσταση που επικράτησε, όταν έδειξαν οι Κοπέρνικος και Γαλιλαίος ότι η γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο και όχι το αντίστροφο. Δεν είχαμε τότε πίσω μας τη νευτώνεια βαρύτητα. Δεν μπορούσαμε να προβλέψουμε με υψηλή ακρίβεια, το μηχανισμό του ηλιακού συστήματος. Η έννοια "ηλιακό σύστημα" υπονοεί ότι ο ήλιος είναι στο κέντρο των πραγμάτων.

Την εποχή του Δαρβίνου υπήρχαν οι θρησκευτικοί κύκλοι που δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν τις απόψεις του, ενάντια στα ιερά βιβλία, ενάντια στο Θεό, ενάντια στον τρόπο του Θεού, ενάντια στη θέληση του Θεού. Η εκκλησία τότε ήταν πολύ ισχυρή. Ήταν βασικά το κράτος στην Ιταλία. Έτσι δεν υπήρχε η ισχύς να επιβληθεί μια άποψη αντίθετη με την ερμηνεία των ιερών βιβλίων.

Σήμερα, είμαι ευτυχής να αναφέρω ότι δεν καίνε πια τους ανθρώπους εάν υποστηρίζουν ότι η Γη στρέφεται γύρω από τον ήλιο, ή ότι υπάρχουν άλλα αστέρια που να έχουν άλλους πλανήτες, που θα μπορούσαν να έχουν ζωή. Είναι δηλώσεις που στοίχισαν τη ζωή στον Giordano Bruno, ο οποίος κάηκε στην πυρά το 1600, ακριβώς 10 χρόνια προτού να έρθει ο Γαλιλαίος στη σκηνή με τον "Έναστρο Αγγελιοφόρο" του, αναφέροντας ότι Δίας είχε φεγγάρια, τα οποία είχαν τον Δία ως κέντρο εκείνης της κίνησης, και όχι τη γη.

Έτσι τα πράγματα άλλαξαν γρήγορα από τότε, από το κάψιμο του Bruno στην πυρά και με τον κατ' οίκον περιορισμό του Γαλιλαίου, έως σήμερα, με την καθολική εκκλησία να κάνει δηλώσεις για την εξέλιξη Έτσι η ιστορία έχει δείξει ότι μερικά θεϊστικά συστήματα πεποίθησης ήταν σε θέση να προσαρμοστούν στις επικρατούσες ανακαλύψεις της επιστήμης. Εκείνοι που δεν θα το κάνουν, θα μείνουν πίσω. Και εάν μείνεις πίσω, στερείστε δικαιωμάτων από τις δυνάμεις που ελέγχουν τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Είμαστε στο 21ο αιώνα. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες πρόκειται επιστημονικά και τεχνολογικά να προχωρήσουν. Δεν είμαστε πλέον αγρότες.

Ποιες ήταν οι συνέπειες στα μέσα του 1800 αν έλεγες ότι δεν πιστεύεται στο Δαρβίνο; Δεν θα γινόταν τίποτα. Αλλά σήμερα, με την βιοτεχνολογία, δεν μπορεί να κατανοηθεί η βιολογία χωρίς τη θεωρία της εξέλιξης. Και αν πείτε, "δεν πιστεύω στη θεωρία της εξέλιξης, νομίζω ότι όλοι δημιουργηθήκαμε ειδικά", πρέπει να καταλάβετε τις συνέπειες από αυτό για την μέλλουσα ασχολία σας.

Τώρα εάν δεν θέλετε να γίνετε επιστήμονας, τότε ίσως δεν υπάρχει πρόβλημα. Υπάρχουν πολλά επαγγέλματα που δεν περιλαμβάνουν επιστήμονες. Αλλά όπως είπα, οι μέλλουσες οικονομίες πρόκειται  να προχωρήσουν επιστημονικά και τεχνολογικά μαζί με τη βιοτεχνολογία. Εάν πιστεύεται στο ρητό ότι υπήρξε ο Αδάμ και η Εύα, δεν πρόκειται να πάτε μπροστά. Επειδή δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη βάση των γνώσεων - την εξέλιξη δηλαδή - δεν θα μπορείτε να εφεύρετε το επόμενο εμβόλιο, την επόμενη ιατρική, την επόμενη θεραπεία για τον καρκίνο. Αυτή η βάση των γνώσεων ξέρουμε ότι βρίσκεται στις αίθουσες των εταιριών της βιοτεχνολογίας.

