Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια καταπληκτική εικόνα ενός νεφελώματος για την 17η επέτειο της εκτόξευσης του Hubble

Πηγή: EarthTimes, 25 Απριλίου 2007

Η NASA γιόρτασε το 17η χρονιά του τηλεσκοπίου Hubble στον ουρανό δίνοντας μια καταπληκτική εικόνα του νεφελώματος Τρόπιδα ή Carina που πάρθηκε από το τηλεσκόπιο κατά το 2005.

Η πιο πάνω εικόνα έχει πλάτος 50 έτη φωτός και είναι μια περιοχή του Νεφελώματος της Τρόπιδας (Carina) όπου γεννιούνται και πεθαίνουν αστέρια. Οι αστρονόμοι της NASA αποκάλυψαν ότι μερικά από τα αστέρια σε αυτή την περιοχή έχουν 50 έως 100 φορές τη μάζα του ήλιου. Το νεφέλωμα είναι περίπου σε απόσταση 7.500 έτη φωτός από τη γη και βρίσκεται στο Νότιο αστερισμό της Τρόπιδας (καρίνα του πλοίου).

Ένα από τα αστέρια, το Ήτα Τρόπιδας (Eta Carinae), είναι στα τελικά στάδια της ζωής του και θα μετατραπεί σύντομα σε μια τεράστια σουπερνόβα. "Ο πιο μοναδικός και 'πλούσιος' κάτοικος του νεφελώματος είναι το αστέρι Ήτα Τρόπιδος, πάνω αριστερά. Το άστρο Ήτα Τρόπιδας είναι στα τελικά στάδια της συνοπτικής σε διάρκεια και εκρηκτικής ζωής του, όπως αποδεικνύεται από δύο τεράστιους λοβούς αερίου και σκόνης, που είναι το προμήνυμα για την επερχόμενη έκρηξή του ως μια τιτάνια σουπερνόβα", λέει η NASA.

Η NASA αποκάλυψε ότι η διαδικασία άρχισε περίπου πριν τρία εκατομμύρια χρόνια και τα πρώτα αστέρια διαμορφώθηκαν από ένα μεγάλο νέφος ψυχρού μοριακού υδρογόνου. Η εξωτερική περιοχή του νεφελώματος καλύπτεται με σκόνη και αέριο, τα οποία την προστατεύει από το να καταστραφεί από το φωτοϊονισμό. Η NASA πρόσθεσε ότι οι ισχυροί άνεμοι καθώς επίσης και η υπεριώδης ακτινοβολία μέσα στο νεφέλωμα συμπιέζουν το ψυχρό υδρογόνο και το προετοιμάζουν για τη γέννηση της δεύτερης δέσμης άστρων.

Τόνισε δε ότι η πιο πάνω εικόνα φτιάχτηκε από 48 πλαίσια του νεφελώματος που λήφθηκε από την προηγμένη φωτογραφική κάμερα για έρευνες του Hubble  και τα χρώματα προστέθηκαν ανάλογα με τις εκπομπές του αερίου.


Κατά τη διάρκεια της 17-ετούς ζωής του, το τηλεσκόπιο Hubble έχει πραγματοποιήσει σχεδόν 800.000 παρατηρήσεις και έχει πάρει σχεδόν 500.000 εικόνες περισσότερων από 25.000 ουράνιων αντικειμένων. Τραβά εικόνες ουράνιων αντικειμένων ενώ βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη με μια ταχύτητα 28.000 χιλιόμετρα την ώρα περίπου. Το τηλεσκόπιο έχει κάνει σχεδόν 100.000 γύρους γύρω από τον πλανήτη μας, που συνολικά ανέρχεται σε περίπου 3,8 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, ή ισοδύναμα είναι ένα ταξίδι στον Κρόνο.

Μέχρι σήμερα, το διαστημικό παρατηρητήριο έχει παραγάγει περισσότερα από 30 terabyte δεδομένων. Περίπου 10 gigabytes δεδομένα παράγονται καθημερινά, αρκετές πληροφορίες για να γεμίσουν το σκληρό δίσκο ενός τυπικού υπολογιστή σε δύο εβδομάδες.

Το αρχείο του Hubble στέλνει περίπου 66 gigabytes στοιχείων κάθε ημέρα στους αστρονόμους σε όλο τον κόσμο. Αυτά τα στοιχεία έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη σχεδόν 7.000 επιστημονικών εργασιών, κάνοντας το ένα από τα παραγωγικότερα επιστημονικά όργανα που έχουν φτιαχτεί ποτέ.


Το άστρο Ήτα Τρόπιδος (Eta Carinae) έχει φτάσει στα ανώτερα δυνατά όρια της ύπαρξης ενός άστρου. Η λαμπρότητά του - 5 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη φωτεινότητα του ήλιου - είναι τόσο μεγάλη ώστε θα φαινόταν το ίδιο λαμπερό όσο φαίνεται και ο ήλιος μας από απόσταση 300 δισεκατομμύρια χλμ., από απόσταση δηλαδή 2.000 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση της Γης από τον ήλιο. Τα τελευταία χρόνια το μυστηριώδες αυτό άστρο άρχισε να αυξάνει σημαντικά τη φωτεινότητά του.

