Διαστημικό όχημα της NASA δείχνει διάφορα υγρά περιβάλλοντα στον αρχαίο Άρη

Πηγή: Associated Press, 16 Ιουλίου 2008

Δύο μελέτες που βασίζονται σε δεδομένα από το Mars Reconnaissance Orbiter της NASA αποκάλυψαν ότι στον Κόκκινο Πλανήτη κάποτε υπήρχαν τεράστιες λίμνες, ποτάμια και μια σειρά από άλλα υγρά περιβάλλοντα που είχαν την δυνατότητα να υποστηρίξουν τη ζωή.

Ο πάγος, που ανακάλυψε ο ρομποτικός γεωλόγος Φοίνικας λένε οι ερευνητές από το πανεπιστήμιο Brown, είναι απομεινάρι παλαιότερων πολύ πιο θερμών και «υδάτινων» περιόδων του Άρη. Το φασματόμετρο CRΙSΜ και άλλα όργανα που βρίσκονται επάνω στο διαστημικό σκάφος Μars Reconnaissance Οrbiter μελέτησαν τα χρώματα που δημιουργεί η αντανάκλαση του ηλιακού φωτός. Έτσι κατάφεραν οι ερευνητές να εντοπίσουν αρκετά μεταλλεύματα που υπάρχουν στον κόκκινο πλανήτη. Τα στοιχεία που εντοπίστηκαν σχηματίζονται σε χαμηλές θερμοκρασίες, γεγονός που αυξάνει τις ενδείξεις σχετικά με την ύπαρξη μορφών ζωής σε κάποια περίοδο που ο πλανήτης ήταν υγρός και φιλόξενος. 

Η μία μελέτη δείχνει ότι τεράστιες περιοχές στα αρχαία υψίπεδα του Άρη, τα οποία καλύπτουν περίπου το μισό του πλανήτη, περιέχουν αργιλούχα μεταλλεύματα, τα οποία μπορούν να σχηματιστούν μόνο με την παρουσία του νερού. Είναι δε εκτεθειμένα σε χιλιάδες σημεία σε όλο τον Άρη θαμμένη ηφαιστειακή λάβα σε περιοχές πλούσιες σε πηλό κατά τη διάρκεια των επόμενων, ξηρών περιόδων της ιστορίας του πλανήτη, όμως αργότερα οι κρατήρες από πτώση αντικειμένων τους αποκάλυψαν σε χιλιάδες τοποθεσίες σε όλο τον Άρη. Τα δεδομένα για τη μελέτη προέκυψαν από τις εικόνες που λήφθηκαν με το όργανο CRISM του Mars Reconnaissance Orbiter, καθώς και άλλα όργανα.

Δεξιά: Φαίνεται ένα δέλτα στον Κρατήρα Jezero του Άρη, όπου οι επιστήμονες λένε ότι κάποτε αρχαία ποτάμια μετέφεραν αργιλώδη μεταλλεύματα (πράσινο χρώμα) σε μια λίμνη. Ο άργιλος είχε παγιδευτεί στη συνέχεια από πετρώματα (μωβ).

Τα αργιλούχα μεταλλεύματα σαν τον πηλό, που ονομάζονται φυλλοπυριτικά, διατηρούν την ιστορία της αλληλεπίδρασης του νερού με τα πετρώματα, που χρονολογούνται από την περίοδο εκείνη του Άρη που λέγεται του Νώε, πριν περίπου 4,6 δισ. έως 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Η περίοδος αυτή αντιστοιχεί στην παλαιότερη εποχή του ηλιακού συστήματος, όπου η Γη, η Σελήνη και ο Άρης υπέστησαν έναν κοσμικό βομβαρδισμό από κομήτες και αστεροειδείς. Πετρώματα αυτής της ηλικίας έχουν ήδη καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό στη Γη, από την τεκτονική κίνηση των πλακών. Έχουν διατηρηθεί όμως στο φεγγάρι, αλλά δεν είχαν ποτέ εκτεθεί σε υγρό νερό. Οι βράχοι που περιέχουν φυλλοπυριτικά πετρώματα στον Άρη διατηρούνε ένα μοναδικό αρχείο του υγρού υδάτινου περιβάλλοντος, ενδεχομένως κατάλληλο για την ύπαρξη της ζωής στις απαρχές του ηλιακού συστήματος.

"Τα μεταλλεύματα που υπάρχουν στον αρχαίο φλοιό του Άρη δείχνουν μια ποικιλία από υγρά περιβάλλοντα," εξήγησε ο John Mustard, μέλος της ομάδας του CRISM από το πανεπιστήμιο Brown, και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Nature.

"Στις περισσότερες περιοχές οι βράχοι έχουν ελαφρώς αλλοιωθεί από το υγρό νερό, αλλά σε μερικά σημεία έχουν αλλοιωθεί τόσο γιατί έχουν ξεπλυθεί από πολύ νερό που έρεε μέσα από τα βράχια και το χώμα. Αυτό είναι πραγματικά συναρπαστικό, γιατί αναζητούμε δεκάδες τόπους, όπου θα μπορούν να πάνε οι μελλοντικές αποστολές, για να καταλάβουν αν ο Άρης ήταν ποτέ κατοικήσιμος και εάν ναι, να ψάξουν για σημάδια της ζωής του παρελθόντος. "

Η δεύτερη μελέτη, που δημοσιεύθηκε πάλι στο Nature, διαπιστώνει ότι οι υγρές συνθήκες στον Άρη συνεχίζονταν για πολύ καιρό. Χιλιάδες έως εκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό της αργίλου, ένα σύστημα από κανάλια ποταμών την απομάκρυναν από τα υψίπεδα και την συγκέντρωσαν (την άργιλο) σε ένα δέλτα του ποταμού, όπου έπεσε σε μια λίμνη - από ένα κρατήρα - ελαφρώς μεγαλύτερη από τη λίμνη Tahoe της Καλιφόρνιας, διαμέτρου περίπου 40 χιλιομέτρων.

"Η κατανομή της αργίλου στο εσωτερικό της αρχαίας λίμνης δείχνει ότι το νερό  βρισκόταν για χιλιάδες χρόνια", λέει ο Bethany Ehlmann, ένα άλλο μέλος της ομάδας.