Μέχρι τον Αϊνστάιν, όλες οι θεωρίες δοκιμάστηκαν και οι επιβεβαιωμένες φυσικές θεωρίες ονομάστηκαν νόμοι. Υπήρχαν τρεις νόμοι  της κίνησης του Νεύτωνα, οι νόμοι της βαρύτητας,  οι νόμοι της θερμοδυναμικής. Όταν ο Αϊνστάιν ήρθε στο προσκήνιο έδειξε ότι ο Νεύτωνας ήταν ελλιπής - όχι λάθος, αλλά ελλιπής, περιγράφοντας ακριβώς ένα υποσύνολο της πραγματικότητας. Ο Αϊνστάιν έδειξε ότι απαιτείται μια βαθύτερη κατανόηση για να υπολογίσουμε αυτήν την πραγματικότητα. Σε αυτό το σημείο, οι φυσικοί - νομίζω όχι συνειδητά αλλά σαν ένα είδος υποσυνείδητου - σταμάτησαν να ονομάζουν τις θεωρίες "νόμους".

Δεν υπάρχει κανένας "νόμος" της φυσικής στον 20ό αιώνα. Είναι η κβαντική θεωρία, η θεωρία της σχετικότητας, σε όλα τα βιβλία όλοι χρησιμοποιούν τον όρο "θεωρία." Νομίζω ότι αυτό γίνεται γιατί αναγνωρίζεται ότι μελλοντικά κάποιος μπορεί να επιτύχει μια ακόμα βαθύτερη κατανόηση για το πώς δουλεύουν τα πράγματα. Αλλά "βαθύτερα" δεν σημαίνει ότι αυτό που υπάρχει δεν ισχύει πλέον. Σημαίνει ότι υπάρχει μια μεγαλύτερη σφαίρα, που η παλιά γνώση ενσωματώνεται.

Τώρα ξέρουμε ότι η γενική σχετικότητα είναι ελλιπής, επειδή δεν παντρεύεται με την κβαντική μηχανική. Δεν μιλά η μία με την άλλη. Το ξέρουμε αυτό ήδη. Κάποια στιγμή μπορεί να δούμε ότι υπάρχει ένας ακόμα μεγαλύτερος κύκλος, ο οποίος θα περιελάμβανε την κβαντομηχανική με τη γενική σχετικότητα. Και αυτό είναι που οι θεωρητικοί των χορδών κάνουν. Αυτό τους καθοδηγεί. Δεν οδηγούνται από κάποια ιδιοτροπία. Δεν είναι μια ιδία επιθυμία να βρουν κάτι εσωτερικό.

Αλλά η αλλαγή στο λεξιλόγιο δεν κατανοείται με τον ίδιο τρόπο από το κοινό. Ακούνε τη λέξη "θεωρία" και λένε, "καλά, είναι μόνο μια θεωρία. Αύριο θα μπορούσε να είναι διαφορετική". Αλλά εάν είναι διαφορετικό αύριο, αυτό γίνεται επειδή θα έχουμε βρει κάτι ακόμα ισχυρότερο από αυτό. Δεν είναι επειδή κοιτάξαμε και βρήκαμε κάτι το απολύτως διαφορετικό από το παλιό.

