Ένα φεγγάρι μπορεί να συντροφεύει τη Σέντνα

Από το NewScientist, 22 Αυγούστου 2004

Το μυστήριο που περιβάλλει τον πλανητοειδή Σέντνα - το πιο απόμακρο αντικείμενο που έχουμε παρατηρήσει στο ηλιακό σύστημα ενώ πήρε το όνομά του από μία θαλάσσια θεότητα των Εσκιμώων - μεγάλωσε μόλις οι αστρονόμοι υπολόγισαν ότι το 'χαμένο' φεγγάρι του πλανητοειδή πρέπει να ανήκει σε μια εξ ολοκλήρου νέα κατηγορία ουράνιου αντικειμένου, και είναι ενδεχομένως το σκοτεινότερο σώμα στο ηλιακό σύστημα.

Όταν επισημάνθηκε η Σέντνα στις 14 Νοεμβρίου του 2003 ήταν το μεγαλύτερο αντικείμενο που βρέθηκε μετά από την ανακάλυψη του Πλούτωνα. Έχει μπερδέψει τους αστρονόμους πρώτον για το αν είναι πλανήτης ή διαστημικό αντικείμενο και δεύτερον επειδή περιστρέφεται ακριβώς κάθε 20 ημέρες. Η αργή περιστροφή της δείχνει συνήθως την παρουσία ενός φεγγαριού, το οποίο θα περιόριζε την περιστροφή του πλανητοειδή, ασκώντας παλιρροιακές δυνάμεις πάνω του.

Αλλά κανένα τέτοιο φεγγάρι δεν έχει βρεθεί, παρά τις αναζητήσεις της NASA με τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και Spitzer. Οι αστρονόμοι νομίζουν ότι η Σέντνα κάποτε είχε ένα φεγγάρι που επιβράδυνε την περιστροφή της, αλλά μια σύγκρουση με ένα μεγάλο κομμάτι διαπλανητικού πάγου το ανάγκασε να φύγει από την τροχιά του.

Τώρα όμως μια βρετανική ομάδα αστρονόμων έχει δείξει ότι εάν η Σέντνα έχει φεγγάρι, πρέπει αυτό να μοιάζει περισσότερο με ένα γιγαντιαίο, 'σβησμένο' κομήτη παρά με ένα πλανητικό σώμα.

Περίεργος δορυφόρος

Υποθέτοντας ότι υπάρχει το φεγγάρι , ο Chandra Wickramasinghe του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ υπολόγισε τη μέγιστη πιθανή ανακλαστικότητά του θεωρώντας ότι τα διαστημικά τηλεσκόπια ήταν ανίκανα να το δουν.

"Εάν υπάρχει φεγγάρι, πρέπει να είναι το σκοτεινότερο αντικείμενο στο ηλιακό σύστημα", λέει ο Wickramasinghe.

Μέχρι τώρα οι αστρονόμοι θεωρούν πως η μόνη επιφάνεια, που είναι τόσο σκοτεινή δημιουργείται μόνο πάνω σε ένα κομήτη, καθώς οι αντανακλαστικοί του πάγοι εξατμίζονται στο διάστημα αφήνοντας πίσω τους ένα υπόλειμμα άνθρακα και πίσσας.

Η αιτία της σκοτεινότητας, επαφίεται στο γεγονός, ότι αυτές οι επιφάνειες δεν είναι στερεές, αλλά κάτι σαν παγωμένος καπνός, με κενό το οποίο αποτελεί περισσότερο από το 85% του όγκου του. Έτσι, "παγιδεύουν" περισσότερα από το 99% των φωτονίων που πέφτουν πάνω στο εξωτερικό στρώμα.

Όμως, για να μπορέσει αυτό το φεγγάρι-κομήτης να επιβραδύνει την περιστροφή της Σέντνα, θα πρέπει να είναι 100 φορές μεγαλύτερος από κάθε γνωστό κομήτη, γεγονός που τον κάνει μοναδικό στο είδος του. "Αν είναι πραγματικό, τότε το φεγγάρι της Σέντνα δείχνει ότι πρέπει εκεί πάνω να υπάρχει ένας άγνωστος αριθμός σκοτεινών αντικειμένων του ηλιακού μας συστήματος", επισημαίνει ο Wickramasinghe η εργασία του οποίου δημοσιεύεται στο The Observatory αυτόν τον Αύγουστο.

Πάντως, ο άνθρωπος, που ανακάλυψε τη Σέντνα, ο Michael Brown του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνιας στην Πασαντένα, είναι δύσπιστος. "Είμαι πολύ προσεκτικός σε αυτές τις αναλύσεις", λέει. "Οι θεωρητικοί παίρνουν τους αριθμούς και τους ερμηνεύουν όπως θέλουν. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι είναι λανθασμένες οι αναλύσεις".

Επισημαίνει, μάλιστα, ότι αν οι έρευνες από το τηλεσκόπιο - με διάμετρο 1,3 μέτρα - στο Cerro Tololo στη Χιλή, γίνονταν ανά διαστήματα κοντά στην περίοδο περιστροφής της Σέντνα, τότε θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί ανοήτως ότι η Σέντνα περιστρεφόταν πιο αργά.

"Θα είναι σαν να κοιτάς ένα ρολόι κάθε 25 ώρες και να νομίζεις, ότι οι δείκτες πήγαν μόνο μία ώρα μπροστά", υπογραμμίζει.

Ο Brown υπόσχεται να επιλύσει το μυστήριο σύντομα. "Θα κάνουμε νέες παρατηρήσεις με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και έχουμε χρησιμοποιήσει ένα νέο αναβαθμισμένο σχέδιο παρατήρησης για να ανακαλύψουμε το δορυφόρο. Εάν πράγματι υπάρχει, πρέπει να το δούμε αυτή τη φορά".

Το ηλιακό σύστημα και η θέση της Σέντνας πέρα από τον Πλούτωνα