Οι αμμόλοφοι στον Άρη μπορεί να αποτελούνται μέχρι και 50% από χιόνι και πάγο

Πηγή: Guardian, 6 Σεπτεμβρίου 2005

Η άμμος στον Άρη, που σχηματίζει τους μεγαλύτερους αμμόλοφους στο ηλιακό σύστημα, θα μπορούσε να περιέχει μίγμα χιονιού και πάγου μέχρι και 50%. Αυτό ανέφερε μία αμερικανίδα ειδική σε μια επιστημονική συνεδρίαση  στο Δουβλίνο.

Η ανακάλυψη θα μπορούσε να είναι τεράστιας σημασίας γιατί οι αμερικανοί σχεδιάζουν να στείλουν στον Άρη μια επανδρωμένη αποστολή στα 30 επόμενα χρόνια. Ενώ η NASA και η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία προγραμματίζουν τροχιακές αποστολές και αποβάσεις ρομπότ στην επόμενη δεκαετία.

Οι ερευνητές ψάχνουν να βρουν εάν ο Άρης είχε ποτέ ζωή, και εάν η μικροβιακή ζωή θα μπορούσε ακόμα να υπάρχει κάτω από το χώμα. Χωρίς όμως νερό δεν μπορεί να υπάρξει καμία ζωή.

"Το εύρημα είναι σημαντικό επειδή οι αμμόλοφοι εμφανίζονται λίγο πολύ παντού στον Άρη", λέει η Mary Bourke, του πλανητικού επιστημονικού ιδρύματος στο Tucson. "Εάν ψάχνετε να βρείτε μια πηγή νερού για τα μελλοντικά ρόβερ, παραδείγματος χάριν, πιστεύω ότι εσείς θα τη βρείτε στον κοντινότερο αμμόλοφο. Ίσως να είστε αρκετά τυχεροί να βρείτε μια δεξαμενή με πολύ χρήσιμες πτητικές ουσίες για να παραγάγετε καύσιμα και να βοηθήσετε έτσι στην επιβίωση των ανθρώπων σε εκείνο τον πλανήτη."

Αυτή μελέτησε δορυφορικές εικόνες της άμμου στο βόρειο πόλο του πλανήτη καθώς και τους αμμόλοφους των κρατήρων στο νότιο τμήμα για να προσδιορίσει γεωλογικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα που θα μπορούσαν να εξηγηθούν καλύτερα σαν αμμόλοφοι που να φαίνονταν να στερεοποιήθηκαν από το νερό. Μία από αυτές τις εικόνες περιείχε το μεγαλύτερο αμμόλοφο που βρέθηκε ποτέ: μια άκαμπτη δομή ύψους 1.000 μέτρων. Άλλα χαρακτηριστικά στην άμμο περιείχαν σχήματα σαν να ήταν αποξηραμένα ποτάμια, σαν ιζηματογενή στρώματα που τα συναντούμε και στη Γη στις ξηρές κοιλάδες της Ανταρκτικής. Ακόμη υπήρχαν και "γείσα" στους αμμόλοφους σαν το νερό να είχε πέσει απότομα ξαφνικά και να είχε γίνει αέριο στη λεπτή Αρειανή ατμόσφαιρα.

Μερικές κλίσεις στους αμμόλοφους ήταν πάρα πολύ απότομες για να αποτελούνται μόνο από χαλαρή σκόνη. Άλλα γνωρίσματα περιείχαν "πεζούλια", σαν να διατηρούνταν εκεί από κάποιο 'τσιμέντο' πολύ καιρό αφότου έφυγε η χαλαρή κάλυψη τους από τους άγριους ανέμους του Άρη.

Οι δε αμμόλοφοι έδειξαν να είναι "ισχυροί και ανθεκτικοί", κι όχι ο κλασικός τύπος του αμμόλοφου που μετατοπίζεται. "Δεν υπάρχουν πολλές διαδικασίες να το κάνουν αυτό", αναφέρει η Bourke. "Αυτό που προτείνω είναι ότι το νερό τσιμεντάρει το ίζημα."

Μια σειρά επισκέψεων από λάντερ και διαστημόπλοια σε τροχιά από το 1996 επιβεβαίωσαν ότι ο Άρης κάποτε ήταν υγρός και θερμός. Η πιο πρόσφατη έρευνα, εντούτοις, αφήνει ανοικτή την πιθανότητα το νερό να μπορεί να είχε μείνει κάτω από την επιφάνεια.

Οι μελέτες της Δρ Bourke προτείνουν ότι αρχαίο χιόνι και πάγος μπορούν να υπάρξουν σε μεγάλες ποσότητες αλλά μόνο σε ένα μέτρο βάθος κάτω από την άμμο του πλανήτη. Ένας από τους αμμόλοφους, ο αμμόλοφος Kάιζερ, που θεωρείται ο μεγαλύτερος γνωστός στο ηλιακό σύστημα με ύψος 475 μ. και εκτείνεται σε απόσταση 6,5 χλμ., μπορεί να περιέχει περισσότερα από 500 κυβικά μέτρα νερού.

Τα συμπεράσματα της αναδύουν τη δυνατότητα ενός "βιολογικού βιότοπου" στους αμμόλοφους: η ζωή θα ήταν απίθανο να έχει επιζήσει εκεί, αλλά οι πάγοι μπορεί να περιέχουν απολιθωμένα στοιχεία της αρχικής Αριανής ζωής.

Ως γνωστόν έχει ανιχνευθεί πάγος κάτω από το χώμα του Άρη σχεδόν σε κάθε θέση, αλλά σε πολύ μεγάλες ποσότητες στους δύο πόλους. "Η πιθανή ποσότητα χιονιού, και επομένως νερού, είναι ενδεχομένως σημαντικά υψηλή", τονίζει η Bourke. Ένας τεράστιος αμμόλοφος θα μπορούσε να διατηρήσει τουλάχιστον 500 κυβικά μέτρα νερού, υπολόγισε.

Ο Άρης περιοδικά άλλαζε την κλίση του δραματικά, που αυξάνει έτσι τη δριμύτητα και τη βία των χειμώνων του. Η τελευταία φορά που το έκανε ήταν πριν περίπου 100.000 έτη. "Εκείνη την περίοδο είναι λογικό να υποτεθεί ότι χιόνισε σε αυτές τις θέσεις στον Άρη", συνέχισε.

"Υπάρχει πιθανότητα, οπωσδήποτε, σε αυτούς τους αμμόλοφους να βρεθούν στοιχεία της ζωής".