Η λέξη "θεωρία" χρησιμοποιείται επίσης για να περιγράψει τις ιδέες που είναι πολύ δοκιμαστικές. Αυτό είναι αλήθεια. Έτσι τώρα είμαστε κολλημένοι με ένα πρόβλημα: Έχουμε την εξελικτική θεωρία, την κβαντική θεωρία, όλες πολύ καλά δοκιμασμένες και πολύ καλά καθιερωμένες - και τώρα θα έχουμε τη θεωρία κάποιου στα σύνορα της επιστήμης, η οποία θα αποδειχθεί πιθανώς ότι κάνει λάθος, επειδή οι περισσότερες φρέσκες θεωρίες κάνουν λάθος. Υπάρχει ένας ανεπιτυχής κακός συνδυασμός με τον τρόπο που οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τη λέξη "θεωρία" και την ερμηνεία του κοινού αυτής της λέξης.

Και το κοινό πρέπει να καταλάβει ότι δεν υπάρχει τίποτα ισχυρότερο από τις επιτυχείς θεωρίες. Οργανώνουν τις ιδέες με τρόπους που σας χαρίζουν μια δύναμη τέτοια που δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο στην ανθρώπινη σκέψη.

Αναμένετε ότι θα υπήρχε μια δοκιμή στη θεωρία του Δαρβίνου για να την εμπιστευτεί ο κόσμος, όπως την δοκιμασμένη άποψη του Κοπέρνικου για το ηλιακό σύστημα; Υπάρχουν δοκιμές που μπορούν να γίνουν στην δαρβινική θεωρία για να δείξουν αυτό το είδος ακρίβειας που έχουμε σήμερα για την πλανητική κίνηση;

Υπάρχουν δύο ζητήματα εκεί: Ας τα διαχωρίσουμε. Το ζήτημα της ακρίβειας διακρίνει απλά τον Αϊνστάιν από τον Δαρβίνο. Νομίζω ότι δεν είναι το μόνο που αποτελεί την διαφορά που βλέπουμε στις διάφορες κοινότητες.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτού που είπε και έκανε ο Αϊνστάιν δεν ασκεί καμία άμεση επίδραση σε αυτό που κάποιος διαβάζει στη Βίβλο. Η ειδική σχετικότητα, η εργασία του στην κβαντομηχανική, δεν έχει καμιά σχέση με αυτήν. Το μόνο ζήτημα που ανέφερε ο Αϊνστάιν και έχει επιπτώσεις στη Βίβλο είναι το γεγονός ότι η γενική σχετικότητα είναι η αρχή οργάνωσης για τη Μεγάλη Έκρηξη. Ότι έχει σχέση με την προέλευση έχετε τη θρησκευτική κοινότητα να αντιδρά σε αυτό.

Επιστρέφοντας στην αναλογία με το Κοπερνίκειο σύστημα, σκέφτομαι ότι είναι ένα θέμα χρόνου. Ο κόσμος δέχτηκε πλήρως το ηλιοκεντρικό πρότυπο πολύ πριν να βγει ο Νεύτωνας με τους νόμους βαρύτητάς του και τους νόμους της κίνησης. Το βιβλίο του Κοπέρνικου βγήκε το 1543, ενώ του Νεύτωνα ήταν το 1687. Πέρασαν 130 χρόνια.

Τώρα είναι 130 χρόνια από τότε που ο Δαρβίνος έβγαλε τη θεωρία του. Έτσι πρέπει να ρωτήσετε, ποιό είναι το μέγεθος αυτών που αντιδρούν; Δεν είναι το μεγαλύτερο τμήμα του κόσμου. Είναι ένα μικρό υποσύνολο του κόσμου. Κάποιος πρέπει να τους πει σταματήστε. Μη νομίζετε ότι και στο παρελθόν ήταν πιο εύκολα τα πράγματα. Εδώ αντιδρούσαν για μια επιστημονική ανακάλυψη ότι η Γη πηγαίνει γύρω από τον ήλιο.

Δεν ήταν λιγότερο εμπαθείς στην εφεύρεση του μικροσκοπίου, στην ανακάλυψη των μικροβίων: γιατί μάθαμε ότι δεν αρρωστήσαμε επειδή ο Θεός μας έκανε άρρωστους, ήταν επειδή εκτεθήκαμε σε αυτούς τους μικροοργανισμούς. Και μπορώ να σας μεταδώσω αυτούς τους μικροοργανισμούς και να έχετε και εσείς αυτά τα συμπτώματα. Εκείνη η ανακάλυψη απομάκρυνε το Θεό από πολλές θεωρίες.

