Και η έλλειψη καταγραφών από τηλεσκόπιο στον πάγο της Ανταρκτικής είναι χρήσιμη!Από την ιστοσελίδα του περιοδικού Nature, Μάιος 2003 |
Το AMANDA, ένα γιγάντιο τηλεσκόπιο σε βάθος 1,5 χιλιόμετρα κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής έχει αρχίσει να συλλέγει τα πρώτα αλλά λιγοστά ακόμα σημάδια για τα νετρίνα που επισκέπτονται τη Γη, σύμφωνα με τις πρώτες ανακοινώσεις που έγιναν στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης της American Physical Society στην Philadelphia, της Pennsylvania. Η συσκευή ψάχνει για νετρίνα υψηλής ενέργειας τα οποία καθώς δεν έχουν φορτίο και η μάζα τους είναι σχεδόν μηδενική, αντιδρούν τόσο σπάνια με τα άτομα της ύλης ώστε μπορούν και διαφεύγουν από τους πυρήνες των αστεριών και από το περιβάλλον των μαύρων τρυπών, πράγμα που δεν μπορούν να πετύχουν τα φωτόνια. "Το AMANDA είναι ένα ιδιόμορφο τηλεσκόπιο γιατί δεν κοιτάζει προς τα επάνω αλλά προς τα κάτω." Μεγαλύτερο από τον πύργο του Eiffel, το τηλεσκόπιο έχει ανιχνευτές φωτονίων που ανιχνεύουν τις σπάνιες συγκρούσεις των νετρίνων με τα άτομα, οι οποίες συμβαίνουν μέσα στον πάγο της Ανταρκτικής. Μια τέτοια σύγκρουση δημιουργεί ένα βαρύ σωμάτιο που λέγεται μιόνιο, το οποίο στη συνέχεια εκπέμπει μια λάμψη μπλε φωτός. Συγκρίνοντας την λάμψη όπως λαμβάνεται από πολλαπλούς ανιχνευτές οι επιστήμονες του AMANDA ανασυνθέτουν την τροχιά του αρχικού νετρίνου. Από όλα τα τρισεκατομμύρια των νετρίνων που περνούν από κάθε τετραγωνικό μέτρο της επιφάνειας της Γης κάθε δευτερόλεπτο, το AMANDA συνήθως ανιχνεύει 3 ή 4 συγκρούσεις. Επίσης το AMANDA έχει τη δυνατότητα να προσδιορίσει την αρχική πηγή των νετρίνων στον ουρανό με ακρίβεια μόνο δύο μοιρών, επίδοση χειρότερη και από τα πιο πολλά τηλεσκόπια των ερασιτεχνών αστρονόμων. Παρόλα αυτά όμως το AMANDA θα μπορούσε κατ' αρχήν να μας πει αν το νετρίνο είχε έλθει από την έκρηξη κατά το τέλος ενός άστρου ή προερχόταν από τον περίγυρο μιας μαύρης τρύπας, συνδέοντας την καταγραφή του με τις εκλάμψεις υψηλής ενέργειας φωτονίων που συχνά συνοδεύουν αυτά τα γεγονότα και καταγράφονται με υψηλή ακρίβεια θέσης από δορυφορικά παρατηρητήρια. Μέχρι τώρα πάντως δεν είχαμε τέτοιες συμπτώσεις. Ακόμη όμως και η έλλειψη των ενδείξεων είναι χρήσιμη για τους θεωρητικούς. Το AMANDA βάζει σοβαρούς περιορισμούς στα πιο αισιόδοξα μοντέλα για τέτοιου είδους γεγονότα. Το AMANDA επίσης επιτρέπει για πρώτη φορά στους επιστήμονες να δουν νετρίνα που προέρχονται έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Για να αυξηθεί όμως η ακρίβεια της θέσης προέλευσης των νετρίνων υψηλής ενέργειας, θα απαιτηθεί μια πολύ μεγαλύτερη κατασκευή. Αν η χρηματοδότηση το επιτρέψει, μια "συσκευή" που θα καταλαμβάνει όγκο ενός κυβικού χιλιομέτρου σχεδιάζεται μέσα στον πάγο της Ανταρκτικής. |