Από το 2009 έρχονται μεγάλες κλιματικές αλλαγές

Πηγή: BBC, 9 Αυγούστου 2007

Η υπερθέρμανση του πλανήτη αναμένεται να «πάρει την εκδίκηση» της από τον άνθρωπο στον μέγιστο βαθμό μετά το 2009, οπότε και αναμένεται τα μισά έτη από την πενταετία που θα ακολουθήσει να είναι θερμότερα από το 1998, τη θερμότερη χρονιά που έχει ποτέ καταγραφεί σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ήταν 14,54 βαθμούς Κελσίου.

Στα ανησυχητικά αυτά συμπεράσματα κατέληξαν ειδικοί της βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Met Office, δίνοντας για πρώτη φορά μέσω δημοσίευσής τους στο τεύχος της επιθεώρησα «Science» μια σαφή εικόνα για το τι πρόκειται να ζήσει η ανθρωπότητα τα επόμενα χρόνια.

Προκειμένου να καταλήξουν στις προβλέψει τους οι ειδικοί δημιούργησαν ένα μοντέλο το οποίο λαμβάνει υπόψη του φυσικά φαινόμενα όπως το El Nino στον Ειρηνικό Ωκεανό, αλλά και άλλες παραμέτρους σχετικά με την ωκεάνια κυκλοφορία και τη θερμοκρασία.

Μία από τις προβλέψεις τους είναι ότι μέχρι το 2014 η θερμοκρασία θα ανέβει κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου με βάση τη θερμοκρασία του 2004.

Ο Douglas Smith και οι συνεργάτες του στο Κέντρο Κλιματικών Αλλαγών Hadley προβλέπουν μέσω της ανάλυσης του συγκεκριμένου μοντέλου ότι τα επόμενα τρία ή τέσσερα χρόνια δεν θα εμφανιστεί σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας, παρά τη γενική πρόβλεψη που δείχνει αύξηση σε ορίζοντα δεκαετίας. Η πραγματική «λαίλαπα» θα ξεκινήσει μετά το 2009, αναφέρουν οι ειδικοί. Ως τότε οι φυσικές δυνάμεις θα αντισταθμίζουν ως έναν βαθμό την υπερθέρμανση που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα - όπως η καύση ορυκτών καυσίμων που οδηγεί σε έκλυση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα συμβάλλοντας στην επιδείνωση του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Οι ερευνητές έλεγξαν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του μοντέλου τους μελετώντας παλαιότερες προβλέψει που είχαν γίνει από τouς επιστήμονες, οι οποίες πήγαιναν πίσω στο 1982. Προσπάθησαν να δουν τι είχε αναφερθεί στις προβλέψει και τι ακριβώς συνέβη τελικά. Είδαν ότι η μελέτη των φυσικών μεταβολών των ωκεάνιων ρευμάτων καθώς και της θερμοκρασίας έδινε μια σαφή εικόνα για το τι πρόκειται να συμβεί. Το μοντέλο αυτό διαφέρει στο ότι δεν λαμβάνει υπόψη του μόνο τις κλιματικές αλλαγές που οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως τα περισσότερα υπάρχοντα μοντέλα.

"Σε μια 100ετή κλίμακα η κύρια αλλαγή θα προέρχεται από τα αέρια του θερμοκηπίου τα οποία θα κυριαρχήσουν επί της φυσικής μεταβλητότητας, ωστόσο τα επόμενα 10 χρόνια η φυσική εσωτερική τάση αλλαγών αναμένεται να έχει τη σημαντικότερη επίδραση",  ανέφερε ο Douglas Smith.

"Σε μια 10-ετή χρονική κλίμακα, και η φυσική εσωτερική μεταβλητότητα και οι ενδείξεις της παγκόσμιας θέρμανσης (από τις προκληθείσες από τον άνθρωπο αλλαγές του κλίματος) είναι σημαντικές, μάλιστα κοιτάζοντας προς το 2100, θα κυριαρχήσει η παγκόσμια θέρμανση."

Η πιο πρόσφατη αξιολόγηση από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC), ανέφερε ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι "πολύ πιθανό" να αναγκάσει τον κόσμο να θερμανθεί, και πρόβλεψε ότι η παγκόσμια μέση θερμοκρασία πιθανώς θα αυξηθεί κατά 1.8-4.0 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα.

"Είναι το ίδιο μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε στις προβλέψεις της πιο πρόσφατης έκθεσης της IPCC για τον ερχόμενο αιώνα, αλλά η διαφορά μεταξύ μας είναι ότι αρχίζει από την πραγματική παρατηρηθείσα κατάσταση του ωκεανού και της ατμόσφαιρας", εξηγεί ο Δρ Smith, επικεφαλής συντάκτης της ανακοίνωσης.

