Άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τον πλανήτη μας

Πηγή: Observer, 20 Ιανουαρίου 2007

Σύμφωνα με την πιο έγκυρη έως σήμερα έκθεση για την κλιματική αλλαγή, έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τον πλανήτη.

Σύμφωνα με την 4ης Έκθεση για την Κλιματική Αλλαγή, που συνέταξε η Διακυβερνητική Επιτροπή (IPCC) και δημοσιεύει η βρετανική εφημερίδα Observer, η υπερθέρμανση του πλανήτη θα επιτευχθεί με πιο γρήγορους ρυθμούς απ ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες, οι καταιγίδες τύπου «Kύριλλος» θα κάνουν συχνότερα την εμφάνισή τους, το χιόνι θα εξαφανιστεί από τα βουνά με μεγάλο υψόμετρο, πολλές περιοχές θα ερημοποιηθούν, οι ωκεανοί θα γίνουν πιο όξινοι, ενώ τα φονικά κύματα καύσωνα θα αυξηθούν.

Οι αρνητικές επιπτώσεις από το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» θα είναι καταστροφικές, τονίζουν οι επιστήμονες. Εκατομμύρια πολιτών θα γνωρίσουν την προσφυγιά, κυρίως σε τροπικές περιοχές, δημιουργώντας κύματα μεταναστών.

Στην Έκθεση δημοσιεύονται στοιχεία, όπως τα παρακάτω, που προξενούν σοκ στον κόσμο:

• Τα δώδεκα τελευταία χρόνια είναι τα πιο θερμά από τότε που επιστήμονες κρατούν αρχεία με τις θερμοκρασίες.

• Οι κρύες μέρες και νύχτες είναι πλέον σπάνιο φαινόμενο, ενώ τα κύματα καύσωνα γίνονται πιο συχνά.

• Οι θερμοκρασίες των ωκεανών έχουν αυξηθεί τουλάχιστον τρία χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης.

• Οι πάγοι, η επικάλυψη χιονιού και το μόνιμα παγωμένο έδαφος έχουν μειωθεί και στα δύο ημισφαίρια του πλανήτη.

• Τα επίπεδα της θάλασσας θα αυξηθούν εντός του 21ου αιώνα κατά μισό μέτρο.

Και η αιτία τους είναι σαφής, λένε οι συντάκτες της έκθεσης: "Είναι πολύ πιθανό ότι οι προκαλούμενες από τον άνθρωπο αυξήσεις των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα φταίνε για την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας από το μέσον του 20ό αιώνα".

Μέχρι σήμερα, αυτές οι αλλαγές έχουν αναγκάσει την παγκόσμια θερμοκρασία να αυξηθεί κατά 0.6C. Η πλέον πιθανή έκβαση της συνεχιζόμενης ανόδου στα αέρια του θερμοκηπίου θα είναι να γίνει ο πλανήτης κατά 3 οC θερμότερος μέχρι το 2100, αν και η έκθεση αναγνωρίζει ότι οι άνοδοι 4.5ο C 5ο C θα μπορούσαν να βιωθούν.  Ενώ θα είναι μια αναπόφευκτη συνέπεια η τήξη των πάγων, η άνοδος στις στάθμες της θάλασσας, οι πλημμύρες, οι κυκλώνες και οι θύελλες.

Δεξιά το γράφημα είναι αυτό που δημοσιεύτηκε το 2001 από την Διακυβερνητική Επιτροπή για τις Κλιματικές Αλλαγές των Η.Ε. (IPCC), δείχνει καθαρά την άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας. Η καμπύλη αυτή λέγεται 'μπαστούνι του χόκεϊ" λόγω της ομοιότητας που παρουσιάζει και το είχαν φτιάξει οι κλιματικοί επιστήμονες Michael Mann, Raymond Bradley και Malcolm Hughes στο τέλος της δεκαετίας του 1990, με σκοπό να δείξουν ότι το βόρειο ημισφαίριο ήταν θερμότερο κατά τα τελευταία 2.000 χρόνια. Οι νέες μετρήσεις δείχνουν να συμφωνούν με την καμπύλη αυτή, που δείχνει την αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου μετά τη βιομηχανική επανάσταση

Οι προηγούμενες αξιολογήσεις από την IPCC έλεγαν ότι τέτοια σενάρια είναι "πιθανό" να εμφανιστούν σε αυτό τον αιώνα. Η πιο πρόσφατη όμως έκθεση, βασισμένη σε περίπλοκα κλιματικά μοντέλα και πιο λεπτομερείς παρατηρήσεις της μείωσης της παγοκάλυψης, της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και η εξάπλωση των ερήμων, είναι μακράν πιο μεγάλη και βέβαιη. Έτσι, τώρα η επιτροπή γράφει για τις αλλαγές ότι είναι "εξαιρετικά πιθανές" και "σχεδόν βέβαιες".

Και κτυπά τους σκεπτικιστές που υποστηρίζουν ακόμα ότι οι μεταβολές στην ακτινοβολία του ήλιου είναι η πραγματική αιτία της αλλαγής του κλίματος. Μάλιστα η επιτροπή λέει ότι οι βιομηχανικές εκπομπές της ανθρωπότητας είχαν πέντε φορές περισσότερη επίδραση στο κλίμα από οποιεσδήποτε διακυμάνσεις στην ηλιακή ακτινοβολία. Είμαστε οι κύριοι υπεύθυνοι της καταστροφής μας, εν ολίγοις.

Στην έκθεση αναφέρεται ότι είναι «πολύ πιθανή», ή περισσότερο από 90% πιθανό, οι ανθρώπινες δραστηριότητες και η χρήση των ορυκτών καυσίμων να ευθύνονται για την άνοδο της θερμοκρασίας από το 1950. Στην έκθεση του 2001 αναφερόταν ότι η σύνδεση ήταν «πιθανή» ή τουλάχιστον 66%. Eξ' άλλου, αναφέρεται ότι η σκόνη από τις ηφαιστειακές εκρήξεις και την ατμοσφαιρική ρύπανση φαίνεται ότι «φρενάρει» την άνοδο της θερμοκρασίας στις πρόσφατες δεκαετίες με την αντανάκλαση του ηλιακού φωτός πίσω στο διάστημα

Εντούτοις, υπάρχει κάποια άνεση. Η επιτροπή θεωρεί ότι το Ρεύμα του Κόλπου του Μεξικού θα συνεχίσει να 'λούζει' τη Μεγάλη Βρετανία με θερμά νερά για τα επόμενα 100 χρόνια. Μερικοί ερευνητές έχουν πει ότι θα μπορούσε να αναστατωθεί από τα ψυχρά νερά που χύνονται στη θάλασσα από τον πάγο που λιώνει στην Γροιλανδία, βυθίζοντας έτσι τη Δυτική Ευρώπη σε μια μίνι εποχή πάγου, όπως είδαμε πριν λίγα χρόνια σε μια ταινία καταστροφής.

Αν συνεχιστεί η τάση που υπάρχει σήμερα τότε έως το τέλος του αιώνα η μέση θερμοκρασία της Γης θα αυξηθεί κατά 2 έως 4,5 βαθμούς Κελσίου, με πιθανότερη μια άνοδο γύρω στους 3 βαθμούς. Το εύρος της εκτίμησης αυτής είναι μικρότερο από ό,τι στην  προηγούμενη έκθεση, που προέβλεπε αύξηση 1,4 έως 5,8 βαθμούς Κελσίου.

Η στάθμη της θάλασσας αναμένεται να ανέβει κατά 28 έως 43 εκατοστά μέχρι το 2100, ένα εύρος πολύ μικρότερο από ό,τι στην προηγούμενη έκθεση, που προέβλεπε άνοδο από 9 έως 88 εκατοστά. Στη διάρκεια του 20ού αιώνα οι ωκεανοί ανυψώθηκαν κατά 17 εκατοστά και ήδη απειλούν παράκτιες περιοχές σε όλο τον πλανήτη.

Αλλά ακόμα κι αν σταθεροποιηθούν άμεσα οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά ακόμα μισό βαθμό Κελσίου τον 22ο αιώνα και θα ανεβάσει τη στάθμη της θάλασσας κατά ακόμα 30 έως 80 εκατοστά μέχρι το 2300.Μάλιστα η Έκθεση διατείνεται ότι η στάθμη της θάλασσας σε ολόκληρο τον πλανήτη θα εξακολουθεί να ανεβαίνει για περισσότερο από 1.000 χρόνια, ακόμη κι αν οι κυβερνήσεις καταφέρουν να επιβραδύνουν την άνοδο της θερμοκρασίας που προκαλείται από τα αέρια του θερμοκηπίου αυτό τον αιώνα.

Η έκθεση ανταακλά την αύξηση του φόβου των επιστημόνων του κλίματος ότι η Γη πλησιάζει στο στάδιο εκείνο όπου η άνοδος του διοξειδίου του άνθρακα θα φέρει την αμετάκλητη αλλαγή στον Πλανήτη. "Βλέπουμε απέραντα τμήματα του ανταρκτικού πάγου να λιώνουν σε ένα ανησυχητικό ρυθμό", λέει ο ειδικός του κλίματος Chris Rapley. "Αυτός σημαίνει ότι μπορούμε να δούμε τις στάθμες της θάλασσας να αυξάνονται κατά ένα μέτρο ένας αιώνας από τώρα και στο εξής - και αυτό θα έχει καταστρεπτικές συνέπειες."

Εντούτοις, υπάρχει ακόμα ελπίδα, λέει ο Peter Cox του πανεπιστημίου του Έξετερ. "Είμαστε σαν τους αλκοολικούς που έχουν αναγνωρίσει πως υπάρχει πρόβλημα. Είναι μια αρχή κι αυτό. Τώρα πρέπει να αρχίσουμε τη δράση - που σημαίνει να μειώσουμε την παραγωγή του άνθρακά μας".

