Το Νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας

Άρθρο, Ιούλιος 2007

Μια από τις πιο όμορφες εικόνες του ουρανού της νύχτας - τα άστρα ανταγωνίζονται το αέριο και τη σκόνη μέσα στο μεγαλοπρεπές Νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας (Lagoon Nebula).

Το νεφέλωμα αυτό που πήρε το όνομά του από τη σκοτεινή ζώνη, από σκόνη, που χωρίζει τα δύο φωτεινά τμήματά του, ανακαλύφθηκε από τον Guillaume Le Gentil το 1747.

Όπως και πολλά άλλα νεφελώματα, το Νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας εμφανίζεται ροζ στις έγχρωμες φωτογραφίες αλλά είναι γκρίζο όταν το κοιτάζουμε με γυμνό μάτι ή τα τηλεσκόπια. Γιατί το ανθρώπινο μάτι έχει πτωχή χρωματική ευαισθησία σε επίπεδα χαμηλού φωτός.

Είναι πολύ μεγαλύτερο και φωτεινότερο από το γειτονικό Νεφέλωμα της Τρόπιδος (Trifid Nebula), ενώ είναι ακόμα ορατό και με γυμνό μάτι σε μια σκοτεινή νύχτα προς τη μεριά του αστερισμού του Τοξότη στα μέσα βόρεια πλάτη του ουρανού.

Είναι ένα από τα δύο μόνο ορατά νεφελώματα με γυμνό μάτι, όπου σχηματίζονται νέα άστρα, σε περιοχή του ουρανού όπου μπορούμε να δούμε και από την Ελλάδα. Με μικρά τηλεσκόπια το Νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας είναι ένα ευδιάκριτο ωοειδές νεφελοειδές 'μπάλωμα' με έναν σαφώς καθορισμένο πυρήνα, σαν ένα χλωμό ουράνιο λουλούδι. Ειδικά τώρα το καλοκαίρι είναι ένα πολύ ωραίο θέαμα στο νυχτερινό ουρανό μας.

Το ανοικτό αστρικό σμήνος που τυλίγεται από το Νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας είναι γνωστό ως NGC 6530, και περιέχει αρκετές δωδεκάδες καυτά νέα αστέρια που σχηματίστηκαν μόλις σε αυτό το νεφέλωμα.

Σε αυτό το φωτογενές νεφέλωμα, που είναι γνωστό επίσης και ως Messier Object 8 (M8) ή NGC 6523, οι ενεργητικές διαδικασίες του σχηματισμού των άστρων δημιουργούν όχι μόνο τα χρώματα αλλά το χάος.

Το κόκκινο αέριο που λάμπει έντονα στην εικόνα προκύπτει όταν το υψηλής ενέργειας φως των άστρων πέφτει πάνω στο διαστρικό αέριο του υδρογόνου. Οι δε σκοτεινές ίνες από σκόνη που περιτυλίγουν το M8 δημιουργήθηκαν στις ατμόσφαιρες των ψυχρών γιγαντιαίων άστρων και στα συντρίμμια από τις εκρήξεις των υπερκαινοφανών.

Το φως από το αντικείμενο M8 που βλέπουμε σήμερα έφυγε από αυτό πριν περίπου 5.000 χρόνια, ενώ το φως χρειάζεται περίπου 50 χρόνια για να διασχίσει αυτό το τμήμα του M8.

Από παρατηρήσεις το Νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας εκτείνεται στον ουρανό σε ένα εύρος από 90' έως 40' που, στην ακριβή απόσταση των 4.100 ετών φωτός που βρίσκεται,  μεταφράζεται σε μια πραγματική διάσταση 110 μέχρι 50 έτη φωτός.

Το Νεφέλωμα περιέχει αρκετά σφαιρωτά, σκοτεινά, νέφη υπό κατάρρευση από πρωτοαστρικό  υλικό. Περιέχει, επίσης, στην κεντρική περιοχή του τον σχηματισμό Νεφέλωμα της Κλεψύδρας (Hourglass Nebula) - όπως ονομάστηκε από τον αστρονόμο John Herschel - , αν και αυτό το ειδικό νεφέλωμα δεν συσχετίζεται με το πιο γνωστό Νεφέλωμα της Κλεψύδρας που βρίσκεται στο νότιο αστερισμό Musca.

Πηγές: wikipedia, Αστρονομική Εγκυκλοπαίδεια