Οι φωτογραφίες που πήρε το Xαμπλ από την περιοχή του είναι άκρως αποκαλυπτικές. Όπως δείχνουν οι φωτογραφίες του το άστρο Ήτα είναι κρυμμένο σε ένα κουβούκλιο εκτινασσόμενων αερίων που προέρχονται από την έκρηξη που καταγράφηκε από την αναλαμπή του 1843, ενώ από τους πόλους του έχουν εκτοξευτεί δύο «λοβοί» υλικών που διαστέλλονται με ταχύτητα 2,5 εκατομμύρια χλμ. την ώρα. Με μια τέτοια ταχύτητα ένα διαστημόπλοιο θα έφτανε από τη Γη στη Σελήνη σε λιγότερο από 10 λεπτά, ενώ στα 160 περίπου χρόνια που έχουν περάσει από την εκτόξευσή τους βρίσκονται σήμερα σε απόσταση 6,5 περίπου τρισεκατομμύρια χλμ. από το κεντρικό άστρο.

Το άστρο Ήτα Τρόπιδος είναι ένα από τα μεγαλύτερα άστρα που έχουμε δει οπουδήποτε στον ουρανό, με υλικά 120 φορές περισσότερα από τα υλικά που έχει ο ήλιος. Έχει φτάσει δηλαδή στα ανώτερα δυνατά όρια της ύπαρξης ενός άστρου. Η λαμπρότητά του είναι τόσο μεγάλη, ώστε θα φαινόταν το ίδιο λαμπερό όσο φαίνεται και ο ήλιος μας, από απόσταση 300 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων, από απόσταση δηλαδή 2.000 φορές μεγαλύτερη από την απόσταση της Γης από τον ήλιο. Το Ήτα Τρόπιδος ανήκει σε μια σπάνια κατηγορία μεταβλητών άστρων που ονομάζονται LBV. Αυτού του είδους τα μεταβλητά άστρα είναι γαλάζιοι υπεργίγαντες με μάζα 100-120 φορές τη μάζα του ήλιου και θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 20 έως 50 χιλιάδες βαθμούς Κελσίου, ενώ η επιφανειακή θερμοκρασία του ήλιου μας δεν υπερβαίνει τους περίπου 6.000 βαθμούς Κελσίου.

Μόνο πέντε τέτοια άστρα έχουν μέχρι τώρα παρατηρηθεί στον Γαλαξία μας, ενώ καμιά τριανταριά ακόμη βρίσκονται διάσπαρτα σε οκτώ άλλους γαλαξίες της Τοπικής μας Ομάδας γαλαξιών.

Το 1843 το άστρο Ήτα Τρόπιδος έλαμπε με δεκάδες φορές μεγαλύτερη λαμπρότητα απ ό,τι σήμερα. Ήταν εμφανές ότι τη χρονιά εκείνη το τεράστιο αυτό άστρο εκτόξευσε στο Διάστημα τεράστιες ποσότητες από τα εξωτερικά του αέρια στρώματα. Αργότερα μάλιστα υπολογίστηκε ότι στην περίοδο από το 1835 έως το 1855 τα υλικά που εκτοξεύτηκαν από το άστρο αυτό έφτασαν να είναι τρεις φορές τα υλικά που έχει ο ήλιος μας. Από τότε και μετά, πάντως, το Ήτα Τρόπιδος άρχισε να φθίνει σε φωτεινότητα καταλήγοντας, σταθεροποιούμενο, σ' ένα αμυδρό άστρο 7ου μεγέθους αόρατο με γυμνό μάτι. Τα τελευταία όμως χρόνια το μυστηριώδες αυτό άστρο άρχισε και πάλι τα ίδια αυξάνοντας σημαντικά τη φωτεινότητά του. Αυτή όμως τη φορά οι αστρονόμοι ήταν έτοιμοι, αφού είχαν στη διάθεσή τους το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Χαμπλ.

Τη χρονιά της μέγιστης φωτεινότητάς του (το 1843), η διάμετρος του Ητα Τρόπιδος πρέπει να είχε φτάσει σε μέγεθος την τροχιά του Κρόνου, είχε δηλαδή διάμετρο ίση με 3 δισ. χλμ.

Η εκτόξευση όμως των υλικών του συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, αφού όπως και όλα τα άλλα άστρα, εκπέμπει κι αυτό μια συνεχή ροή υλικών με τη μορφή ενός υπέρπυκνου αστρικού ανέμου, παρόμοιου με τη ροή του ηλιακού ανέμου, που εκπέμπει και το δικό μας άστρο.

Μόνο που στην περίπτωση του Ήτα Τρόπιδος η εκπομπή της ύλης αυτής φτάνει να είναι ίση με δύο φορές τη μάζα της Γης μας κάθε ημέρα! Αν ο ήλιος μας εκτόξευε την ίδια ποσότητα υλικών στο Διάστημα με τον ίδιο ρυθμό, θα είχε εξατμιστεί σε περίπου 300 χρόνια.

Δείτε και τα σχετικά άρθρα
Το Hubble παρατηρεί βρέφη άστρα σε κοντινό γαλαξία
Ένα έγχρωμο αριστούργημα στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα
Το παράξενο νεφέλωμα γύρω από το άστρο Eta Carinae (Hτα Tρόπιδος)
Σαν ζωγραφικός πίνακας η εικόνα του Hubble
Και ένα αστέρι για κάθε χριστουγεννιάτικο δέντρο

Home