Οι συνέπειες από τις κλιματικές αλλαγές μπορεί να είναι "μη αναστρέψιμες", όπως προειδοποιούν οι ειδικοί της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για το Κλίμα (IPCC/GIEC) οι οποίοι υιοθέτησαν την Παρασκευή στη Βαλένθια ένα κείμενο περίληψης της τέταρτης έκθεσής τους που απευθύνεται στους ηγέτες του πλανήτη.

Οι ειδικοί προβλέπουν την εξαφάνιση του αρκτικού πάγου μέχρι το 2050

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ IPCC Πιθανή άνοδος θερμοκρασίας μεταξύ  1.8C και 4C (αρχική πρόβλεψη) Πιθανή άνοδος θερμοκρασίας μεταξύ  1.1C και 6.4C (τελευταία πρόβλεψη) Άνοδος της στάθμης της θάλασσας (πιο πιθανό) κατά 28-43 cm Θα εξαφανιστεί ο Αρκτικός θαλάσσιος πάγος κατά το καλοκαίρι μετά το 2050 Είναι πολύ πιθανό η αύξηση των καυσώνων  Ομοίως η αύξηση των έντονων τροπικών καταιγίδων

"Οι κλιματικές αλλαγές λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας και οι συνέπειές τους μπορεί να είναι αιφνίδιες ή μη αναστρέψιμες", αναφέρεται στο κείμενο της "περίληψης για αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις", το οποίο υιοθετήθηκε έπειτα από ολονύκτιες διαπραγματεύσεις.

Το στάδιο αυτό των εργασιών της IPCC/GIEC αποτέλεσε αντικείμενο έντονων συζητήσεων με ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, να εκτιμούν ότι η έκφραση "μη αναστρέψιμη" δεν ανταποκρίνεται σε κανέναν επιστημονικό όρο, σύμφωνα με έναν σύνεδρο.

Άλλες χώρες, κυρίως οι ευρωπαϊκές, επέμειναν να μείνει στο κείμενο η διατύπωση αυτή εκτιμώντας ότι αποτυπώνει την πραγματικότητα. "Είναι σημαντικό να δοθεί το μήνυμα ότι όλος ο κόσμος είναι ευάλωτος και όχι μόνο οι αναπτυσσόμενες χώρες", σχολίασε μάλιστα ένας διαπραγματευτής.

Οι ειδικοί της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή που συνεδριάζουν από τη Δευτέρα στην πόλη αυτή της ανατολικής Ισπανίας, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, συμφώνησαν σε ένα κείμενο περίληψης 20 σελίδων της τέταρτης έκθεσής τους που αποτελεί σύνθεση σημαντικών πορισμάτων και βασίζεται στην κατάρτιση πολιτικού προγραμματισμού για την καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Η επιτροπή προβλέπει αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη από 1,1 έως 6,4 βαθμούς Κελσίου έως το 2100 σε σχέση με την περίοδο 1980-1999. Η στάθμη της επιφάνειας των ωκεανών θα αυξηθεί από 0,18 έως 0,59 μ. στα τέλη του αιώνα σε σχέση με την περίοδο 1980-1999. Κύματα καύσωνα και ισχυρές βροχοπτώσεις θα πλήττουν συχνότερα τον πλανήτη, ενώ οι τροπικοί κυκλώνες και οι τυφώνες θα έχουν μεγαλύτερη ένταση.

Η 4η έκθεση της Επιτροπής για το Κλίμα αναφέρεται στην προσεχή πενταετία, συνοψίζει τα τρία σημαντικά κεφάλαια που δημοσιεύτηκαν φέτος και αφορούν την επιστημονική αποτίμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη καθώς και τις συνέπειές της, ενώ βασίζεται στους τρόπους αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών.

Η έκθεση θα εγκριθεί επίσημα από την ολομέλεια της επιτροπής το Σάββατο το πρωί στη Βαλένθια, ενώ ο προσεχής γύρος των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο του ΟΗΕ αρχίζει στις αρχές Δεκεμβρίου στο Μπαλ.