Υπάρχει μια διάσημη δήλωση για τα αφροδίσια νοσήματα, όταν καταδείχθηκε ότι την θεραπεύει η πενικιλίνη. Υπήρξε κάποιος επίσκοπος που την εποχή εκείνη είπε ότι αυτή η ιατρική ήταν δουλειά του διαβόλου, επειδή σας επιτρέπει να μοιχεύεστε και όχι να αντιμετωπίσετε την τιμωρία του Θεού. Και το βλέπετε ακόμα λίγο και με τον ιό του AIDS. Αλλά σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι δεν σκέφτονται ότι τα μικρόβια δίνονται από τις υπερφυσικές δυνάμεις.

Έτσι σκέφτομαι ότι είναι ένα θέμα χρόνου. Υπάρχει ένα παλαιό ρητό για την εξέλιξη κάθε μεγάλης αλήθειας: Κατ' αρχάς, οι άνθρωποι λένε ότι δεν την πιστεύουν, κατόπιν λένε ότι έρχεται σε αντίθεση με τη Βίβλο και τρίτον, λένε ότι την γνωρίζουν.

Έτσι πρέπει να δώσετε λίγο περισσότερο χρόνο στη θεωρία του Δαρβίνου.

Αφ' ετέρου, η εργασία του Αϊνστάιν εμπνεύστηκε από τις ημιτελείς προηγούμενες θεωρίες - μερικά πειράματα έδειξαν ότι ο τρόπος που οι επιστήμονες σκέφτονταν  πως δουλεύει ο κόσμος προς το τέλος του 1800 ήταν σαφώς λανθασμένος.

Υπήρχαν μερικά χάσματα στη φυσική, και δεν ήταν θέμα ακριβείας των μετρήσεων. Χρειάστηκε να έλθει κάποιος σαν τον Αϊνστάιν, και μερικοί άλλοι για να τα υπολογίσουν.. 

Θα λέγατε ότι το ανάλογο για την σημερινή εποχή είναι οι ανακαλύψεις για τον επιταχυνόμενο Κόσμο;

Ναι, έχουμε χάσματα σήμερα. Δεν ξέρουμε τι είναι η σκοτεινή ύλη. Δεν ξέρουμε τι είναι η σκοτεινή ενέργεια. Δεν ξέρουμε τι υπήρχε πριν από τη Μεγάλη Έκρηξη. Δεν ξέρουμε τι συνεχίζεται στο κέντρο μιας μαύρης τρύπας. Δεν ξέρουμε πώς η βαρύτητα μπορεί να συγχωνευτεί με την κβαντική μηχανική. Δεν ξέρουμε πώς διαμορφώνονται οι γαλαξίες. Υπάρχουν σημαντικές περιοχές του άγνωστου που παραμένει και σήμερα. Αλλά αυτή είναι η φύση της επιστήμης.

Και είναι τα είδη των πραγμάτων που θα μπορούσε να φέρει τον ίδιο σπινθήρα με την έμπνευση που είχε ο Αϊνστάιν;

Αυτό ελπίζω. Αυτό που θέλετε πραγματικά είναι να υπάρξει κάποιος να βρει μια εξήγηση, έστω, στη σκοτεινή ύλη - και εν συνεχεία να εξηγήσει άλλα 10 πράγματα. Ότι συνέβη με τη σχετικότητα.

Ο Αϊνστάιν έλεγε, "Από την θεωρία για την ταχύτητα του φωτός, εξηγήθηκε και η μετάπτωση του περιηλίου του Ερμή γύρω από τον ήλιο. Δεν ξεκίνησε η θεωρία της σχετικότητας με εκείνο τον στόχο, αλλά διαπιστώνετε ότι η εξήγηση κι άλλων γεγονότων σας δίνει πολύ περισσότερη εμπιστοσύνη στη θεωρία".