physics4u - Βρέθηκε πλανητικό σύστημα όμοιο με το δικό μας

Μια ομάδα ευρωπαίων αστρονόμων ανακοίνωσε πριν λίγες μέρες ότι έχει ανακαλύψει ένα από τα πιο πλησιέστερα σε μας καθώς και το πιο ανάλογο στο δικό μας πλανητικό σύστημα: Πρόκειται για τρεις πλανήτες και μια ζώνη αστεροειδών που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο παρόμοιο με τον ήλιο μας σε απόσταση, περίπου, 42 έτη φωτός από τη γη, στον αστερισμό Puppis.

Οι δύο από τους πιο εσωτερικούς πλανήτες του νέου ηλιακού συστήματος, που ο καθένας τους έχει δεκαπλάσια μάζα από τη γη, είναι πιθανότατα πετρώδεις σαν τον δικό μας, αλλά οι δύο αυτοί πλανήτες περιστρέφονται πολύ κοντά στο αστέρι τους και μάλλον είναι απίθανο να είναι κατοικήσιμοι.

Ο τρίτος μεγαλύτερος πλανήτης, ο οποίος έχει 18 φορές τη μάζα της γης, βρίσκεται σε απόσταση σχεδόν 96 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από το αστέρι του συστήματος, δηλαδή βρίσκεται σε απόσταση τέτοια που να επιτρέπει την ύπαρξη υγρού νερού., μας πληροφορούν οι επιστήμονες.

Όμως, ο πλανήτης είναι πολύ μεγάλος για να θεωρηθεί σαν τη Γη και πιθανώς κατακλύζεται από νέφη υδρογόνου, όπως ο Ποσειδώνας ή ο Ουρανός, οπότε και εκεί είναι απίθανη η ανάπτυξη της ζωής. "Παρ’ όλα αυτά", λέει ο Christophe Lovis του Πανεπιστημίου της Γενεύης και επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας, "η ανακάλυψη αυτή ανοίγει τον δρόμο για την ανακάλυψη ακόμη μικρότερων πλανητών στο άμεσο μέλλον".

Η ανακάλυψη που δημοσιεύεται στο τεύχος της επιστημονικής επιθεώρησης Nature, συνεχίζει το σχέδιο για την ανακάλυψη ολοένα και περισσότερων πλανητών από αστρονόμους (τους λεγόμενους και κυνηγούς πλανητών), ενώ οι ανακαλύψεις αυτές ενισχύουν τη θεωρία ότι το σύμπαν σε κάποια σημεία του μπορεί να είναι κατοικήσιμο.

Ο Charles Beichman, ένας πλανητικός αστρονόμος, στο Jet Propulsion Laboratory στην Πασαντένα, ονόμασε το νέο πλανητικό σύστημα "θαυμάσιο" που ο κόσμος θα το μελετά για χρόνια.

Όπως και οι περισσότεροι από τους 190 πλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί να στρέφονται γύρω από τα δικά τους άστρα, εκτός του ηλιακού μας συστήματος. έτσι και οι εν λόγω τρεις πλανήτες εντοπίστηκαν λόγω της ελαφριάς ταλάντωσης που προκαλούν στο μητρικό τους άστρο, το οποίο ονομάζεται HD 69830.

Οι πρώτοι πλανήτες που ανακαλύφθηκαν ήταν πολύ μεγάλα ουράνια σώματα, εκατοντάδες φορές βαρύτερα από τη γη - οι λεγόμενοι δίιοι πλανήτες - τα οποία περιστρέφονταν πολύ κοντά στο μητρικό τους αστέρι και συνεπώς του προκαλούσαν εντονότερες μεταβολές στην τροχιά του, και επομένως γίνονταν ευκολότερα αντιληπτές από τους αστρονόμους. Καθώς η τεχνολογία προόδευε, οι αστρονόμοι ήταν σε θέση να ανακαλύπτουν μικρότερους πλανήτες - της κλάσσης του Ποσειδώνα - όπως αυτός που ανακαλύφθηκε πέρυσι και είχε μόνο επτά φορές τη μάζα της Γης.

Ο Dr. Lovis και οι συνάδελφοί του στο Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο στη La Silla της Χιλής, χρησιμοποίησαν τηλεσκόπιο διαμέτρου τριών μέτρων εξοπλισμένο με φασματογράφο ακριβείας, προκειμένου να εντοπίσουν τις ασταθείς κινήσεις που προκαλούν στο αστέρι HD 69830 οι τρεις πλανήτες του. Είναι δε το πρώτο ηλιακό σύστημα που ανακαλύπτεται και όλοι οι πλανήτες του έχουν το μέγεθος του Ποσειδώνα.

Οι επιστήμονες υποψιάζονταν ότι κάτι περίεργο συνέβαινε με το αστέρι HD 69830, το οποίο είχε περίπου το 60% της φωτεινότητας του ήλιου μας και το 90% της μάζας του. Πέρυσι, αστρονόμοι με τη βοήθεια του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Spitzer ανέφεραν ότι το αστέρι περιβάλλεται από νέφη σκόνης, πιθανότατα το αποτέλεσμα του περάσματος του αστεριού μέσα από μια ζώνη αστεροειδών, 30 φορές μεγαλύτερη από αυτή που υπάρχει στις εσχατιές του δικού μας ηλιακού συστήματος, ενώ ήταν η πρώτη που βρέθηκε σε άστρο εκτός του ηλιακού συστήματος.

Οι προσομοιώσεις που ακολούθησαν έδειξαν ότι η τροχιά του πιο εξώτερου πλανήτη, βρίσκεται εντός της ζώνης των αστεροειδών, όπου θα δρα σαν ένας βαρυτικός οδηγός για να διατηρεί τη ζώνη σε τάξη.

Δυστυχώς για οποιουσδήποτε ενδεχόμενους κατοίκους του συστήματος Puppis, η μεγαλύτερη μάζα της ζώνης των αστεροειδών, σημαίνει ότι οι πλανήτες εκεί θα ήταν κάτω από ένα σταθερό βομβαρδισμό, ανέφερε ο Δρ Beichman, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας του Spitzer. Το σύστημα Puppis, συνέχισε, "θα ήταν μια πολύ δύσκολη θέση για να στρατοπεδεύουν οι τυχόν κάτοικοι του".

Σε σχόλια, που συνοδεύουν την εργασία τους, ο καθηγητής David Charbonneau του Χάρβαρντ είπε ότι ήταν ένα μυστήριο πώς ο HD 69830 θα μπορούσε να έχει έναν τέτοιο μεγάλο δίσκο με συντρίμμια και σκόνη γύρω από αυτό, ενώ το ίδιο το αστέρι, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις, έχει μια χαμηλότερη αφθονία βαριών στοιχείων, που είναι και η βασική ουσία των πλανητών.

Ο Charbonneau τόνισε ότι τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά για εκείνους που ελπίζουν ότι κάποια μέρα θα βρουν πλανήτες σαν τη Γη, στην κατοικήσιμη ζώνη όπως λέγεται, γύρω από άλλα αστέρια. Στο ηλιακό σύστημά μας, αυτή η ζώνη επεκτείνει κατά προσέγγιση από την Αφροδίτη έως τον Άρη, ενώ μαζί με τον πλανήτη μας προκαλεί πολύ λίγη ταλάντευση στον ήλιο μας, για να φανεί με τα σημερινά όργανα. Ένα μικρότερο αστέρι θα είχε μια μικρότερη κατοικήσιμη ζώνη, και ένα αντικείμενο σαν τη Γη εκεί πάνω θα είχε μια μεγαλύτερη, πιο ορατή επίδραση ταλάντευσης στην τροχιά του άστρου του.

Εάν η ακρίβεια στις μετρήσεις της ευρωπαϊκής ομάδας θα μπορούσε να επεκταθεί σε τέτοια χαμηλής μάζας αστέρια, έγραψε στην εργασία του ο Δρ Charbonneau, "τότε μπορεί να εμφανιστούν πλανήτες συγγενείς με τον δικό μας."