Η ΕΕ προειδοποιεί για την αλλαγή του κλίματος στην Ευρώπη

Πηγή: Financial Times, 5 Ιανουαρίου 2007

Πολλές τρομερές προβλέψεις για τις συνέπειες της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου στην Ευρώπη περιλαμβάνεται σε μια έκθεση για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εκεί προβλέπεται ότι μέχρι το 2071 η αλλαγή του κλίματος θα προκαλέσει ξηρασίες και πλημμύρες που θα φονεύουν 90.000 ανθρώπους ετησίως, ενώ η ζημιά από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας θα κοστίσει δεκάδες δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η Επιτροπή θα επικυρώσει την περιβαλλοντική έκθεση την εβδομάδα αυτή και θα την χρησιμοποιήσει για να υποστηρίξει δράσεις για να περιοριστεί η άνοδος στην παγκόσμια μέση θερμοκρασία κατά 2 βαθμούς πάνω από τα επίπεδα του 1990. Κατά ειρωνικό τρόπο, εκείνες οι χώρες που είναι πιο δεσμευμένες στην καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος, όπως η Βρετανία και η Σουηδία, θα κέρδιζαν, με τις υψηλότερες θερμοκρασίες που θα έφερναν μεγαλύτερες σοδειές και λιγότερους θανάτους από το κρύο. 

Οι ψυχρές περιοχές της Βόρειας Ευρώπης ενδεχομένως να έχουν πολλά οφέλη από την αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ αντιθέτως οι χώρες της Μεσογείου θα αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα και ελλείψεις τόσο σε νερό όσο και σε τουρίστες, μετά το πρώτο μισό του τρέχοντος αιώνα.

Αυτά είναι τα συμπεράσματα της πρώτης εμπεριστατωμένης έρευνας που διεξήχθη στην Eυρώπη για την υπερθέρμανση.

Έτσι, προβλέπεται ότι θα υπάρχουν λιγότεροι θάνατοι στον Βορρά από το ψύχος, η παραγωγή των σιτηρών εκεί θα αυξηθεί μέχρι και 70% ανά έτος, ενώ στο Νότο θα μειωθεί κατά το 1/5.  Κατά  συνέπεια η ακτογραμμή της Βόρειας Θάλασσας θα γίνει η νέα Ριβιέρα.

Παράλληλα, όμως, η μετακίνηση εύπορων τουριστών από τις χώρες της βόρειας Ευρώπης προς τον Νότο θα ανακοπεί - με δραματικές συνέπειες για οικονομίες χωρών όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία. Το ένα έκτο του συνόλου των τουριστών παγκοσμίως - δηλαδή 100 εκατομμύρια. άνθρωποι κάθε χρόνο - κατευθύνονται προς το Νότο εντός της Ευρώπης για να περάσουν τις διακοπές τους, δαπανώντας για τον σκοπό αυτό περίπου 100 δισ. ευρώ.

"Όσο περισσότεροι τουρίστες παραμένουν στα σπίτια τους ή κατευθύνονται σε άλλους προορισμούς, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι συνέπειες για την Eυρώπη", αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έρευνα.

Θύματα

Επίσης, εκτιμάται ότι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι θα χάσουν τη ζωή τους από τη ζέστη στις νότιες περιοχές. Υπολογίζεται, συγκεκριμένα, ότι μέχρι το 2071 θα πεθαίνουν 87.000 επιπλέον άνθρωποι εξαιτίας της ζέστης, εφόσον η μέση θερμοκρασία αυξηθεί κατά 3 βαθμούς (το πρώτο σενάριο). Αν, όμως, οι προσπάθειες να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου αποδώσουν καρπούς και η αύξηση περιοριστεί στους 2,2 βαθμούς Κελσίου (το δεύτερο πιο ήπιο σενάριο), τότε οι επιπλέον θάνατοι από τη ζέστη θα περιοριστούν σε 36.000 ετησίως.

