Ερευνητές βρήκαν τι φταίει για τις διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους και χιμπατζήδες

Πηγή: AFP, 12 Φεβρουαρίου 2009

Μια απότομη γονιδιακή μεταβολή που συνέβη στον τελευταίο κοινό πρόγονο των πιθήκων και των ανθρώπων, κάπου 10 εκατομμύρια χρόνια πριν, μπορεί να έχει συμβάλει στον εξελικτικό διαχωρισμό ανάμεσα στα πρωτεύοντα θηλαστικά ξαδέλφια, σύμφωνα με μια μελέτη.

Πριν γίνει διακλάδωση του πρωτεύοντος οικογενειακού δέντρου, ο γενετικός κώδικας ήταν σχετικά σταθερός - εκτός από μία ειδική περιοχή η οποία, σύμφωνα με τους ερευνητές, ήταν τελικά και αυτή που καθόρισε την εξέλιξη.

Πρόκειται για μια περιοχή όπου οι αλληλουχίες του γενετικού κώδικα πολλαπλασιάζονται και δημιουργούν αντίγραφά τους. Κάποια στιγμή και για άγνωστο λόγο στην περιοχή αυτή η ταχύτητα της αντιγραφής αυξήθηκε απότομα, πολύ περισσότερο από τα άλλα τμήματα του γενετικού κώδικα, γεγονός που αποτέλεσε τον καταλύτη για τις εξελικτικές διεργασίες που οδήγησαν στον διαχωρισμό των ειδών.

Εικόνα που δείχνει τον διαχωρισμό του πρώιμου ανθρώπου από τους χιμπατζήδες

Η έρευνα αυτή μπορεί να ρίξει φως σε κάτι που προβλημάτιζε τους επιστήμονες εδώ και καιρό: γιατί οι άνθρωποι και οι χιμπατζήδες φαίνονται και συμπεριφέρονται τόσο διαφορετικά, αν και έχουν - όπως θεωρείται από όλους - σχεδόν πανομοιότυπη γενετική κληρονομιά.

Με άλλα λόγια, προτού οι μεγάλοι πίθηκοι αποκοπούν από τους υπόλοιπους πιθήκους και τις μαϊμούδες, πριν 10 εκατ. χρόνια, το DNA τους άρχισε να κάνει εκρηκτικές αλλαγές (πέρα από τις κλασικές μεταλλάξεις). "Είναι πραγματικά σαν ηφαίστεια στο γονιδίωμα, που τίναξαν στον αέρα κομμάτια του DNA", δήλωσε ο γενετιστής Έβαν 'Αϊσλερ.

Η συγκριτική γενετική ανάλυση ανθρώπων και πιθήκων έδειξε ότι αυτή η ταχύτατη αύξηση της αντιγραφής (διπλασιασμού) σε τμήματα του γενετικού κώδικα άρχισε να αυξάνεται ακριβώς την εποχή που οι πιο κλασικές γενετικές μεταλλάξεις άρχισαν να επιβραδύνονται, με συνέπεια οι άνθρωποι και οι χιμπατζήδες να έχουν σήμερα έξτρα αντίγραφα αυτών των γενετικών αλληλουχιών.

Σύμφωνα με τον 'Αϊσλερ, «υπάρχει η πιθανότητα αυτά τα γονίδια να ήσαν σημαντικά για τη γλώσσα ή για κάποιες πλευρές της νόησης, αν και πολλή περισσότερη έρευνα πρέπει να γίνει πριν βεβαιωθούμε γι΄ αυτό».

Δηλαδή οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι εντόπισαν όχι μόνο το χρονικό σημείο κατά το οποίο ξεκίνησε ο διαχωρισμός του ανθρώπου από τους πιθήκους, αλλά ότι ανακάλυψαν και τη βιολογική διαδικασία που ευθύνεται για αυτό.

Τα γονιδιώματα των δύο ειδών επικαλύπτονται σχεδόν κατά 99 τοις εκατό, ενώ οι πρωτεΐνες τους είναι σχεδόν ίδιες, όπως έδειξε μια άλλη έρευνα. Εν τούτοις διαφέρουμε στην όψη, στη νόηση αλλά και στην συμπεριφορά τόσο πολύ.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Natrure, βρήκε ότι ο αριθμός και η γκάμα των διπλών γενετικών αλληλουχιών ποικίλουν πολύ περισσότερο από άλλα τμήματα του γενετικού κώδικα.

"Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί συνέβη, αλλά ο κοινός πρόγονος των ανθρώπων, των χιμπατζήδων και των γοριλών είχε μια ασυνήθιστη δραστηριότητα (γονιδιακού) διπλασιασμού, όσο και στην έκταση των αλληλουχιών DΝΑ που αυτές αφορούσαν", λέει ο Jeffrey Kidd του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, ένας από τους ερευνητές.

Βέβαια όποια και αν είναι η αιτία, είναι πιθανό να είχε σημαντικό αντίκτυπο για την αναπαραγωγική επιτυχία, την προσαρμοστικότητα και την εξέλιξη των προγόνων των ανθρωπίδων πληθυσμών, αναφέρει η μελέτη.

"Αυτή η γενετική εξέλιξη οδήγησε πιθανότατα σε μεταβολές στο μέγεθος των πληθυσμών, στη διάρκεια ζωής των ατόμων και στη σταθερότητα του γονιδιώματος",  δήλωσε ο Kidd.