|
Το διοξείδιο του άνθρακα δεν είναι το μόνο αέριο του
θερμοκηπίου που ανησυχεί τους επιστήμονες του κλίματος. Υπάρχουν κι άλλα
δύο ισχυρά αέρια (που μέχρι τώρα δεν έχουν προσεχθεί όπως θα έπρεπε - το ένα
προέρχεται από τα αρχαία φυτά, και το
άλλο από τις σύγχρονες επίπεδες οθόνες - που είναι σε έξαρση, επίσης. Και
γι αυτό οι επιστήμονες ανησυχούν για ταχεία αύξηση της θερμοκρασίας του
πλανήτη.
Τα αέρια αυτά είναι το μεθάνιο και το τριφθοριούχο άζωτο. Αμφότερες
οι ενώσεις κάνουν μικρότερη ζημιά μέχρι στιγμής σε σύγκριση
με τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη από το διοξείδιο του άνθρακα,
που παράγεται από την καύση του άνθρακα, του πετρελαίου και άλλων ορυκτών
καυσίμων. Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, ωστόσο, τα άλλα δύο αέρια έχουν
μια σημαντική άνοδο, σύμφωνα με δύο νέες μελέτες. Η αύξηση αυτή δεν έχει
υπολογιστεί στις προβλέψεις που γίνονται για την υπερθέρμανση του
πλανήτη και γι αυτό φαίνεται ως μια πολύ άσχημη εξέλιξη στους παρατηρητές του
κλίματος.
Το μεθάνιο είναι το αέριο που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία. Θεωρείται το Νο 2 των
αερίων του θερμοκηπίου με βάση το ποσό της αύξησης της θερμοκρασίας
που προκαλεί και την ποσότητα στην ατμόσφαιρα. Η συνολική επίδραση του μεθανίου
για την υπερθέρμανση του πλανήτη είναι περίπου το 1/3 αυτής των ανθρωπογενών εκπομπών
του διοξειδίου του άνθρακα.
Το μεθάνιο προέρχεται από χώρους υγειονομικής ταφής, του φυσικού αερίου,
της
εξόρυξης του άνθρακα, τα ζωικά απόβλητα, καθώς και από την αποσύνθεση των φυτών.
Αλλά η αποσύνθεση των φυτών είναι αυτή με την οποία ανησυχούν πλέον οι
επιστήμονες.
Αυτό συμβαίνει γιατί πριν από χιλιάδες χρόνια δισεκατομμύρια τόνοι
μεθανίου δημιουργήθηκαν από την αποσύνθεση των φυτών στην Αρκτική.
Βρίσκεται κατεψυγμένο σε υγροτόπους με μόνιμο πάγο και παγιδευμένο στον
πυθμένα του ωκεανού. Καθώς η Αρκτική θερμαίνεται, η ανησυχία των
επιστημόνων είναι ότι κάποτε αυτό το μεθάνιο
θα απελευθερωθεί και θα επιδεινώσει την αύξηση της θερμοκρασίας του
πλανήτη. Και οι επιστήμονες προσπαθούν να φανταστούν πότε θα αρχίσει αυτή
η διαδικασία.
Είναι όμως ακόμα νωρίς και τα δεδομένα δεν είναι τόσο πειστικά, αλλά οι
επιστήμονες λένε ότι ανησυχούν ότι αυτό που παρατηρούμε θα μπορούσε να
είναι η αρχή της απελευθέρωσης του Αρκτικού μεθανίου.
Μετά από σχεδόν οκτώ χρόνια σταθερότητας, τα ατμοσφαιρικά επίπεδα
του μεθανίου - που μετρούνται ανά 40 λεπτά κοντά σε απομακρυσμένες
παράκτιες περιοχές - ξαφνικά άρχισαν να αυξάνονται το 2006. Το ποσό του
μεθανίου στην ατμόσφαιρα αυξήθηκε θεαματικά κατά περίπου 28 εκατ. τόνους το
χρόνο, από τον Ιούνιο του 2006 έως τον Οκτώβριο του 2007. Και τώρα υπάρχουν
περισσότερα από 5,6 δισεκατομμύρια τόνοι μεθανίου στην ατμόσφαιρα.