Η στάθμη της θάλασσας θα μπορούσε να ανέβει μέχρι και ένα μέτρο. Μέχρι το 2020 το συνολικό κόστος θα ήταν 4.4 δισ. € σύμφωνα με το δεύτερο σενάριο, ή 5.9 δισ. € σύμφωνα με το πρώτο και πιο ακραίο σενάριο.

Ο ωκεανός θα γινόταν πιο όξινος, μειώνοντας τους πληθυσμούς των ψαριών. Τα ψάρια θα μετανάστευαν επίσης προς τα βόρεια. Οι ξηρασίες και οι πλημμύρες θα ήταν μεγαλύτερες. Το κόστος μιας πλημμύρας στη λεκάνη του Δούναβη, όπως έγινε στην Ουγγαρία πριν μερικά έτη, θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 19 τοις εκατό.

Η Επιτροπή θέλει επίσης να περιλάβει το μεθάνιο και το οξείδιο του αζώτου, δύο αέρια του θερμοκηπίου που παράγονται από τη μεταλλουργία, τη γεωργία και τη μεταφορά, στο χρηματιστήριο των ρύπων. Η μείωση της παραγωγής τους θα επιβράδυνε την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας και οι χώρες θα γλίτωναν δαπάνες δισεκατομμυρίων ευρώ για την υγεία. Η έκθεση λέει ότι η θέρμανση ελαττώνει τη ζωή του μέσου ευρωπαίου πολίτη μέχρι και οκτώ μήνες.

Η έκθεση έχει κι ένα αισιόδοξο συμπέρασμα. Μια βελγική κυβερνητική μελέτη πέρυσι διαπίστωσε ότι οι μειούμενες εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα στην ΕΕ μεταξύ 15 και 30 τοις εκατό μεταξύ του 1990 και του 2020 δεν θα είχαν καμία γενική επίδραση στις δουλειές, δεδομένου ότι νέες θέσεις θα δημιουργούνταν στους τομείς της υψηλής τεχνολογίας όπως η ανανεώσιμη ενέργεια.

"Η μείωση των εκπομπών των αερίων το 2050 σε ένα επίπεδο που είναι 25 τοις εκατό κάτω από αυτό του 1990 είναι και τεχνικά και οικονομικά επιτεύξιμη", ολοκληρώνει η μελέτη.

Το 2007 προβλέπεται να είναι το θερμότερο έτος

Η πρόβλεψη των επιστημόνων για το 2007 είναι ότι θα γίνει το θερμότερο έτος από εποχής καταγραφής στατιστικών στοιχείων.

Έτσι, ειδικοί του Κέντρου Έρευνας Κλίματος Hadley δίνουν 60% πιθανότητες να ξεπεράσει η θερμοκρασία της επιφάνειας της Γης του 2007 εκείνη του 1998, χρονιά του προηγούμενου ρεκόρ. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ πιο πιθανόν η πρόβλεψη να επαληθευτεί, παρά να διαψευστεί.

Οι Βρετανοί μετεωρολόγοι υπολογίζουν ότι η θερμοκρασία θα ανεβεί κατά 0,54 βαθμούς Κελσίου πάνω από τη μέση ετήσια θερμοκρασία των 14 βαθμών, ξεπερνώντας την αύξηση των 0,52 βαθμών του 1998. Σύμφωνα με τους ερευνητές η πρόβλεψη βασίζεται σε δύο παράγοντες: τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οφείλονται σε ανθρώπινες δραστηριότητες και την παρατήρηση των συνεπειών του Ελ Νίνιο (τα θερμά ρεύματα που φέρνει στις βορειοδυτικές ακτές της Νότιας Αμερικής) χρόνο με τον χρόνο.

Από το ίδιο Κέντρο ανακοινώθηκε, τέλος, ότι το 2006 σημειώθηκε στη Βρετανία η υψηλότερη μέση θερμοκρασία από το 1914, όταν άρχισαν να συλλέγονται και να καταγράφονται στατιστικά στοιχεία.

Έκθεση για το κλίμα της Ελλάδας

Η ελληνική επιστημονική κοινότητα ξεκίνησε πρόσφατα την εφαρμογή κλιματικών μοντέλων περιοχικής κλίμακας, ώστε να παραχθεί απαραίτητη λεπτομερής πληροφορία για το μελλοντικό κλίμα ανά περιοχή και για τις αναμενόμενες επιπτώσεις.

