Spirit: Είμαστε  στον Άρη

Από την ιστοσελίδα του BBC, 4 Ιανουαρίου 2004

Το διαστημικό ρόβερ της NASA έχει ήδη προσεδαφιστεί στον Άρη και η επιδίωξή του είναι να βρει ίχνη ότι ο πλανήτης αυτός κάποτε μπορούσε να φιλοξενήσει ζωή.

Το ρόβερ Spirit, με τους έξι τροχούς, έπεσε με αλεξίπτωτο προς την επιφάνεια του πλανήτη την Κυριακή και στις 6.35 ώρα Ελλάδος.

Για να φθάσει άθικτο στην επιφάνεια του πλανήτη, το σκάφος έπρεπε να ανοίξει ένα αλεξίπτωτο, να απορίψει την ειδική θερμική ασπίδα του, και να πυροδοτήσει τους ανάδρομους πυραύλους του.

Τέλος, η ταχύτητα του μειώθηκε από τους γιγαντιαίους αερόσακους, οι οποίοι επέτρεψαν στον προσεδαφιστή (μέσα στο οποίο υπήρχε το ρόβερ) να αναπηδήσει πάνω από το ψυχρό Αρειανό τοπίο,  περίπου ένα χιλιόμετρο πριν σταματήσει σωστά μέσα στο γιγαντιαίο κρατήρα Gusev.

Η πρώτη έγχρωμη φωτογραφία του Spirit από τον Άρη δείχνει έδαφος ποτισμένο από νερό.

Το ρομποτικό διαστημικό σκάφος έχει στείλει ήδη ιστορικές εικόνες του βραχώδους τοπίου, όπου σταμάτησε.

Την Κυριακή το Εργαστήριο JPL της NASA έλαβε σήμα από την κεραία υψηλής ισχύος του οχήματος. Η σύνδεση αυτή επιτρέπει την άμεση μετάδοση δεδομένων, αν και η ταχύτητα περιορίζεται στα 11Kbit/sec -περίπου το ένα πέμπτο του ρυθμού διαμεταγωγής που προσφέρει ένα συνηθισμένο μόντεμ 56Κ.

Ένας δεύτερος πομπός 128Kbps, χαμηλότερης όμως ισχύος, επιτρέπει τη μετάδοδη μέσω των δορυφόρων Mars Global Surveyor και 2001 Mars Odyssey που περιφέρονται γύρω από τον πλανήτη.

Στην τρίμηνη αποστολή του θα εξερευνήσει τον κρατήρα Gusev, ακριβώς νότια του Αρειανού ισημερινού, ο οποίος μπορεί κάποτε να ήταν μια λίμνη, για να εξετάσει  τους βράχους του καθώς και για να αναζητήσει ίχνη νερού.

Πρώτα όμως θα χρειαστεί μια εβδομάδα ή και περισσότερο για την ανίχνευση των περιχώρων του καθώς και στην πραγματοποίηση ελέγχων εφαρμοσμένης μηχανικής.

Κατόπιν το ρόβερ, θα αρχίσει να κυλάει από τον προσεδαφιστή του και θα ξεκινήσει το έργο του στην επιφάνεια του Άρη.

Δυσκολίες

Η στιγμή της καθόδου στην επιφάνεια ήταν τελικό και το πιο δύσκολο κομμάτι του επτάμηνου ταξιδιού από τη Γη.

Στο παρελθόν, δύο στις τρεις προσπάθειες για να προσεδαφιστούν διαστημικά σκάφη στον κόκκινο πλανήτη απέτυχαν.

Εδώ και 10 μέρες η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία ψάχνει για να βρει το Λαγωνικό 2.

Το Beagle έπρεπε να προσεδαφιστεί στον Άρη την ημέρα των Χριστουγέννων, αλλά δεν έχει στείλει ακόμα πίσω κανένα σήμα για να επιβεβαιώσει ότι έχει φθάσει ακίνδυνα.

Τόσοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι για ένα τέτοιο εγχείρημα στον Άρη, που η NASA είχε εγκαταστήσει ένα σύστημα στο ρόβερ για να στείλει πληροφορίες για την κάθοδο.

Η προσεδάφιση

Το διαστημικό σκάφος από την ταχύτητα των 19.000 km/h έφτασε στην ακινησία πάνω στον κόκκινο πλανήτη μέσε σε έξι λεπτά.

Τα ραδιοτηλεσκόπια πάνω στη Γη πήραν το σήμα ότι το αλεξίπτωτο με το οποίο έπεσε καθώς και οι αερόσακοι του οχήματος είχαν λειτουργήσει σωστά.

Οι ελεγκτές της NASA για την αποστολή στο Εργαστήριο Αεριο-Προώθησης (JPL) στην Πασαντένα της Καλιφόρνιας, γέλαγαν καθώς έφτασαν οι καλές ειδήσεις.

Μετά από μια νευρική αναμονή περίπου 20 λεπτών έλαβαν ένα ραδιοσήμα από το ρόβερ που επιβεβαιώνει ότι λειτουργούσε μετά από την αναπήδησή του έως ότου σταμάτησε στην Αρειανή επιφάνεια.

Ο επικεφαλής της NASA Sean O'Keefe έδωσε συγχαρητήρια στους υπεύθυνους της αποστολής, ενώ οι επιστήμονες πηδούσαν από χαρά.

"Αυτή είναι μια μεγάλη νύχτα για τη NASA", είπε σε μια θριαμβευτική διάσκεψη για να δώσει στα ΜΜΕ τις ειδήσεις. "Είμαι πολύ, πολύ υπερήφανος για αυτή την ομάδα, που είμαστε στον Άρη. Είναι ένα απολύτως απίστευτο επίτευγμα".

Όλη η αποστολή κόστισε 820 εκατομμύρια δολάρια και είναι μεγάλη επιτυχία για τις ΗΠΑ όπως και η προηγηθείσα επιτυχημένη αποστολή του Stardust την περασμένη Παρασκευή.

Γεωλόγοι

Το Spirit είναι το ένα από τα δύο ρόβερ που θα επιδιώξει να βρει στοιχεία για το νερό στον Άρη.

Έπεσε στον κρατήρα Gusev, που είναι πιθανά μια αρχαία λίμνη και περιέχει μεταλλεύματα που συχνά συνδέονται με την ύπαρξη νερού.

Το δίδυμο ρόβερ, το Opportunity, θα πέσει στην τοποθεσία Meridiani Planum - στην άλλη πλευρά του Άρη - στα τέλη Ιανουαρίου.

Τα ρόβερ, που στοίχισαν 545 εκατομμύρια δολάρια, θα περιπλανηθούν στον πλανήτη και θα εξετάσουν τους βράχους σε μια τρίμηνη αποστολή για να βρουν την ιστορία του νερού στον Άρη.  Ζυγίζουν δε 17 φορές περισσότερο από το Αμερικανικό ρόβερ Sojourner, που το 1997 βρέθηκε στον Άρη.

Ο ειδικός επιστήμονας της αποστολής Steve Squyers, από το Πανεπιστήμιο του Cornell στη Νέα Υόρκη, είπε τα ρόβερ θα ενεργήσουν ως ρομποτικοί γεωλόγοι.

"Κοιτάζουν γύρω τους με μια στερεοσκοπική, φωτογραφική έγχρωμη κάμερα και με τη βοήθεια ενός υπέρυθρου οργάνου μπορεί να ταξινομήσει τους τύπους του βράχου από απόσταση," είπε.

"Πηγαίνουν σε βράχους που φαίνονται να έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Όταν πηγαίνουν σε ένα βράχο, ανοίγει ένας ρομποτικός βραχίονας, που έχει ορισμένα εργαλεία - ένα μικροσκόπιο, δύο όργανα για τον προσδιορισμό του είδους του βράχου, και μία συσκευή άλεσης για να πάρει δείγμα από το εσωτερικό του βράχου ώστε να μην επηρεάζεται από τον καιρό.