Η παγκόσμια θέρμανση έχει φθάσει σε σημείο που δεν υπάρχει επιστροφή

Πηγή: AFP, 23 Ιανουαρίου 2005

Η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου, έχει φθάσει σε σημείο που δεν υπάρχει επιστροφή, με πιθανό αποτέλεσμα μια διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο ξηρασία, τη μείωση των συγκομιδών και την έλλειψη του νερού, σύμφωνα με μια νέα διεθνή έκθεση.

Η καταστροφική για το κλίμα αντίστροφη μέτρηση εξηγείται από μια ομάδα εργασίας ανώτερων πολιτικών, επιχειρηματιών και ακαδημαϊκών. Σε 10 χρόνια ή και λιγότερο, προβλέπουν, ότι  μπορεί να επιτευχθεί το καταστροφικό σενάριο της μη επανόδου στην προηγούμενη κατάσταση.

Η νέα μελέτη, "Αντιμετωπίζοντας την πρόκληση του κλίματος", έγινε από το Ίδρυμα Public Policy Research στη Μεγάλη Βρετανία, το Κέντρο για την Αμερικανική Πρόοδο στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ίνστιτούτο της Αυστραλίας.

Η έκθεση αναφέρει ότι το επικίνδυνο αυτό σημείο θα φθάσει όταν αυξηθεί η θερμοκρασία πάνω από δύο βαθμούς από τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία που επικρατούσε το 1750, πριν από τη βιομηχανική επανάσταση.

Αλλά επισημαίνει ότι η παγκόσμια μέση θερμοκρασία έχει αυξηθεί ήδη κατά 0,8 βαθμούς από τότε, και περιμένουμε να ανεβεί περισσότερο - έτσι ο κόσμος έχει περιθώριο λίγο περισσότερο από ένα βαθμό προτού να επιτευχθεί εκείνο το κρίσιμο σημείο.

Οι συνέπειες μιας τέτοιας ανόδου θα μπορούσαν να περιλάβουν μια παγκόσμια μείωση της γεωργικής παραγωγής, την έλλειψη του νερού και σημαντικές ξηρασίες, αύξηση των ασθενειών, άνοδο της στάθμης των θαλασσών και την καταστροφή των δασών σύμφωνα με την έκθεση.

Οι ερευνητές υπολόγισαν τη συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μετά την άνοδο των δύο βαθμών και λένε ότι θα φθάσει τα 400 μέρη ανά εκατομμύριο (PPM).

Το σημερινό επίπεδο είναι 379ppm, και αυξάνεται περισσότερο από 2ppm ετησίως - έτσι είναι πιθανό ότι το κατώτατο όριο των 400ppm θα φθάσει ακριβώς σε 10 χρόνια, προσθέτει η έκθεση.

Η έκθεση αυτή πιέζει όλες τις χώρες της ομάδας G8 να συμφωνήσουν ώστε να παραγάγουν το ένα τέταρτο της ηλεκτρικής ενέργειάς τους από τις ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2025, και να διπλασιάσουν τα χρήματα της έρευνας πάνω στις ενεργειακές τεχνολογίες μέχρι το 2010.

Προσομοιώσεις

Μια πρόβλεψη για την αύξηση της θερμοκρασίας που ορισμένοι πιστεύουν ότι μπορεί να φθάσει και τους 11 βαθμούς Κελσίου, έγινε με τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα προσομείωση του παγκόσμιου κλίματος και πραγματοποιήθηκε μέσω του διαδικτύου.

Η νέα πρόβλεψη δεν έχει συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα. Αφορά τη χρονική στιγμή κατά την οποία τα επίπεδα του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα θα διπλασιαστούν σε σχέση με τα επίπεδα πριν από τη βιομηχανική επανάσταση. Αυτό εκτιμάται ότι θα συμβεί περίπου στα μέσα του αιώνα.

Οι ερευνητές που δημοσιεύουν τα νεώτερα δεδομένα την Πέμπτη στο Nature τονίζουν ότι προς το παρόν καμία πρόβλεψη δεν μπορεί να θεωρηθεί ακριβής, καθώς ο βαθμός αβεβαιότητας για την πορεία του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι μεγάλος.

Το πρόγραμμα Climateprediction.net ξεκίνησε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Τα υπολογιστικά μοντέλα του κλίματος που χρησιμοποιήθηκαν δεν έτρεχαν σε κάποιον υπερυπολογιστή, όπως συνήθως, αλλά στους προσωπικούς υπολογιστές 95.000 χρηστών του διαδικτύου που δήλωσαν συμμετοχή στο πρόγραμμα.

Την ώρα που δεν χρησιμοποιείται, κάθε PC που συμμετέχει στο πρόγραμμα τρέχει ένα ελαφρώς διαφορετικό σενάριο για το κλίμα, βασισμένο σε διαφορετικές υποθέσεις για παραμέτρους όπως η νεφοκάλυψη, οι βροχοπτώσεις και η μεταφορά θερμότητας μέσω των ωκεάνιων ρευμάτων.

Παλαιότερες προβλέψεις για το κλίμα είχαν βασιστεί μόνο στα σενάρια που θεωρήθηκαν πιθανότερα.

Από τις περίπου 2.000 διαφορετικές προσομοιώσεις που εξετάστηκαν προκύπτει ότι ο διπλασιασμός της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα θα προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας από 1,9 έως 11,5 βαθμούς Κελσίου, ενώ ο μέσος όρος των προβλέψεων είναι 3,4 βαθμούς, περίπου ο μέσος όρος των αυξήσεων που προβλέπει και ο ΟΗΕ.