"Αν αυτό συνεχιστεί, είναι πολύ κακή είδηση", προειδοποιεί ο
ατμοσφαιρικός επιστήμονας του MIT Ron Prinn, επικεφαλής της μελέτης για το
μεθάνιο,
που δημοσιεύεται στο Geophysical Research Letters. "Βλέπουμε τώρα τον
καπνό. Μένει να
δούμε αν αυτή είναι η φωτιά και τότε πραγματικά θα ανησυχήσουμε.
"Κάθε φορά που αυξάνει το μεθάνιο, επιταχύνεται η κλιματική
αλλαγή", λέει.
Αντιθέτως, το τριφθοριούχο άζωτο είχε θεωρηθεί σαν πολύ μικρό πρόβλημα
το οποίο γενικά αγνοήθηκε. Το αέριο αυτό χρησιμοποιείται ως
καθαριστικό κατά την παρασκευή μιας οθόνης υγρών κρυστάλλων καθώς και για λεπτά υμένια
σε ηλιακούς συλλέκτες.
Σε προγενέστερες προσπάθειες για να καθοριστεί πόσο τριφθοριούχο άζωτο
βρίσκεται στον
αέρα, είχαν υποτιμηθεί οι ποσότητες του, δήλωσε ο Ray Weiss, ένας καθηγητής
της Γεωχημείας και επικεφαλής της έρευνας για το τριφθοριούχο άζωτο.
Το τριφθοριούχο άζωτο στον αέρα - μετρημένο σε μέρη ανά
τρισεκατομμύριο - έχουν τετραπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία και
αυξήθηκε 30 φορές από το 1978, σύμφωνα με τον Weiss. Υπολογίζεται ότι
σήμερα στον αέρα υπάρχουν 5.400 τόνοι του αερίου αυτού έναντι 4.200 τόνων
το 2006 (λανθασμένα υπολογίζονταν τότε σε 1.200 τόνους).
Το αέριο αυτό συμβάλλει μόνο κατά 0,04 τοις εκατό στη συνολική αύξηση της θερμοκρασίας του
πλανήτη, λόγω της καύσης των ορυκτών καυσίμων.
Όμως το τριφθοριούχο άζωτο είναι ένα από τα πιο ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου,
χιλιάδες φορές ισχυρότερο για την παγίδευση της θερμότητας από το διοξείδιο του
άνθρακα. Το μεθάνιο είναι πάνω από 20 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο
του άνθρακα για κάθε μόριο. Το διοξείδιο του άνθρακα παραμένει το
σημαντικότερο αέριο, λόγω των τεράστιων ποσοτήτων στον αέρα και της
γρήγορης αύξησης.
Και το πιο τραγικό είναι ότι το τριφθοριούχο άζωτο - που έχει διάρκεια ζωής 740
χρόνια στον αέρα - προτιμήθηκε ως μια πιο φιλική για το περιβάλλον
εναλλακτική λύση σε σχέση με τους υπερφθοριωμένους υδρογονάνθρακες. Επειδή μόνο το 2% του παραγόμενου τριφθοριούχου
αζώτου διαφεύγει στην ατμόσφαιρα, το πρόβλημα μέχρι τώρα είχε θεωρηθεί
αμελητέο, αντίληψη που τώρα όμως έρχεται να ανατραπεί από τις νέες
μετρήσεις στην ατμόσφαιρα και παράλληλα δημιουργεί περιβαλλοντική πίεση
στη βιομηχανία ηλεκτρονικών.
Η πρόσφατη αύξηση του μεθανίου συμπίπτει με κάποια ανεπίσημα στοιχεία
για παραπάνω μεθάνιο στα ρηχά μέρη του Αρκτικού Ωκεανού. Σε μια επιστημονική έρευνα
κατά τα τέλη του καλοκαιριού τα επίπεδα του μεθανίου, που βρέθηκαν στην
θάλασσα της Ανατολικής Σιβηρίας, ήταν έως και 10.000 φορές μεγαλύτερα από
το κανονικό.
|
