Οι κοσμικές ακτίνες θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τα λοφία των υδρατμών από το παγωμένο φεγγάρι Εγκέλαδος του Κρόνου 

Πηγή: NewScientist, 9 Οκτωβρίου 2006

Τα διαστημικά σωματίδια θα μπορούσαν να προκαλέσουν τις κατάλληλες χημικές αντιδράσεις στο παγωμένο φεγγάρι Εγκέλαδος του Κρόνου βοηθώντας έτσι να δημιουργηθούν αξιοσημείωτα λοφία από υδρατμούς, προτείνει μια νέα μελέτη.

Οι επιστήμονες έμειναν έκπληκτοι όταν το διαστημικό σκάφος Cassini της NASA αποκάλυψε να βγαίνουν υδρατμοί από μια εκπληκτικά θερμή περιοχή γύρω από το Νότιο Πόλο του Εγκέλαδου τον Ιούλιο του 2005

Μια τουλίπα από υδρατμούς αναβλύζει από το εσωτερικό του Εγκέλαδου, το παγωμένο φεγγάρι του Κρόνου

Η επικρατούσα μέχρι τώρα εξήγηση για αυτήν την απροσδόκητη θερμότητα είναι ότι η βαρύτητα του Κρόνου συμπιέζει και παραμορφώνει τον Εγκέλαδο, δίνοντας έτσι την ενέργεια που θερμαίνει το φεγγάρι του Κρόνου - διαμέτρου μόλις 500 χιλιομέτρων - με μια διαδικασία που λέγεται παλιρροιακή θέρμανση.

Αλλά τώρα μια ομάδα επιστημόνων υποστηρίζει ότι τουλάχιστον κάποια - και ενδεχομένως όλη η - θερμότητα θα μπορούσε να προέλθει από τις χημικές αντιδράσεις που οδηγούνται από γεγονότα που οφείλονται στα φορτισμένα σωματίδια. Οι κοσμικές ακτίνες, τα σωματίδια που προέρχονται από τον ήλιο και από τις απόμακρες σουπερνόβες, βομβαρδίζουν συνεχώς τα αντικείμενα στο ηλιακό σύστημα συμπεριλαμβανομένου και του Εγκέλαδου.

Διέρρευσε προς τα κάτω το οξυγόνο

Ερευνητές που καθοδηγούνται από τον John Cooper του Κέντρου Διαστημικής Πτήσης Goddard της NASA, λένε ότι αυτές οι κοσμικές ακτίνες θα διαχώριζαν τα σωματίδια του νερού στην παγωμένη επιφάνεια του φεγγαριού, αφήνοντας έτσι σαν προϊόν, το οξυγόνο. Η ίδια διαδικασία μπορεί να είναι μερικώς υπεύθυνη για το οξυγόνο που φαίνεται γύρω από τα παγωμένα δαχτυλίδια του Κρόνου.

Το οξυγόνο μπορεί να αντιδράσει κατά τη διαδρομή του προς τα κάτω μέσω των ρωγμών γύρω από το Νότιο Πόλο του φεγγαριού. Εάν υπάρχει αμμωνία κάτω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου - το Cassini δεν έχει βρει ακόμα κάποια ποσότητα αλλά δεν μπορεί να αποκλειστούν μικρά ποσά από αυτήν - το οξυγόνο και η αμμωνία θα αντιδρούσαν βίαια. Αυτή η αντίδραση θα απελευθέρωνε τη θερμότητα που θα μπορούσε εν συνεχεία να οδηγήσει τους υδρατμούς στο διάστημα, για να σχηματιστούν τα λοφία, εξηγεί ο Cooper.

"Εάν αυτά έρθουν σε επαφή, τότε γίνεται έκρηξη!" λέει ο Cooper, επισημαίνοντας ότι η αμμωνία και το οξυγόνο χρησιμοποιήθηκαν για να τροφοδοτήσουν τον πύραυλο αεροπλάνο Χ- 15 της Πολεμικής Αεροπορίας των Η.Π.Α. στα πειράματα στη δεκαετία του '60.

Το Cassini και οι προηγούμενες αποστολές στον Κρόνο έχουν μετρήσει την έντονη παρουσία των ενεργητικών σωματιδίων γύρω από την τροχιά του Εγκέλαδου. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ομάδας του Cooper, τα σωματίδια μπορούν να είναι υπεύθυνα για αρκετά γιγαβάτ ισχύος που τροφοδοτούν τα λοφία.

Κρύσταλλοι πάγου στην επιφάνεια

Όμως η Carolyn Porco, που διευθύνει την υπεύθυνη ομάδα  του Cassini για τη λήψη των εικόνων, λέει ότι εάν τα ενεργητικά σωματίδια τροφοδοτούν τα λοφία, τότε κι άλλα παγωμένα φεγγάρια του Κρόνου ομοίως θα πρέπει να τα είχαν παρουσιάσει - ενώ τώρα δεν έχουν παρόμοιο φαινόμενο. "Εάν αυτό γίνεται στον Εγκέλαδο γιατί να μην γίνεται στο Μίμα;", λέει.

Η Carolyn Porco λέει ότι ευνοεί ακόμα την ιδέα της παλιρροιακής θέρμανσης, η οποία θα είχε επιπτώσεις στον Εγκέλαδο περισσότερο από τα άλλα φεγγάρια, επειδή εμφανίζεται να έχει έναν βραχώδη πυρήνα που θα είχε κρατήσει το φεγγάρι σχετικά θερμό μόλις σχηματίστηκε.

Ο Cooper λέει ότι τα λοφία στον Εγκέλαδο θα μπορούσαν να εξηγηθούν εάν - αντίθετα από τα άλλα φεγγάρια - έχει διάσπαρτους κρυστάλλους πάγου πλούσιους σε αμμωνία πολύ κοντά στην επιφάνεια του, που διευκολύνει το οξυγόνο να περάσει προς τα κάτω και να αντιδράσει με αυτό.

Ο Cooper παρουσίασε την άποψη της ομάδας του σε μια συνεδρίαση της ομάδας για τον Εγκέλαδο στη Πασαντένα της Καλιφόρνιας.

Home