Ο βαθμός αβεβαιότητας των προβλέψεων, εκτιμούν οι ερευνητές, ίσως μειωθεί στο μέλλον με τη χρήση βελτιωμένων μοντέλων για διαδικασίες όπως η μεταφορά θερμότητας στους ωκεανούς.

Η αβεβαιότητα, πάντως, σημαίνει ότι οι επιστήμονες αδυνατούν προς το παρόν να καταλήξουν στο ποιο είναι το ανώτατο ασφαλές επίπεδο της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα.

Η υπερθέρμανση προκαλεί ήδη καταστροφές

Πόσο πρέπει να θερμανθεί ο πλανήτης για να γίνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου πραγματικά επικίνδυνο; Το ερώτημα αυτό έθεσαν επιστήμονες σε ένα συνέδριο της Βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.

Μια απάντηση είναι ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου έχει ήδη γίνει επικίνδυνο. "H συσσώρευση των ρύπων επηρεάζει τις βροχοπτώσεις και τον υδάτινο κύκλο", είπε ο προεδρεύων της συνόδου Nτένις Tέρπακ, πρώην στέλεχος της αμερικανικής Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος. O Tέρπακ επεσήμανε ότι η χειρότερη φυσική καταστροφή των τελευταίων δεκαετιών στην Ευρώπη, το κύμα καύσωνα του 2003 που κόστισε πάνω από 30.000 ζωές, είναι ένδειξη αυτών των διαταραχών. "Aπό τη δεκαετία του ’70, η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει αυξήσει την ένταση και τη συχνότητα των κυμάτων ξηρασίας", είπε ο Tέρπακ.

Mια δεύτερη απάντηση είναι ότι το φαινόμενο μπορεί να προξενήσει ασύλληπτα χειρότερες καταστροφές από αυτές που έχουν ήδη συμβεί. Όπως υποστήριξε ο Βρετανός επιστήμονας Kρις Pάπλι, το λιώσιμο των πάγων της Ανταρκτικής ευθύνεται τουλάχιστον για το 15% της διαρκούς ανόδου της στάθμης της θάλασσας, που υπολογίζεται στα δύο χιλιοστά τον χρόνο. Αυτή είναι η αρχή μιας πορείας, της οποίας τα πρώτα καταστροφικά αποτελέσματα είναι αναπόφευκτα.

Το πρόβλημα από το λιώσιμο των πάγων δεν αφορά τα παγόβουνα, που ήδη επιπλέουν στη θάλασσα, υπό την έννοια ότι τα παγάκια που λιώνουν σε ένα ποτήρι δεν ανεβάζουν τη στάθμη του νερού. Όμως αν προστεθεί στο ποτήρι επιπλέον νερό (δηλαδή οι λιωμένοι πάγοι από τη Γροιλανδία ή την ήπειρο της Ανταρκτικής), τα πράγματα αλλάζουν δραματικά. Μελέτη που παρουσιάστηκε στο συνέδριο υπολογίζει ότι το λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας θα ανεβάσει τη στάθμη των υδάτων παγκοσμίως κατά 7 μέτρα, καταδικάζοντας στην εξαφάνιση πολλά από τα μεγαλύτερα πληθυσμιακά κέντρα. Για να γίνει πράξη το καταστροφικό αυτό σενάριο αρκεί μια άνοδος της μέσης θερμοκρασίας κατά 2,7 βαθμούς Κελσίου. "Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να φθάσουμε σε αυτό το σημείο σε μερικούς αιώνες», είπε ο Tζέισον Λόου, του Βρετανικού Κέντρου για τις κλιματολογικές προβλέψεις.

Σύμφωνα με κάποιες προβλέψεις, η άνοδος αυτή θα έχει γίνει πράξη ως το τέλος του αιώνα. Ακόμη κι αν τα επίπεδα των ρύπων στην ατμόσφαιρα σταθεροποιηθούν, (πράγμα υπεραισιόδοξο, γιατί, παρά τις προσπάθειες, διαρκώς αυξάνονται) τα νερά των ωκεανών θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν για τουλάχιστον 1.000 χρόνια. "Tο λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας ίσως είναι αναπόφευκτο", πρόσθεσε ο Λόου. Αν, από την άλλη πλευρά, λιώσουν οι ακόμη μεγαλύτερες παγωμένες εκτάσεις της Ανταρκτικής, η στάθμη των ωκεανών θα ανεβεί κατά 120 μέτρα, αλλάζοντας ριζικά τον παγκόσμιο χάρτη.

Όλα τα παραπάνω σενάρια περιλαμβάνουν αβεβαιότητες, οι οποίες, ωστόσο, δεν μπορούν, κατά τους επιστήμονες, σε καμία περίπτωση, να αποτελέσουν δικαιολογία για αδράνεια. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) Pατζέντρα Πατσαουρί, οι πολιτικοί δεν πρέπει να περιμένουν απόλυτη επιστημονική βεβαιότητα για να δράσουν. Σε περίπτωση που κάποιος προσπαθήσει να δώσει ψευδή αίσθηση βεβαιότητας, μπορεί να κατηγορηθεί για ανεπαρκή στοιχεία, αν όμως η αβεβαιότητα συνεχίσει να σημαίνει αδράνεια, η κατάσταση θα συνεχίσει να επιδεινώνεται.

Πηγή: BBC, Καθημερινή