Έσπασε στα δύο το μεγαλύτερο παγόβουνο στην Αρκτική ηλικίας 3.000 ετών

Από σελίδα του BBC, 23 Σεπτεμβρίου 2003

Η μεγαλύτερη κρηπίδα πάγου, το Ward Hunt, στην Αρκτική έσπασε στα δύο, εξαφανίζοντας σχεδόν όλο το γλυκό νερό που υπήρχε στη λίμνη μέσα στους πάγους. Η διαδικασία αυτή, της θραύσης είχε ξεκινήσει την άνοιξη του 2000 και οι επιστήμονες λένε ότι είναι το αποτέλεσμα της συνεχούς επιδείνωσης του κλίματος επί τρεις δεκαετίες τώρα.

Η τεράστια αυτή κρηπίδα Ward Hunt, που βρίσκεται στη βόρεια ακτή του νησιού του Ellesmere στην περιοχή Nunavut του Καναδά, υπήρχε στην ίδια θέση για τουλάχιστον 3.000 χρόνια και η ρωγμή της είχε πρωτοεμφανιστεί το 2000 ως αποτέλεσμα 30 χρόνων φθοράς της κρηπίδας. Τελικά μόλις τώρα έσπασε σε δύο μεγάλα κομμάτια.

Οι επιστήμονες που αναφέρουν τη διάσπαση της κρηπίδας του παγόβουνου στο περιοδικό Geophysical Research Letters (GRL) λένε ότι αυτό το γεγονός είναι ένα ακόμη στοιχείο της τρέχουσας και επιταχυνόμενης κλιματικής αλλαγής στη Βόρεια πολική περιοχή.

Οι ερευνητές - Warwick Vincent και Derek Mueller του Πανεπιστημίου Laval στο Κεμπέκ του Καναδά και ο Martin Jeffries του Πανεπιστημίου της Αλάσκας στο Fairbanks των ΗΠΑ - έχουν μελετήσει άμεσα το παγόβουνο και μέσω των δορυφορικών ραντάρ και με υπερπτήσεις με ελικόπτερα.

Το παγόβουνο, που είναι 443 τετραγωνικά χιλιόμετρα, έχει τώρα μια σημαντική ρωγμή με διεύθυνση από το Βορρά στο Νότο.

"Βλέπουμε τώρα μερικά πολύ εκτεταμένα σπασίματα που εκτείνονται πολλά χιλιόμετρα πάνω στο παγόβουνο και μάλιστα εκτείνονται κατευθείαν από την κορυφή έως το κατώτατο σημείο του. Και δεν έχουμε δει ποτέ τέτοια σπασίματα όπως αυτό", είπε ο Jeffries.

Το γλυκό νερό που έφυγε βρισκόταν στη μεγαλύτερη λίμνη του Βόρειου Ημισφαιρίου. Βρισκόταν δε σε μια έκταση 30 km στο φιόρδ Disraeli και είχε βάθος 43 μέτρα, 360 μέτρα πάνω από το πυκνότερο ωκεάνιο νερό.

Η εξαφάνιση του φρέσκου και υφάλμυρου νερού συντέλεσε στην μεταβολή του περιβάλλοντος διαβίωσης για τα μικροσκοπικά ζώα και τα φύκη της περιοχής.

"Χάνοντάς τα εν λόγω οικοσυστήματα, χάνουμε επίσης την ευκαιρία να μελετήσουμε την πρώιμη φάση της ζωής στην ιστορία της Γης", διευκρινίζει ο επιστήμονας, επισημαίνοντας ακόμη πως μεγάλα τμήματα παγόβουνου που επιπλέουν ελεύθερα στη θάλασσα ενέχουν επίσης κίνδυνο για την ναυτιλία και τις πλατφόρμες διάτρησης στην Θάλασσα του Beaufort.

