Οι Αφρικανοί είναι γονιδιακά πιο πλούσιοι από τους Ευρωπαίους

Πηγή: Reuters, 20 Φεβρουαρίου 2008

Τρεις μεγάλες γενετικές μελέτες επιβεβαιώνουν τη θεωρία «Πέρα από την Αφρική», σύμφωνα με την οποία ο μοντέρνος άνθρωπος αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε στην Αφρικανική Ήπειρο και στη συνέχεια μετανάστευσε αρχικά σε Ευρώπη και Ασία και αργότερα στα νησιά του Ειρηνικού, την Ωκεανία και τελικά την Αμερική.

Δύο από τις μελέτες δημοσιεύονται στην έγκυρη επιστημονική επιθεώρηση «Nature» ενώ η τρίτη στην επιθεώρηση «Science». Τα νέα ευρήματα δείχνουν ότι όλοι οι Ευρωπαίοι καθώς και οι Αμερικανοί ευρωπαϊκής καταγωγής είναι στενότεροι συγγενείς μεταξύ τους, συγκριτικά με τη γενετική συγγένεια μεταξύ των Αφρικανών.

Ο χάρτης παρουσιάζει τις διαδρομές της μετανάστευσης των ανθρώπων που άρχισαν περίπου προν 100.000 χρόνια, βασισμένες στα μιτοχονδριακά (κίτρινο χρώμα) και στα στοιχεία των Υ-χρωμοσωμάτων (μπλε), που συλλέχθηκαν από το πρόγραμμα Genographic. Μια ξεχωριστή, τεράστια νέα μελέτη γονιδίων επιβεβαιώνει ένα μεγάλο μέρος αυτών των πληροφοριών.

Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί ευρωπαϊκής καταγωγής προέρχονται από μια μικρή ομάδα ανθρώπων, η οποία μετανάστευσε από την Αφρική στην Ευρώπη περνώντας πρώτα από τη Μέση Ανατολή, πριν από 30-100 χιλιάδες χρόνια. Θεωρείται βέβαιο ότι η ομάδα αυτή αποτελούνταν από λίγες χιλιάδες (ίσως και από λίγες εκατοντάδες) άτομα, κάτι που σημαίνει ότι η γονιδιακή δεξαμενή από την οποία προέρχονται όλοι οι Ευρωπαίοι ήταν σημαντικά περιορισμένη, φαινόμενο που οι επιστήμονες ονομάζουν «γενετικό μποτιλιάρισμα».

Στην πρώτη μελέτη, διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Noah Rosenberg στο Πανεπιστήμιο του Michigan πραγματοποίησε γενετικές αναλύσεις σε 485 άτομα από 29 πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο. Η εξέταση 500.000 σημείων στο ανθρώπινο γονιδίωμα έδειξε ότι η γενετική ποικιλότητα μειώνεται καθώς προχωρά κανείς από την Αφρική στην Ασία και την Ευρώπη, την Πολυνησία, την Αυστραλία και τελικά στην Αμερική. Αυτοί εξέτασαν τρεις τύπους γενετικών μεταλλάξεων, συμπεριλαμβανομένων και SNP αλλά και μεγαλύτερων αλλαγών στο DNA, που περιλαμβάνουν διπλασιασμούς, διαγραφές και επαναλήψεις σε μεγάλα κομμάτια του DNA.

H δεύτερη μελέτη έρχεται ως συμπληρωματική της πρώτης δείxvoντας ότι η περιορισμένη γενετική ποικιλότητα είχε αρνητικές συνέπειες για την ανθρώπινη εξέλιξη. Το μποτιλιάρισμα επέτρεψε σε βλαβερές μεταλλάξεις να διαιωνιστούν στους Ευρωπαίους από γενιά σε γενιά, αντί να εξαλειφθούν μέσω της φυσικής επιλογής. Έτσι, μεταλλάξεις που μπορούν μελλοντικά να απειλήσουν την υγεία του ανθρώπινου οργανισμού εμφανίζονται συχνότερα στους ευρωπαϊκής καταγωγής ανθρώπους από ό,τι στους αφρικαvικής καταγωγής.

Σε αυτή τη μελέτη, ο Carlos Bustamante του Πανεπιστημίου Κορνέλ στη Νέα Υόρκη συνέκρινε 20 Αμερικανούς ευρωπαϊκής καταγωγής και 20 Αφροαμερικανούς, προσδιορίζοντας την αλληλουχία 10.000 γονιδίων σε κάθε εθελοντή (περίπου το μισό γονιδίωμα). Η ανάλυση έδειξε ότι το ποσοστό των «πιθανότατα επιβλαβών» σημειακών μεταλλάξεων (σε ένα γράμμα στον κώδικα που ονομάζονται πολυμορφισμοί ενός νουκλεοτιδίου ή SNP) ήταν αρκετά μεγαλύτερο στους λευκούς Αμερικανούς απ' ό,τι  στους μαύρους (15,9% συγκριτικά με 12,1%).

Τελικά ο κόσμος που είναι από την Αφρική έχει τη μεγαλύτερη γενετική ποικιλότητα, ακολουθεί ο κόσμος στη Μέση Ανατολή, και μετά οι Ασιάτες και οι Ευρωπαίοι. Οι γηγενείς Αμερικανοί μοιάζουν να έχουν μεγάλη ποικιλότητα στο επίπεδο του DNA.

Η τρίτη μελέτη της επιθεώρησα «Science» που περιελάμβανε άτομα από 51 διαφορετικούς πληθυσμούς βασίστηκε στην ανάλυση παραλλαγών  σε 650.000 τμήματα του DNA παρέχοντας τις αναλυτικότερες ως σήμερα αποδείξεις σχετικά με τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές των διαφορετικών πληθυσμών. Και μέσω αυτής της ανάλυσης ενισχύεται η θεωρία ότι ο άνθρωπος εξελίχθηκε «Πέρα από την Αφρική».

Οι επιστήμονες θεωρούν τις τρεις μελέτες σημαντικές γιατί μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τη γενετική προέλευση των ασθενειών και να εξηγήσουμε γιατί ορισμένοι πληθυσμοί κινδυνεύουν περισσότερο από κάποιες ασθένειες. Επίσης, να βρούμε την καταγωγή μερικών τοπικών πληθυσμών.