"Πολλές από τις αλλαγές που προβλέπαμε ότι θα συμβούν το 2020 ή το 2030 συμβαίνουν τώρα", δήλωσε ένας από τους συντάκτες της έκθεσης.

Η έκλυση των αερίων του θερμοκηπίου λόγω ανθρώπινης δραστηριότητας αυξήθηκε κατά 70% από το 1970 ως το 2004. Το ποσοστό διοξειδίου του άνθρακα (CO2) αυξήθηκε κατά 80% και τα επίπεδά του στην ατμόσφαιρα είναι τα υψηλότερα των τελευταίων 650.000 ετών.

Η νέα έκθεση, που συνοψίζει 3.000 σελίδες των τριών προηγούμενων επιστημονικών εκθέσεων που δημοσιεύθηκαν τον τελευταίο χρόνο, θα αποτελέσει τον καμβά της συζήτησης μεταξύ των κυβερνήσεων στη διάσκεψη στο Μπαλί της Ινδονησίας, το Δεκέμβριο. Καινοτομία στην έκθεση αποτελεί το ειδικό κεφάλαιο «Λόγοι Ανησυχίας», στο οποίο οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι όλες οι προηγούμενες προβλέψεις τους «ήταν αισιόδοξες» και η πραγματικότητα αποδεικνύεται πιο ζοφερή.

Άμεσα μέτρα...

Οι κυβερνήσεις καλούνται να δράσουν άμεσα, προκειμένου να αποτρέψουν τα χειρότερα. Οφείλουν να περικόψουν δραστικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, για να αποτρέψουν εμφάνιση και άλλων καυσώνων, λιώσιμο των πάγων και αύξηση της στάθμης της θάλασσας.

«Δεν θέλω να είμαι μάντης κακών. Είμαστε σε κρίσιμη καμπή», δήλωσε ο γ.γ του ΟΗΕ, προειδοποιώντας ότι, εάν δεν εφαρμοστούν τα επείγοντα μέτρα, ο κόσμος είναι στα «όρια της καταστροφής».

Πολλές χώρες ελπίζουν ότι στο Μπαλί θα συμφωνηθούν τα βήματα διαπραγμάτευσης του νέου σχεδίου που θα διαδεχθεί το Πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο εκπνέει το 2012 και καλύπτει μόνο 36 βιομηχανικές χώρες.

Ποιες είναι οι άμεσες απειλές ανά περιοχή

ΕΥΡΩΠΗ Ενισχυμένη διαφοροποίηση του κλίματος - υποχώρηση των πάγων, μείωση των χιονοπτώσεων, αύξηση της στάθμης των θαλάσσιων υδάτων, εξαφάνιση ειδών. Η αύξηση των θερμοκρασιών στις νότιες χώρες ενισχύει τον κίνδυνο πυρκαγιάς και ασθενειών λόγω των κυμάτων καύσωνα. Οι ειδικοί μιλούν για πτώση του χειμερινού αλλά και θερινού τουρισμού.

ΑΦΡΙΚΗ Μέχρι το 2020, 75-250 εκατ. άνθρωποι δεν θα έχουν άμεση πρόσβαση σε πόσιμο νερό και οι σοδειές, λόγω της μειώσης των βροχοπτώσεων, θα μειωθούν σημαντικά.

ΑΣΙΑ Περιοχές κινδυνεύουν από πλημμύρες λόγω της ανόδου της στάθμης των θαλάσσιων υδάτων αλλά και υπερχείλισης των ποταμών. Αύξηση του ρυθμού εμφάνισης ασθενειών που προκαλούνται σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων και περιόδους ξηρασίας.

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ - ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ Μέχρι το 2020 κίνδυνος μείωσης της βιοποικιλότητας σε οικολογικούς παραδείσους όπως ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Υφαλος και οι υδροβιότοποι του Κουίνσλαντ. Μείωση των υδάτινων πόρων.

ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ Ως τα μέσα του αιώνα η αύξηση της θερμοκρασίας και η μείωση της υγρασίας του εδάφους θα επιφέρει αντικατάσταση των τροπικών δασών από σαβάνες στην ανατολική Αμαζονία. Αυξημένος κίνδυνος για σημαντική απώλεια της βιοποικιλότητας, μέσω της εξαφάνισης ειδών, σε πολλές περιοχές της τροπικής Λατινικής Αμερικής. Μείωση της παραγωγικότητας σε πολλές σοδειές, με σοβαρές συνέπειες για την ασφάλεια των τροφίμων. Ο αριθμός των ατόμων που θα κινδυνεύουν από πείνα θα αυξηθεί.

ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ Αυξημένη ζήτηση για υδάτινους πόρους εξαιτίας της υπερθέρμανσης στα δυτικά όρη. Στη διάρκεια του αιώνα οι καύσωνες σε ορισμένες πόλεις, που ήδη πλήττονται, θα αυξηθούν, θα ενταθούν και θα διαρκούν περισσότερο με πιθανές συνέπειες για την υγεία των κατοίκων.

ΠΟΛΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Η βασική πρόβλεψη είναι ότι θα μειωθεί το πάχος και η έκταση των παγετώνων και των επιπλέοντων πάγων και θα επέλθουν αλλαγές στα φυσικά οικοσυστήματα με επιβλαβείς συνέπειες για πολλούς οργανισμούς, όπως τα αποδημητικά πουλιά, τα θηλαστικά και τα αρπακτικά. Οι αρνητικές συνέπειες θα πλήξουν τις υποδομές αλλά και τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των ιθαγενών.

ΜΙΚΡΑ ΝΗΣΙΑ Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα φέρει πλημμύρες, θύελλες, διάβρωση και κινδύνους για τις παράκτιες περιοχές, απειλώντας τις ζωτικές υποδομές και οικισμούς. Έως τα μέσα του αιώνα οι κλιματικές αλλαγές θα οδηγήσουν σε μείωση των υδάτινων πόρων.

Από ρεκόρ σε ρεκόρ τα αέρια του θερμοκηπίου

Σύμφωνα με νέες μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό οι παγκόσμιες μέσες συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα και του υποξειδίου του αζώτου στην ατμόσφαιρα ήταν υψηλότερες από ποτέ. Το μεθάνιο, το τρίτο από τα τρία σημαντικά αέρια του θερμοκηπίου, παρέμεινε σταθερό μεταξύ του 2005 και 2006.

Έτσι, οι μετρήσεις δείχνουν ότι το διοξείδιο του άνθρακα συμβάλλει περισσότερο στην παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας, εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, σε σχέση με το παρελθόν. Το διοξείδιο του άνθρακα συνέβαλε κατά 87% στην επίδραση της θερμότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, αλλά τα τελευταία πέντε χρόνια μόνο η συμβολή του ήταν 91%.

Η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξήθηκε περίπου κατά 0,5% για να φτάσει πέρσι σε 381,2 μέρη ανά εκατομμύριο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό. Το υποξείδιο του αζώτου έφτασε τα 320,1 μέρη ανά δισεκατομμύριο, το οποίο είναι κατά 0,25% υψηλότερο σε σχέση με το 2005.

Σήμερα δε υπάρχει 36,1% τοις εκατό περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα σε σχέση με το τέλος του 18ου αιώνα, πρώτιστα εξαιτίας της καύσης των απολιθωμένων καυσίμων.

Υπενθυμίζεται ότι η διακυβερνητική επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή κλίματος πρόβλεψε ότι, μέχρι το 2020, 75 έως 250 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αφρική θα αντιμετωπίσουν ελλείψεις νερού, οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων της Ασίας θα διατρέξουν μεγάλο κίνδυνο από τις πλημμύρες, οι Ευρωπαίοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με μεγάλες απώλειες ειδών, και η Βόρεια Αμερική θα πληγεί από καύσωνες.

Πρόσθετες πληροφορίες: Ελευθεροτυπία, BBC, ipcc