"Αυτά είναι εξαιρετικά σπάνια και ασυνήθιστα οικοσυστήματα και μελετούνται ως πιθανοί ανάλογοι οργανισμοί σε έναν άλλον πιο παγωμένο πλανήτη", επισημαίνει ο καθηγητής Jeffries.

Αλλά και στην Ανταρκτική πρόσφατα έχουν υπάρξει μερικές δραματικές αλλαγές.

Πέρυσι στην ανταρκτική χερσόνησο, ένα παγόβουνο έκτασης 3.250 km² , το Larsen B,  κομματιάστηκε μέσα σε ένα μήνα σε χιλιάδες μικρά παγόβουνα.

Η χερσόνησος είναι μια από τις τρεις πιο γρήγορα θερμαινόμενες περιοχές στη Γη - οι θερμοκρασίες έχουν ανέβει κατά 2.5 βαθμούς μέσα σε 50 χρόνια.

Παγκόσμια αλλαγή

Οι Mueller, Vincent, και Jeffries λένε ότι οι υπολογισμοί τους δείχνουν κι άλλες αλλαγές παρόμοιας φύσης να έχουν πραγματοποιηθεί στην περιοχή των νησιών του Ellesmere.

Έναν αιώνα πριν, ολόκληρη η βόρεια ακτή του νησιού αναφέρθηκε ότι είχε πλαισιωθεί με ένα συνεχές παγόβουνο. Περίπου το 90% εκείνης της περιοχής του πάγου ήταν χαμένο μέχρι το 1982, λένε οι επιστήμονες.

Ο ακριβής συγχρονισμός της διάσπασης του υπόλοιπου παγόβουνου Ward Hunt μπορεί να έχει επηρεαστεί από τους μεταβαλλόμενους κύκλους πάγου και τήξης, τον αέρα και τις παλίρροιες, λένε στο περιοδικό GRL.

Άλλοι παράγοντες που μπορεί να φταίνε είναι οι αλλαγές στην αρκτική ωκεάνια θερμοκρασία, την αλατότητα, και τις μορφές της ροής, προσθέτουν.

"Τα μοντέλα στους υπολογιστές εμφανίζουν αρκετά πειστικά ότι η παγκόσμια κλιματική αλλαγή θα φανερωνόταν πρώτα και θα ενισχυόταν στις πολικές περιοχές και ιδιαίτερο στην Αρκτική", αναφέρει ο  Jeffries.

"Οι παρατηρήσεις μας στο παγόβουνο Ward Hunt μας βάζουν μέσα με μια ευρύτερη εικόνα της αρκτικής αλλαγής και καταλαβαίνουμε τώρα πώς θα αποκρινόταν το αρκτικό κλίμα στην παγκόσμια αλλαγή."

Έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Παρελθόν θα αποτελούν σε 100 χρόνια οι πάγοι του Βορείου Πόλου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία επιστημονικής έρευνας που διήρκεσε τρία χρόνια και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η έρευνα ανακοινώθηκε στις αρχές Αυγούστου του 2003.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας "Κλιματικές αλλαγές στην Αρκτική" στο τέλος του αιώνα οι πάγοι του Βορείου Πόλου θα λιώσουν εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας που συνδέεται με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Οι επιστήμονες τονίζουν ότι από το 1978, οι πάγοι μειώνονται κατά 3% έως 4% ανά δεκαετία. Στο τέλος του αιώνα δεν θα υπάρχουν πια πάγοι στο Βόρειο Πόλο το καλοκαίρι.

Προσθέτουν, επίσης, ότι εάν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται, αυτό θα συμβεί ίσως και νωρίτερα, αλλά αν τις μειώσουμε, η διαδικασία θα καθυστερήσει.

Την ίδια ώρα, στοιχεία που προέρχονται από δορυφόρους δείχνουν ότι τα τελευταία 20 χρόνια οι πάγοι της Αρκτικής έχουν μειωθεί κατά ένα εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα και το καλοκαίρι η έκτασή τους δεν υπερβαίνει τα έξι εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα.