Ο Hubble βλέπει 'τροχό μέσα σε τροχό'

Από σελίδα του BBC, 8 Σεπτεμβρίου 2002

Ένας αστρικός "τροχός εντός ενός άλλου τροχού". Έτσι περιγράφουν οι αστρονόμοι αυτό το ασυνήθιστο αντικείμενο, τον γαλαξία Hoag Object. Η εικόνα του Αντικειμένου Hoag που λήφθηκε από τον Hubble είναι η πιο λεπτομερής που έχει ληφθεί ποτέ. Μπορεί λοιπόν να βοηθήσει τους αστρονόμους να διαλευκάνουν πως σχηματίζονται τέτοια αντικείμενα.

Όλος ο γαλαξίας έχει εύρος περίπου 120.000 έτη φωτός, ελαφρά μεγαλύτερος του δικού μας Γαλαξία.

Ο μπλε δακτύλιος  - που κυριαρχείται από σμήνη νεαρών, ογκωδών αστέρων - είναι σε μεγάλη αντίθεση με τον κίτρινο πυρήνα με τα πιο παλαιά άστρα του γαλαξία.

Αυτός ο ασυνήθιστος γαλαξίας ανακαλύφθηκε το 1950 από τον αστρονόμο Art Hoag. Ο Hoag πίστευε ότι αυτό το αντικείμενο,  που φαινόταν σαν δακτύλιος καπνού, ομοίαζε με ένα πλανητικό νεφέλωμα, το λαμπρό απομεινάρι ενός άστρου σαν τον Ήλιο μας.

Αλλά γρήγορα αποδοκίμασε αυτή τη δυνατότητα, υποθέτοντας πως το μυστηριώδες αντικείμενο πιθανόν να έμοιαζε με γαλαξία.

Μεγάλη διάλυση

Οι παρατηρήσεις στην δεκαετία του 1970 επιβεβαίωσαν αυτή τη πρόβλεψη, αν και οι περισσότερες λεπτομέρειες από τον γαλαξία του Hoag παρέμειναν ένα μυστήριο.

Ο γαλαξίας αυτός είναι σε απόσταση 600 εκατομμύρια έτη φωτός στον αστερισμό Serpens (του Φιδιού).

Αυτό που εμφανίζεται να είναι ένα "χάσμα" που να διαχωρίζει τους δύο τύπους των άστρων (νεαρών και παλιών) δεν μπορεί να είναι καθόλου χάσμα αλλά να περιέχει σμήνη αστέρων που είναι σχεδόν πολύ αμυδροί για να φανούν.

Περιέργως, φαίνεται στο χάσμα ένα αντικείμενο (δεξιά στο σχήμα) που  εμφανίζει μια μυστηριώδη ομοιότητα προς το Αντικείμενο Hoag. Αυτό πιθανώς να είναι ένας δακτυλιοειδής γαλαξίας αλλά στο υπόβαθρο του Hoag.

Οι δακτυλιοειδείς γαλαξίες μπορούν να σχηματιστούν με αρκετούς διάφορους τρόπους. Ένας τρόπος είναι μέσω μιας σύγκρουσης με άλλον γαλαξία. Καμιά φορά ο δεύτερος γαλαξίας κινείται με ταχύτητα μέσα από τον πρώτο, αφήνοντας ένα κύμα άστρων να σχηματιστούν πάνω στο ίχνος της κίνησης του.

Στο Object Hoag, πάντως, δεν υπάρχει σημάδι για αυτόν τον δεύτερο γαλαξία, που οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο μπλε δακτύλιος με τα νεαρά άστρα μπορεί να είναι απομεινάρι του γαλαξία που πέρασε από κοντά.

Κάποιοι αστρονόμοι υπολογίζουν πως η συνάντηση των δύο γαλαξιών έγινε πριν δύο ή τρία δισεκατομμύρια έτη.