Τα αποτελέσματα της έρευνας δύσκολα μπορούν να αμφισβητηθούν, καθώς αποτελεί έργο αρκετών χιλιάδων ειδικών επιστημόνων για το κλίμα που έχουν πολλές φορές διαμετρικά αντίθετες απόψεις για τα αέρια που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις συνέπειές του. Κάθε παράγραφος της έρευνας αποτέλεσε αντικείμενο σκληρής αντιπαράθεσης μεταξύ των επιστημόνων προτού διατυπωθεί. Tο θέμα των κλιματικών αλλαγών αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο της διεθνούς πολιτικής σκηνής τον ερχόμενο μήνα, καθώς η γερμανική προεδρία της E.E. έχει θέσει το θέμα ψηλά στην ευρωπαϊκή ατζέντα, η συνεδρίαση της G8 θα επικεντρωθεί στις κλιματικές εξελίξεις, ενώ και ο πρόεδρος των HΠA αναφέρθηκε στο κλίμα στην ομιλία του για την Κατάσταση του Έθνους.

Συγκεκριμένα ο Αμερικανός πρόεδρος ζήτησε μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου κατά 20% έως το 2017, κυρίως μέσω της αύξησης της παραγωγής εναλλακτικών καυσίμων, όπως η αιθανόλη, στα 133 δισ. λίτρα το χρόνο.

Παράλληλα ζήτησε από το Κογκρέσο την εξουσιοδότηση να αλλάξουν, για πρώτη φορά από τη δεκαετία του '70, οι προδιαγραφές εξοικονόμησης καυσίμων. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, το μέτρο αυτό θα μείωνε την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου από τα αυτοκίνητα έως και κατά 10%.

Το Ρολόι της Καταστροφής

Μια ομάδα διακεκριμένων επιστημόνων προειδοποίησε πριν λίγες μέρες ότι η κλιματική αλλαγή ξεπερνά σε επικινδυνότητα την τρομοκρατία και μάλιστα μαζί με την προοπτική μίας πυρηνικής καταστροφής αποτελούν τις μεγαλύτερες απειλές για την ανθρωπότητα. Για να καταλάβει δε ο κόσμος σε ποιο σημείο βρισκόμαστε μετακινεί δύο λεπτά πιο κοντά στα μεσάνυχτα το δείκτη του συμβολικού «Ρολογιού της Καταστροφής».

Ο δε φυσικός Steven Hawking δήλωσε τα εξής: "Ως πολίτες του κόσμου έχουμε καθήκον να προειδοποιήσουμε το κοινό για τους άσκοπους κινδύνους με τους οποίους ζούμε κάθε μέρα, και τους κινδύνους που διαβλέπουμε εάν οι κυβερνήσεις και οι κοινωνίες δεν αναλάβουν δράση τώρα για την πλήρη εξάλειψη των πυρηνικών όπλων και την αποφυγή περαιτέρω κλιματικής αλλαγής".

Το συμβολικό Ρολόι της Συντέλειας έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του το 1945, λίγο μετά τη ρίψη ατομικών βομβών από τις ΗΠΑ στην Ιαπωνία, σε ενημερωτική επιθεώρηση (Bulletin of the Atomic Scientists) που διανεμόταν στους πυρηνικούς φυσικούς. Το δημιούργησε μια ομάδα φυσικών που αντιμετώπιζαν με ανησυχία την κατασκευή πυρηνικών όπλων και το ρύθμισαν στα επτά λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα

Έκτοτε αναπτύχθηκε σε έναν οργανισμό που επικεντρώνεται ευρύτερα στις απειλές που δημιουργεί ο ίδιος ο άνθρωπος για την επιβίωσή του.

Ποτέ μετά τις σκοτεινές ημέρες του Ψυχρού Πολέμου δεν ένοιωσε η επιθεώρηση - που καλύπτει ζητήματα παγκόσμιας ασφάλειας - την ανάγκη να μετακινήσει τον λεπτοδείκτη τόσο κοντά στα μεσάνυχτα. Σήμερα το διάσημο «Ρολόι της Ημέρας της Κρίσης» (Doomsday Clock) δείχνει 23:55 από 23:53.

Η απόφαση ήλθε μετά από συζητήσεις των ιθυνόντων με συνεργαζόμενους διακεκριμένους επιστήμονες σχετικά με τις σοβαρότερες απειλές για την ανθρωπότητα. Και τονίζουν ότι οι κίνδυνοι που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή είναι σχεδόν τόσο καταστροφικοί, όσο αυτοί των πυρηνικών όπλων.

Οι επιστήμονες λένε ότι μέχρι τώρα το ρολόι μετρούσε μόνο τις πυρηνικές εντάσεις ενώ τώρα θα μετρά και τους κινδύνους από την παγκόσμια θέρμανση. Σε κάθε περίπτωση όμως η απειλή των πυρηνικών παραμένει η πιο πιεστική ανησυχία για τους επιστήμονες. Πενήντα από τα σημερινά πυρηνικά όπλα θα σκότωναν 200 εκατομμύρια ανθρώπους, προειδοποιούν.