"Τα αέρια του θερμοκηπίου και τα αερολύματα συμπεριλαμβάνονται επίσης στη μελέτη, αλλά  συν τοις άλλοις αυτή προσπαθεί να προβλέψει πραγματικά οποιαδήποτε φυσική μεταβλητότητα. Αρχίζουμε με την παρούσα κατάσταση του ωκεανού, και προσπαθούμε να προβλέψουμε πώς πρόκειται να εξελιχθεί", συμπλήρωσε.

Σε δεύτερη μελέτη σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές που δημοσιεύεται στο δικτυακό έντυπο «Science Express» αμερικανοί ερευνητές αναφέρουν ότι η αιθάλη που παράγεται από τη βιομηχανία αλλά και από τις πυρκαγιές των δασών έχει δραματική επίδραση στο κλίμα της Αρκτικής - η επίδραση αυτή φαίνεται να ξεκινά μάλιστα μετά τη βιομηχανική επανάσταση.

Η ρύπανση εξαιτίας της βιομηχανία5 οδήγησε σε επταπλάσια αύξηση αιθάλης στο χιόνι της Αρκτικής στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, τονίζουν επιστήμονες από το Ινστιτούτο Desert Research. Η αιθάλη μειώνει την αντανακλαστικότητα του χιονιού και του πάγου, με αποτέλεσμα η επιφάνεια της Γης να απορροφά περισσότερη ηλιακή ενέργεια. Έτσι προκαλείται πρόωρο λιώσιμο του χιονιού και ως εκ τούτου υπερθέρμανση στην Αρκτική.

Αύξηση των βροχοπτώσεων

Πριν λίγες μέρες δόθηκε στη δημοσιότητα η πρώτη επιστημονική έρευνα που συνδέει άμεσα τις ανθρώπινες δραστηριότητες με την αύξηση των βροχοπτώσεων, ιδιαίτερα στο βόρειο ημισφαίριο.

Σύμφωνα με την έρευνα, που δημοσιεύτηκε στη επιθεώρηση Nature, καταγράφεται αύξηση των βροχοπτώσεων και των χιονοπτώσεων στη ζώνη μεταξύ 40 έως 70 μοιρών βόρεια, μια ζώνη που περιλαμβάνει μεγάλο μέρος της Βορείου Αμερικής, το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης και ένα τμήμα της Ρωσίας. Από την ίδια μελέτη προκύπτει ότι οι μεταβολές στις βροχοπτώσεις, από τη δεκαετία του 20 έως σήμερα, οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα σε ποσοστό 50% έως 85% και ότι μόνο στη Βρετανία από το 1925 τα επίπεδα των βροχοπτώσεων αυξάνονται κατά μέσον όρο 6,2 χιλιοστά κάθε δεκαετία.

Επίσης η περασμένη χρονιά καταγράφτηκε ως η θερμότερη στα αρχεία για ολόκληρη τη Βρετανία, με μια μέση θερμοκρασία 9,7 βαθμών Κελσίου, 1,1 βαθμοί υψηλότερη από τον μέσο όρο από το 1971 έως το 2000.

Προς το παρόν, κανείς δεν μπορεί να αποδώσει άμεσα τις καταστροφικές πλημμύρες που έπληξαν τη Βρετανία στην παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, επειδή όλα τα κλίματα έχουν μια φυσική μεταβλητότητα που περιλαμβάνει και εξαιρετικά περιστατικά. Εντούτοις, σε ό,τι αφορά τις ακραίες βροχοπτώσεις που σημειώθηκαν στη Βρετανία στις 24 Ιουνίου και στις 20 Ιουλίου 2007, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι είναι εξ ολοκλήρου σύμφωνες με τις τακτικές προβλέψεις για τα φαινόμενα που θα φέρει η κλιματική αλλαγή.

Πριν 10 χρόνια σχεδόν Βρετανοί επιστήμονες του Προγράμματος για τις Επιπτώσεις του Κλίματος είχαν δώσει λεπτομερείς προβλέψεις για τις επιπτώσεις της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας, εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, στη Βρετανία τον 21ο αιώνα και στην κορυφή της λίστας ήταν οι βροχοπτώσεις, που, όπως προέβλεπαν, θα είναι αυξημένες τόσο στη συχνότητα όσο και στην ένταση. Τότε θεωρούσαν ότι αυτό ήταν πιθανότερο να συμβαίνει τον χειμώνα, ενώ για τα καλοκαίρια είχε προβλεφθεί ότι θα είναι θερμότερα και ξηρότερα.

Με την άποψη αυτή συμφωνεί και ένας αμερικανός ειδικός του κλίματος που θεωρεί ότι η αλλαγή του κλίματος θα αυξήσει την πιθανότητα εκδήλωσης κατακλυσμιαίων φαινομένων. Οι υδρατμοί στην ατμόσφαιρα έχουν αυξηθεί περίπου 4% κατά μέσο όρο πάνω από τους ωκεανούς από το 1970 και αυτό οδηγεί σε περιστατικά ισχυρότερων βροχοπτώσεων, περίπου τα διπλάσια από αυτά που συνέβαιναν, επισημαίνει.

