Κρατήρες στην Ανταρκτική αποκαλύπτουν μεγάλη σύγκρουση

Από την ιστοσελίδα του BBC και του Guardian, 19 Αυγούστου 2004

Επιστήμονες ανακάλυψαν τεράστιους κρατήρες στην Ανταρκτική, που οφείλονται στην πρόσκρουση ενός μεγάλου αστεροειδή,  κρυμμένους κάτω από τον ανταρκτικό πάγο χρησιμοποιώντας τη δορυφορική τεχνολογία.

Ο καθηγητής Frans van der Hoeven, από το Πανεπιστήμιο του Delft στις Κάτω Χώρες, ανέφερε στο Διεθνές Γεωγραφικό Συνέδριο στη Γλασκώβη ότι η μεγαλύτερη οπή που δημιουργήθηκε στον πάγο είναι κατά προσέγγιση διαστάσεων 322 km επί 322km και βάθους 550 μέτρων.

Οι κρατήρες μπορεί να είχαν προέλθει είτε από αστεροειδή διαμέτρου 5 έως 11 km που έσπασε στην ατμόσφαιρα, είτε από ένα σμήνος κομητών είτε από τμήματα κομητών.

Οι διαστημικές προσκρούσεις δημιούργησαν πολλαπλούς κρατήρες  σε μια περιοχή διαστάσεων 2.092 km επί 3.862km.

Οι επιστήμονες ανέφεραν σε μια διάσκεψη αυτή η εβδομάδα ότι οι προσκρούσεις έγιναν κατά προσέγγιση πριν 780.000 χρόνια κατά τη διάρκεια μιας παγετωνικής εποχής.

Όταν έγινε η πρόσκρουση έλιωσε όχι μόνο τον πάγο - πάχους 2 km - αλλά έλιωσε και τον φλοιό δημιουργώντας έτσι κρατήρες. Ακολούθως δισεκατομμύρια τόνοι πάγου, χιονιού και βράχου εξατμίστηκαν και ανέβηκαν στην ατμόσφαιρα. Σωματίδια βράχου, που στη συνέχεια πάγωσαν και έπεσαν στο έδαφος, βρέθηκαν σχεδόν 4.800 km μακριά στην Αυστραλία.

Η πρόσκρουση ήταν τόσο ισχυρή που μάλλον ευθύνεται για την αντιστροφή των μαγνητικών πόλων της Γης. Αυτό το υποθέτουν οι επιστήμονες γιατί εκείνη ακριβώς την εποχή της σύγκρουσης είχε γίνει μια αντιστροφή του γήινου μαγνητικού πεδίου.  Δεν υπάρχει καμία άλλη εξήγηση γιατί είχε πραγματοποιηθεί γι αυτό και ο καθηγητής Van der Hoeven θεωρεί ότι προκλήθηκε από την πτώση.

Η σύγκρουση αυτή θα είχε λειώσει περίπου το 1% του πάγου, ανυψώνοντας έτσι την στάθμη του νερού παγκοσμίως κατά 60cm.

Κατά την διάρκεια αυτής της πρόσκρουσης είχαν εμφανιστεί οι πρώτοι άνθρωποι στην Αφρική και άλλα μέρη του Παλαιού Κόσμου.

Η έρευνα υποδεικνύει ότι ένας αστεροειδής, με μέγεθος παρόμοιο με το διάσημο αστεροειδή που κατηγορείται ότι προκάλεσε το θάνατο των δεινοσαύρων πριν 65 εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή Yucatan στο Μεξικό, θα μπορούσε να έχει χτυπήσει τη Γη σχετικά πρόσφατα.

Η διάσημη σύγκρουση στην περιοχή Yucatan είχε δημιουργήσει τόσες θύελλες σκόνης και τόσες πυρκαγιές που οι καπνοί εμπόδισαν τις ακτίνες του ήλιου να φτάσουν στη Γη. Με αυτόν τον τρόπο ψύχθηκε η γήινη ατμόσφαιρα τόσο πολύ που οι δεινόσαυροι δεν θα μπορούσαν να επιζήσουν.

Αλλά σε εκείνη την πρόσκρουση, που εξαφάνισε τους δεινοσαύρους, υπάρχουν αποκαλυπτικά στρώματα σκόνης που καταδεικνύουν την ιστορία εκείνου του γεγονότος. Στη νέα σύγκρουση που αποκαλύφθηκε δεν υπάρχουν τέτοια αποδεικτικά στοιχεία. Μπορεί να είχε φέρει καταστροφές και να είχε εξαφανίσει ζώα και φυτά αλλά δεν υπάρχει κανένα τέτοιο σημάδι.

Αλλά οι προσκρούσεις στην Ανταρκτική θα πρέπει να είχαν εμφανιστεί σε μια παγετωνική εποχή, έτσι ακόμη και τα παλιρροιακά κύματα θα είχαν εξασθενίσει εξ αιτίας της σταθεροποιητικής επίδρασης των παγόβουνων στον ωκεανό.

Ο καθηγητής Van der Hoeven αρχικά συνειδητοποίησε ότι μπορεί να είχε γίνει μια γιγάντια πρόσκρουση με αστεροειδή στην Ανταρκτική,  όταν βρισκόταν σε μια αποστολή στην ήπειρο αυτή το 1960 όταν παρατήρησε αρκετές ανωμαλίες στη βαρύτητα από τους βράχους κάτω από τους πάγους, που ήταν μια ένδειξη ότι βρισκόταν ένας κρατήρας από κάτω. Από σύμπτωση ένας άλλος επιστήμονας είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ένα γιγαντιαίο γεγονός πρέπει να είχε εμφανιστεί περίπου πριν 780.000 χρόνια, κάπου στο Νότιο ημισφαίριο, πιθανώς στην Ανταρκτική.

Αλλά πριν μερικούς μήνες, όταν άρχισαν να χαρτογραφούν δύο δορυφόροι που βρίσκονται πάνω από την Ανταρκτική τις ανωμαλίες στη βαρύτητα, προέκυψε το μέγεθος του κρατήρα. Η χαρτογράφηση έδειξε ότι οι τρύπες στο βράχο, που δημιουργήθηκε από την πρόσκρουση, είχαν ξαναγεμίσει με ένα μίγμα πάγου, βράχου και άλλων συντριμμιών με πολύ μικρότερη πυκνότητα. Αυτό το υλικό, που οι γεωλόγοι το λένε λατυποπαγές, δείχνει το σημείο όπου βρίσκονται οι κρατήρες αλλά και το βάθος τους.