Τα όρη της Αφροδίτης έχουν μεταλλική επίστρωση

Από σελίδα του BBC, 26 Νοεμβρίου 2003

Οι ορεινές περιοχές της Αφροδίτης καλύπτονται από ένα βαρύ μεταλλικό "παγετό", λένε οι πλανητικοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον.

Επειδή είναι μεγάλη η θερμοκρασία, κι έτσι ο μόλυβδος λειώνει στην επιφάνεια του πλανήτη (χαμηλά υψόμετρα), τα μέταλλα ατμοποιούνται και συμπυκνώνονται στα πιο ψυχρά και μεγαλύτερα υψόμετρα.

Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι παρατηρήσεις με ραντάρ, που γίνονται από το διαστημικό σκάφος που είναι σε τροχιά, δείχνουν ότι οι ορεινές περιοχές είναι ιδιαίτερα ανακλαστικές.

Λεπτομερείς υπολογισμοί, που δημοσιεύονται στο περιοδικό Ίκαρος, προτείνουν ότι τα μέταλλα που δίνουν τη φωτεινότητα και το στιλπνό - μεταλλικό χαρακτήρα της επιφάνειας της είναι ο μόλυβδος και το βισμούθιο.

Φωτεινοί λόφοι

Η Αφροδίτη, που λάμπει συχνά στον ουρανό αμέσως μετά το ηλιοβασίλεμα ή το πρωινό, έχει ταυτοποιηθεί με την ομορφιά από πολλούς πολιτισμούς. Αλλά η αλήθεια είναι κάπως διαφορετική.

Αν και έχει σχεδόν το ίδιο μέγεθος με τη Γη, λόγω της μικρής απόστασης της με τον ήλιο είναι ένας πολύ διαφορετικός πλανήτης.

Λόγω της παχιάς ατμόσφαιράς της - που συντίθεται κυρίως από διοξείδιο του άνθρακα - παρουσιάζει έντονο το φαινόμενο του θερμοκηπίου, με το οποίο παγιδεύεται η ηλιακή ακτινοβολία θερμαίνοντας την επιφάνεια του πλανήτη σε έναν μέσο όρο 467 βαθμών Κελσίου.

Επίσης, η ατμοσφαιρική πίεσή της είναι 90 φορές μεγαλύτερη από αυτή που επικρατεί στη γήινη επιφάνεια.

Ο μόνος τρόπος για να δούμε τι βρίσκεται κάτω από τα αδιαφανή σύννεφά της είναι με τη βοήθεια του ραντάρ. Έτσι αρκετές αποστολές, με ραντάρ σε τροχιά, κυρίως ο βολιστήρας Μαγγελάνος που δούλεψε από το 1990 ως το 1994.

Οι εικόνες του Μαγγελάνος κατέπληξαν τους αστρονόμους που ήταν σε θέση να δουν  για πρώτη φορά την επιφάνεια της Αφροδίτης λεπτομερώς. Εμφάνισαν δε ότι ο πλανήτης καλυπτόταν από ηφαιστειακά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, όπως απέραντες πεδιάδες λάβας, πεδιάδες μικρών θόλων λάβας, και μεγάλα ηφαιστειακά καλύμματα.

Αλλά οι εικόνες ήταν επίσης μπερδεμένες. Εμφάνιζαν ότι μέρη των ορεινών περιοχών ήταν ανώμαλα φωτεινά, ανακλώντας τις ακτίνες των ραντάρ πολύ καλύτερα από όσο τα χαμηλότερα υψόμετρα.

Δόθηκαν τότε διάφορες εξηγήσεις, μία δε απέδωσε το γυαλιστερό - φωτεινό κάλυμμα στην παρουσία ενός χαλαρού χώματος πάνω σε ένα επίστρωμα ενός μετάλλου - συγκεκριμένα, του τελλουρίου.

Ευθυγραμμισμένος με το μόλυβδο

Η θεωρία δείχνει όμως ότι στα καυτά χαμηλότερα στρώματα της Αφροδίτης οποιοδήποτε μέταλλο κι αν υπήρχε θα ατμοποιούταν και θα υπήρχε ως μεταλλική νέφωση. Μόνο στα μεγαλύτερα υψόμετρα, όπου είναι λίγο ψυχρότερα, το μέταλλο θα συμπυκνώνεται για να σχηματίσει ένα λεπτό, ιδιαίτερα αντανακλαστικό στρώμα στο έδαφος.

Χρησιμοποιώντας λεπτομερείς χημικούς υπολογισμούς, που περιλαμβάνουν 660 μεταλλικές ενώσεις, η Laura Schaefer και ο Bruce Fegley, του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον στο St. Louis, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν φταίει το τελλούριο για το φαινόμενο, αλλά οφείλεται πιθανώς στον κοινό μόλυβδο.

Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι ο χρόνος που πέρασε για να γίνει το επίστρωμα των ορεινών περιοχών της Αφροδίτης, από το ιδιάζον μεταλλικό 'παγετό', είναι μεταξύ μερικών χιλιάδων και μερικών εκατομμυρίων ετών, που δείχνει ότι είναι μια ενεργός διαδικασία.

Επισημαίνουν ότι στα μεγαλύτερα υψόμετρα στην Αφροδίτη υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι δεν υπάρχει αυτός ο μεταλλικός παγετός - που είναι πιθανή απόδειξη της διάβρωσης, όπως λένε.

Εάν ήταν δυνατόν να εξεταστούν αυτές οι αποθέσεις του μολύβδου, από ένα όχημα που θα προσεδαφιζόταν στην Αφροδίτη, τότε οι αντίστοιχες αναλογίες ορισμένων τύπων ατόμων, ή ισοτόπων, θα μπορούσαν να δώσουν στους αστρονόμους μια εκτίμηση για την ηλικία της Αφροδίτης.

Προηγούμενες αποστολές στην Αφροδίτη

Η αποστολή Μαγγελάνος της NASA τοποθετήθηκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη επί 4 χρόνια, πριν βυθιστεί στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης το 1994.

Τα σκάφη της NASA Mariners 2, 5 και 10 η επίσης επισκέφθηκαν την Αφροδίτη.

Αρκετά διαστημικά σκάφη προσεδάφισαν και οι Σοβιετικοί στην Αφροδίτη.

Επίσης οι χημικές αναλύσεις των βράχων δείχνουν μια σύνθεση παρόμοια με αυτήν των ηφαιστειακών βράχων που βρίσκονται πάνω στη Γη.