Έτσι, στο τέλος του 2003 εγκαταστάθηκε και προσαρμόστηκε στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου το περιοχικό κλιματικό μοντέλο PRCCIS. Το μοντέλο αυτό αναπτύχθηκε στο Hadley Centre (Meteorological Office, Βρετανία) και βασίζεται στην τελευταία έκδοση του παγκόσμιου κλιματικού μοντέλου (HadCM3).

Η τελευταία λοιπόν έκθεση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών  για το κλίμα στην Ελλάδα κατά το 2071-2100, προβλέπει :

• Μείωση των θερινών βροχοπτώσεων στη χώρα μας έως και 40% και μέση μέγιστη θερμοκρασία τον Ιούλιο πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου

• Για την πρωτεύουσα προβλέπεται ότι θα έχουμε 1.925 ημέρες με θερμοκρασία μεγαλύτερη των 37 βαθμών Κελσίου την περίοδο 2071-2100, ενώ το 1961-1990 ο συνολικός αριθμός ήταν μόνο 195 ημέρες.

• Κι ενώ ο συνολικός αριθμός των ημερών με θερμοκρασία μεγαλύτερη των 40 βαθμών ήταν το '61-90 μόνο 28, το 2071-2100 αναμένεται να είναι 1.078, μια αύξηση κατά 385%.

Στόχος η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου λέει η ΕΕ

Η νέα ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ έχει σαν στόχο τη δραστική μείωση της εκπομπής του διοξειδίου του άνθρακα πέρα από τους στόχους που έχει θέσει το Πρωτόκολλο του Κιότο κατά της κλιματικής αλλαγής. Το νέο σχέδιο προβλέπει ότι έως το 2020 η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα από την Ε.Ε θα πρέπει να έχει μειωθεί κατά 20%, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.

Όμως η ίδια ζητά επίσης από τη διεθνή κοινότητα να προχωρήσει σε μια μείωση κατά 30%, στο ίδιο διάστημα, με την υπόσχεση ότι αν υπάρξει ανταπόκριση η ΕΕ θα μειώσει περαιτέρω τις εγχώριες εκπομπές της.

Ο περιορισμός της παγκόσμιας εκπομπής κατά 30% είναι απαραίτητος προκειμένου η αύξηση της θερμοκρασίας έως το τέλος του αιώνα να μην υπερβεί τους 2 βαθμούς Κελσίου, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η Επιτροπή εκτιμά τώρα ότι για να επιτευχθεί ο στόχος των 2 βαθμών μέχρι το τέλος του αιώνα η παγκόσμια εκπομπή αερίων του θεμροκηπίου θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 50% έως το 2050.

Ο στόχος των 2 βαθμών, που καθορίστηκε περισσότερο με οικονομικά παρά με επιστημονικά κριτήρια, είναι τεχνικά εφικτός και οικονομικά προσιτός αν ληφθούν άμεσα μέτρα, αναφέρει η ανακοίνωση της Επιτροπής.

Επίσης, η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει ότι το 20% της ενεργειακής κατανάλωσης στην ΕΕ θα πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές έως το 2020.

Ο στόχος του Πρωτόκολλου του Κιότο προβλέπει ότι η ΕΕ θα πρέπει να μειώσει την εγχώρια εκπομπή κατά 8%, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, έως το 2012. Αλλά ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες φαίνεται ότι θα πετύχουν αυτό το στόχο.

Οι ΗΠΑ, ο μεγαλύτερος παραγωγός αερίων του θερμοκηπίου, έχουν αρνηθεί να επικυρώσουν το Πρωτόκολλο του Κιότο με το επιχείρημα ότι θα ήταν αναποτελεσματικό και επιζήμιο για την οικονομία. Η ΕΕ πιέζει τώρα την Ουάσινγκτον να συμμετάσχει στη νέα φάση του Κιότο που ξεκινά το 2012 και αναμένεται να θέτει αυστηρότερα όρια.