Εντούτοις, μια από τις ισχυρότερες αποδείξεις που στοιχειοθετούν ότι η κλιματική αλλαγή, εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, βρίσκεται σε εξέλιξη είναι ότι οι εποχές αλλάζουν. Πλέον, η άνοιξη φτάνει νωρίτερα από τις 21 Μαρτίου, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο έχουν επιμηκυνθεί και οι καθυστερημένοι χειμώνες γίνονται ηπιότεροι. Αυτή η μετατόπιση των εποχών επιβεβαιώθηκε από μια μελέτη περισσότερων από 500 φυτών και ζώων σε ολόκληρη την Ευρώπη που δημοσιεύθηκε πέρσι στην επιθεώρηση Global Change Βiology.

Στη μελέτη, που θεωρήθηκε ως η μεγαλύτερη έρευνα των εποχικών γεγονότων, διαπιστώθηκε ότι τα συμβάντα που συνδέονται με την έναρξη της άνοιξης, όπως το άνθισμα των φυτών, εμφανίζονται πλέον έξι έως οκτώ μέρες νωρίτερα, σε σχέση με 30 χρόνια πριν και ότι η έλευση της άνοιξης στη Βρετανία γίνεται πλέον δέκα μέρες νωρίτερα.

Αύξηση των ημερών με καύσωνα

Η μετεωρολογική υπηρεσία της Ελβετίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Βέρνης, μελετώντας στοιχεία από το 1880 μέχρι σήμερα, διαπίστωσε μια ανησυχητική αύξηση των ημερών με καύσωνα και των ακραίων θερμοκρασιών στην Ευρώπη. Στην έρευνα που δημοσιεύθηκε η επιστημονική ομάδα συμπέρανε ότι προηγούμενες αναλύσεις των καθημερινών θερμοκρασιών από 54 μετεωρολογικούς σταθμούς σε όλη την Ευρώπη είχαν υποτιμήσει τη διάρκεια των καυσώνων σε ποσοστό ως και 30%:

Έτσι, παρατήρησαν ότι τα κύματα του καύσωνα είναι συχνότερα και εντονότερα σήμερα. Παλαιότερα θεωρούσαν οι εδικοί ότι οι καύσωνες παρουσιάζονταν μόνο στο νότο της Ευρώπης, αλλά πλέον αναθεωρούν την άποψη αυτή, καθώς οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφονται σε βορειότερες χώρες έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των θανάτων που οφείλονται άμεσα ή έμμεσα από την υπερβολική ζέστη. Επιπλέον, η διάρκεια των καιρικών αυτών φαινομένων έχει σχεδόν τριπλασιαστεί τα τελευταία 100 χρόνια.

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι αν και οι καύσωνες είχαν διάρκεια μόλις μιάμισης μέρας το 1880, σήμερα έχουν διάρκεια τριών ή τεσσάρων ημερών, ενώ δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που διαρκούν ακόμα περισσότερο και φτάνουν μέχρι και τις 13 μέρες. Οι μετρήσεις καταδεικνύουν ότι το κλίμα στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού μεταβάλλεται πλέον ξαφνικά και οι θεομηνίες αποτελούν στοιχείο της καθημερινότητας, καθώς δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο μια περιοχή να πλήττεται διαδοχικά από καύσωνα και στη συνέχεια από ασυνήθιστες για την εποχή καταρρακτώδεις βροχές.

Ένα στοιχείο που συνέτεινε στη σύγχυση σχετικά με τη διάρκεια και την ένταση των ημερών με καύσωνα ήταν οι ανακριβείς μετρήσεις που λαμβάνονταν από μετεωρολογικούς σταθμούς. Τα επιστημονικά όργανα που καταγράφουν τη θερμοκρασία πρέπει να προφυλάσσονται από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία, καθώς και από τη θερμότητα του εδάφους, γιατί σε αντίθετη περίπτωση παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις από τις πραγματικές τιμές. Αφενός καταγράφονται υψηλότερες θερμοκρασίες και αφετέρου η μακροπρόθεσμη μελέτη των στοιχείων αυτών έδειχνε μικρότερη ποσοστιαία αύξησή τους.

Όπως λένε οι ειδικοί οι ακραίες θερμοκρασίες, οι απότομες κλιματικές μεταβολές και τα πρωτόγνωρα καιρικά φαινόμενα θα είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Γι αυτό είναι επιτακτική πλέον η ανάγκη να παρθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να μετριάσουμε τον αρνητικό αντίκτυπο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη φύση.