Λιώνουν ταχύτερα οι πάγοι της Ανταρκτικής λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου

Πηγή: NewScientis, 2 Φεβρουαρίου 2005

Το τεράστιο στρώμα πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής, που θεωρείτο προηγουμένως ότι ήταν σταθερό, αρχίζει να καταρρέει, προειδοποίησαν επιστήμονες την περασμένη Τρίτη.

Η Ανταρκτική περιέχει περισσότερο από το 90% του παγκόσμιου πάγου, και η απώλεια ενός σημαντικού μέρους του θα προκαλούσε μια άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Επιστήμονες συνηθίζουν να αναφέρονται στην Ανταρκτική ότι αποτελεί τον "κοιμισμένο γίγαντα", λέει ο Chris Rapley, από τον οργανισμό Βρετανική Ανταρκτική Έρευνα, αλλά ο ίδιος τώρα την θεωρεί ως τον "γίγαντα που ξύπνησε".

Και πιστεύει πως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας σε όλο τον κόσμο, που προκαλείται από το λιώσιμο των πάγων, έχει υποτιμηθεί. Μεγάλα κομμάτια πάγου καταρρέουν στη θάλασσα της Ανταρκτικής, αυξάνοντας την απειλή από την άνοδο της στάθμης των ωκεανών του κόσμου, δήλωσαν οι επιστήμονες.

Ο Rapley παρουσίασε μετρήσεις για το στρώμα του πάγου σε μια σημαντική κλιματική διάσκεψη στο Έξετερ της Βρετανίας, Πάγοι στην Ανταρκτική Xερσόνησο. Τα στοιχεία  που παρουσίασε ο Rapley δείχνουν ότι οι παγετώνες μέσα στο πολύ μεγαλύτερο στρώμα του Δυτικού Ανταρκτικό πάγου αρχίζουν επίσης να εξαφανίζονται.

Εάν ο πάγος στη χερσόνησο λειώσει εξ ολοκλήρου, θα ανεβάσει διεθνώς τη στάθμη των θαλασσών κατά 0,3 μέτρα, και το στρώμα του Δυτικού Ανταρκτικό πάγου περιέχει αρκετό νερό για να αυξηθεί ακόμα περισσότερο η στάθμη. Η τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής σχετικά με την Αλλαγή του Κλίματος , που δημοσιεύθηκε το 2001, έλεγε ότι η κατάρρευση αυτού του στρώματος του πάγου ήταν απίθανη κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα. Αυτή η εκτίμηση μπορεί και πρέπει να επαναξιολογηθεί, προειδοποιεί ο Rapley.

Πριν από τέσσερα χρόνια η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος είχε προβλέψει ότι, μέχρι το 2100, η στάθμη της θάλασσας θα ανέβαινε μεταξύ 11 και 77 εκατοστών.

Οι αλλαγές στη χερσόνησο, όπου το 75% των 400 παγετωνικών βουνών είναι σε υποχώρηση, έχουν προσφέρει νέες ιδέες για τους τρόπους που τα στρώματα του πάγου μπορούν να διασπαστούν.

Τον Μάρτιο του 2002, ένα τεράστιο κομμάτι πάγου ( κρηπίδωμα) που επέπλεε, γνωστό ως Larsen B διαλύθηκε και στη θέση του δημιουργήθηκαν χιλιάδες μικρότερα παγόβουνα. Χωρίς το Larsen B που εμπόδιζε τη μετακίνηση των φύλλων του πάγου,  κομμάτια - στρώματα - του πάγου άρχισαν να κυλάνε γρηγορότερα προς τη θάλασσα και συγχρόνως να λεπταίνουν. Η ανακάλυψη αυτή αιφνιδίασε τους επιστήμονες όταν αποκαλύφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2004 και τώρα αυτοί που φτιάχνουν υπολογιστικά μοντέλα εργάζονται για να συμπεριλάβουν τέτοιους μηχανισμούς στις προβλέψεις τους.

Τα αρχεία του κλίματος, που προέρχονται από την ανάλυση των ιζημάτων, δείχνουν ότι δεν υπήρχαν κομμάτια πάγου από τη Χερσόνησο σε διάφορες θερμές προηγούμενες εποχές. Αλλά η διάσπαση αυτή έχει επιπτώσεις στον πάγο που είναι πιο κοντά στον Πόλο, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη καταγραμμένη εποχή, λέει ο Rapley. 

Οι ενδείξεις ότι η αλλαγή του κλίματος μπορεί να επηρεάζει το στρώμα του Δυτικού Ανταρκτικό Πάγου προέρχονται από τρεις παγετώνες, συμπεριλαμβανομένου του Pine Island και του Thwaites. Τα στοιχεία μας αποκαλύπτουν ότι χάνουν περισσότερο πάγο - κυρίως μέσω της γέννησης των παγόβουνων - από αυτό που το αντικαθιστά μέσω των χιονοπτώσεων. Σύμφωνα με μια προκαταρκτική ανάλυση, η διαφορά μεταξύ της μάζας που χάνεται και της μάζας που αντικαθίσταται είναι περίπου 60%.

Οι επιστήμονες δήλωσαν πως αντί να αυξάνεται η μάζα τους, όπως αναμενόταν, λόγω της αύξησης της χιονόπτωσης στις πολικές περιοχές, η Δυτική Ανταρκτική χάνει κάθε χρόνο 250 κυβικά χιλιόμετρα πάγου, με έναν ρυθμό έξι φορές ταχύτερο απ’ ό,τι στο παρελθόν. Αυτό σημαίνει πως η Ανταρκτική συμβάλλει τουλάχιστον κατά 15% στη σημερινή αύξηση της στάθμης της θάλασσας, που φτάνει τα δύο χιλιοστά ετησίως.

Εάν η απώλεια της μάζας από τους παγετώνες οφείλεται στις φυσικές μεταβολές ή προκαλείται από τη θέρμανση των ωκεανών εξ αιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων  δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί. Οι επιστήμονες κάνουν τώρα περισσότερες μετρήσεις για να αξιολογήσουν τις αιτίες, αλλά η θέρμανση είναι ο πιθανός ένοχος, αναφέρει ο Rapley: "Το γεγονός ότι τρεις από παγετώνες επιταχύνονται ταυτόχρονα δείχνει ότι κάτι συμβαίνει." Μόνο η τήξη αυτών των τριών παγετώνων συμβάλλει κατ' εκτίμηση σε άνοδο κατά 0,24 χιλιοστών ετησίως στη στάθμη της θάλασσας. 

Επιδημίες

Την ίδια στιγμή, σε μελέτη κορυφαίου Nιγηριανού επιστήμονα αναφέρεται ότι τα εκατομμύρια των φτωχών της Aφρικής, που υποφέρουν από ενδημική φτώχεια και καταστροφικές επιδημίες κινδυνεύουν να υποστούν ακόμη μεγαλύτερα δεινά από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. O Άντονι Nιόνγκ, ερευνητής του Πανεπιστημίου Tζος, αναφέρει ότι αν οι σημερινές τάσεις συνεχισθούν, οι θερμοκρασίες στην υποσαχάρεια Aφρική θα αυξηθούν 2 βαθμούς έως το 2050 και η βροχόπτωση θα μειωθεί κατά 10%.

Σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση WWF, εάν δεν αντιμετωπισθεί το φαινόμενο, το 2080 ακόμη 80-120 εκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν υπό το φάσμα της πείνας, το 80% εξ αυτών στην Αφρική, λόγω της εξάρτησής της από οικοσυστήματα που κινδυνεύουν από την κλιματική αλλαγή.