Νέο τηλεσκόπιο θα ψάξει για αστεροειδείς και θα χαρτογραφήσει το σύμπαν

Πηγή: RAS , 13 Οκτωβρίου 2006

Ένα πρόσφατα κατασκευασμένο παρατηρητήριο στο Maui της Χαβάης είναι έτοιμο για να μας δώσει μια πλημμύρα αστρονομικών στοιχείων. Το τηλεσκόπιο των 1.8 μέτρων με το όνομα Pan-STARRS θα εκτελέσει μια αυτοματοποιημένη αναζήτηση αστεροειδών που απειλούν τη Γη μας. Ενώ θα ψάχνει για αστεροειδείς, το τηλεσκόπιο συγχρόνως θα φτιάξει έναν από τους πιο λεπτομερείς χάρτες του περιβάλλοντος κόσμου μας. Οι ερευνητές θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα στοιχεία για να δημιουργήσουν έναν 3-διάστατο χάρτη των γαλαξιών και της σκοτεινής ύλης, αλλά και να μετρήσουν τις ιδιότητες της σκοτεινής ενέργειας που επιταχύνει τη διαστολή του σύμπαντος.

Αστρονόμοι από διάφορα σημαντικά ερευνητικά ιδρύματα από όλο τον κόσμο, έχουν υπογράψει μια συμφωνία για να εκμεταλλευτούν το επαναστατικό νέο ερευνητικό τηλεσκόπιο, που είναι εξοπλισμένο με την μεγαλύτερη ψηφιακή κάμερα του κόσμου, και που φτιάχτηκε στο νησί Μάουι στη Χαβάη - μια από τις πρωταρχικές αστρονομικές περιοχές σε παγκόσμιο επίπεδο, Αναμένεται δε να ανακαλύψει δισεκατομμύρια νέα άστρα, γαλαξίες και άλλα αντικείμενα σε νέα ηλιακά συστήματα, αλλά και να προσδιορίσουν πιθανούς φονικούς αστεροειδούς που απειλούν τη Γη.

Οι αστρονόμοι προέρχονται από τα βρετανικά πανεπιστήμιο Durham, Μπέλφαστ και Εδιμβούργου καθώς και από γερμανικά ιδρύματα των ΗΠΑ και Γερμανίας. Μεταξύ των άλλων θα υπάρχουν επιστήμονες και από τα πανεπιστήμια Harvard και Johns Hopkins. Ο προϋπολογισμός της έρευνας είναι περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια, ενώ το κόστος της κατασκευής ήταν σχεδόν 40 εκατομμύρια δολάρια.

Ενώ θα παρατηρούν τον ουρανό για να βρουν αστεροειδείς που μπορεί να βρεθούν στο δρόμο μας, το τηλεσκόπιο Pan-Starrs θα φτιάξει, επίσης, την πιο λεπτομερή εικόνα του σύμπαντος γύρω από μας που έγινε ποτέ. Η εικόνα αυτή θα επιτρέψει στους αστρονόμους να ερευνήσουν μικρά αντικείμενα σε εξωηλιακά συστήματα αλλά και να ψάξουν για άστρα που εκρήγνυνται (σουπερνόβες), για να δημιουργήσουν 3-διάστατους χάρτες των γαλαξιών και της σκοτεινής ύλης, με σκοπό να μετρήσουν τις ιδιότητες της σκοτεινής ενέργειας. Επίσης, να ερευνήσουν πώς έχουν εξελιχθεί οι γαλαξίες πάνω από τη μισή ηλικία του σύμπαντος.

Η αντίληψη των επιστημόνων για το σύμπαν έχει αλλάξει πλήρως στο πρόσφατο παρελθόν. Νέες τεχνολογίες έχουν οδηγήσει σε ανακαλύψεις που διεγείρουν τη φαντασία, από νέους πλανήτες που είναι σε τροχιά γύρω από άλλα άστρα μέχρι τη μυστήρια σκοτεινή ενέργεια που αναγκάζει το σύμπαν μας να επεκτείνεται με ένα ολοένα επιταχυνόμενο ρυθμό. Η ικανότητα του Pan-Starrs να τραβά πολύ καλές εικόνες του ουρανού θα ανοίξει ένα νέο παράθυρο πάνω σε αυτά τα θεμελιώδη προβλήματα.

Ο κοσμολόγος και διευθυντής του Ιδρύματος για την Υπολογιστική Κοσμολογία στο Durham, καθηγητής Carlos Frenk λέει: Το Pan-STARRS είναι αληθινά καινοτόμος ιδέα που θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε μερικά από τις πιο σημαντικές ερωτήσεις στην επιστήμη σήμερα, από την απειλή αστεροειδών - πιθανών δολοφόνων - μέχρι την προέλευση των γαλαξιών και την ταυτότητα της σκοτεινής ύλης και ενέργειας. Και είναι αναπόφευκτο να έρθουν νέα αποτελέσματα και ιδέες.

Ο Alan Fitzsimmons καθηγητής του πανεπιστημίου του Μπέλφαστ μοιράζεται τον ενθουσιασμό του Frenk. Αναφέρει ότι ξέρουμε πολύ λίγα πράγματα για τους αστεροειδείς με διάμετρο λιγότερο από 1 χιλιόμετρο. Ακόμα, αυτοί χτυπούν τη Γη μας συχνότερα από τους μεγαλύτερους ξαδέλφους τους. Το νέο τηλεσκόπιο έχει ως σκοπό να βρει αυτά τα αντικείμενα, επιτρέποντας στους αστρονόμους σε όλο τον κόσμο να καταλάβουν τον κίνδυνο που έχει η Γη από αυτούς.

Ο John Peacock, καθηγητής της κοσμολογίας στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου πρόσθεσε: Το Pan-STARRS θα είναι ένα καταπληκτικό εργαλείο για να μελετήσουμε τη σύνθεση του κόσμου, τις ιδιότητες της σκοτεινής ύλης και ενέργειας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, με την πιο ακριβή μέτρηση που έγινε ποτέ.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων 3,5 ετών περισσότεροι από 30 κορυφαίοι επιστήμονες και οι σπουδαστές τους θα αναλύουν μια πρωτοφανή πλημμύρα στοιχείων, ανακαλύπτοντας αστεροειδείς και κομήτες, χαρτογραφώντας το σύμπαν και φτάνοντας πιο κοντά στην προέλευση του σύμπαντος.