Οι δακτύλιοι του Κρόνου είναι τελικά πιο συμπαγείς και με μεγαλύτερα κενά

Πηγή: Reuters, 23 Μαΐου 2007

Τα στοιχεία και οι εικόνες που στέλνει το διαστημόπλοιο Cassini από τον Κρόνο ανατρέπουν όσα γνωρίζαμε για τους εντυπωσιακούς δακτυλίους του. Όπως αποδεικνύεται, οι δακτύλιοι του Κρόνου διαθέτουν μάζα διπλάσια, ίσως και τριπλάσια, από εκείνη που οι επιστήμονες πίστευαν ως σήμερα ότι έχουν. Οι παλαιότεροι υπολογισμοί είχαν γίνει με βάση τα στοιχεία που είχε στείλει το διαστημόπλοιο Voyager το 1981, και η λάθος εκτίμηση οφείλεται στο ότι τα μόρια δεν είναι κατανεμημένα σε ένα ομοιόμορφο νέφος όπως περίμεναν οι επιστήμονες, αλλά σχηματίζουν ομάδες που μπορούμε να τις φανταστούμε σαν μεγαλύτερα μόρια τα οποία έχουν κενά ανάμεσα τους ενώ συγκρούονται διαρκώς.

Δηλαδή τα νέα στοιχεία και οι εικόνες του Cassini μας αποκάλυψαν ότι οι δακτύλιοι όχι μόνο είναι πολύ πιο συμπαγείς από όσο πιστεύαμε αλλά έχουν και μεγάλα κενά μεταξύ τους.

Αριστερά: Μια εντυπωσιακή εικόνα των δακτυλίων χρωματισμένη ειδικά για να φαίνονται καθαρά οι δακτύλιοι του Κρόνου

Οι δακτύλιοι αποτελούνται από σώματα διαφόρων μεγεθών τα οποία κινούνται με μεγάλη ταχύτητα και συχνά συγκρούονται μεταξύ τους όπως οι μπάλες του μπιλιάρδου. Οι επιστήμονες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τους δακτυλίους του Κρόνου, γιατί αποτελούν μοντέλο του δίσκου σκόνης και αερίου που δημιουργείται γύρω από ένα άστρο ο οποίος προσφέρει και τα υλικά σχηματισμού των πλανητών. Έτσι, η μελέτη των δακτυλίων του Κρόνου θα μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για τη δημιουργία των πλανητών και του ηλιακού μας συστήματος.

Για να φτιαχτεί η πιο πάνω εικόνα χρησιμοποιήθηκαν πολλές παρατηρήσεις, που έγιναν από το Cassini (στην υπεριώδη περιοχή του φάσματος με το όργανο UVIS) κατά την διάρκεια εκλείψεων ορισμένων άστρων. Αυτό που παρατηρούσαν οι επιστήμονες ήταν η λαμπρότητα του άστρου καθώς οι δακτύλιοι περνούσαν από μπροστά του - εκτιμώντας έτσι την ποσότητα της ύλης δακτυλίων ανάμεσα στο σκάφος και το άστρο. Με αυτό τον τρόπο  απέκτησαν την πιο λεπτομερή ως τώρα άποψη του δακτυλίου Β.

Ο Larry Esposito, μέλος της ερευνητικής ομάδας του UVIS λέει ότι αν βρισκόμασταν σε ένα αεροπλάνο κάτω από τους δακτυλίους του Κρόνου, θα βλέπαμε τις στιγμιαίες λάμψεις του ηλιακού φωτός καθώς περνάει από τα κενά, ενώ στην συνέχεια θα ακολουθούσε σκοτάδι κ.ο.κ.

Ο Κρόνος είναι ένας κόσμος μεγάλου μυστηρίου. Οι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι πότε και πως φτιάχτηκαν οι  δακτύλιοι του. Κάποια στοιχεία δείχνουν ότι οι δακτύλιοι είναι σχετικά νέοι -- ηλικίας μερικές μόνο εκατοντάδες εκατομμυρίων ετών. Σε αυτή την περίπτωση, αυτοί περικύκλωσαν αρχικά τον Κρόνο την  ίδια σχεδόν εποχή που κυριαρχούσαν στη Γη.

Οι δακτύλιοι του Κρόνου μπορούν εξίσου γρήγορα να συρρικνωθούν όσο γρήγορα σχηματίστηκαν -- έτσι λένε μερικοί θεωρητικοί. Τα μικρά φεγγάρια που είναι σε τροχιά στις πιο ακραίες περιοχές του συστήματος των δακτυλίων κερδίζουν γωνιακή στροφορμή εις βάρος των δακτυλίων, σαν αποτέλεσμα των βαρυτικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ των φεγγαριών και των χοντρών τμημάτων της ύλης των δακτυλίων. Μετά από μερικές εκατοντάδες χρόνια, το εξωτερικό ήμισυ των δακτυλίων θα μπορούσε να γείρει προς τον πλανήτη καθώς τα μικρά φεγγάρια θα ξεφύγουν μακριά. Ο Κρόνος θα φαίνεται τότε πολύ λιγότερο εντυπωσιακός.

Θα μπορούσε να συμβεί αυτό στην πραγματικότητα; Το Cassini θα συλλέξει εκείνα τα στοιχεία που οι επιστήμονες χρειάζονται για να απαντήσουν σε αυτή την ερώτηση αλλά και για πολλές άλλες ερωτήσεις, σχετικά με τους δακτυλίους, τα φεγγάρια, τον καιρό και το μαγνητισμό του Κρόνου.

Οι δακτύλιοι του Κρόνου πιθανόν παριστάνουν μια σφοδρή σύγκρουση ενός φεγγαριού του από πάγο, η οποία άφησε τα υπολείμματά της πολύ κοντά στην επιφάνεια του πλανήτη, ο οποίος με την έλξη του δεν τα άφησε να διαφύγουν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το γεγονός ότι η Γη έχει επίσης το δικό της "σύστημα δακτυλίων" από διαστημικά σκουπίδια και υπολείμματα παλαιών δορυφόρων και άλλων κατεστραμμένων διαστημικών οχημάτων.