Ο Ανταρκτικός πάγος κοντά στο σημείο τήξης

Πηγή: Reuters, 19 Μαρτίου 2009

 Ένα μεγάλο μέρος του πάγου που καλύπτει την Δυτική Ανταρκτική μπορεί να χαθεί εάν τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα αυξηθούν έστω και ελαφρά από τα σημερινά επίπεδα, και οι θερμοκρασίες  των ωκεανών συνεχίσουν να αυξάνονται, αναφέρει μια μελέτη που κυκλοφόρησε πρόσφατα.

Συγχρόνως, μια άλλη σχετική μελέτη γράφει πως αν τμήματα του πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής καταρρεύσουν και αυτά της Ανατολικής Ανταρκτικής συνεχίσουν να λιώνουν στο τμήμα που βρίσκεται κοντά στη θάλασσα, τότε η παγκόσμια στάθμη της θάλασσας θα ανέβει κατά επτά μέτρα από τα σημερινά επίπεδα.

Έτσι η Γη μας κινδυνεύει να μετατραπεί σε έναν «Υδάτινο Κόσμο», αντίστοιχο αυτού που εμφανιζόταν στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία του 1995.

Η Ανταρκτική αποθηκεύει περίπου το 90 τοις εκατό του παγκόσμιου γλυκού νερού.

Και οι δύο μελέτες, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature, είναι αποτέλεσμα μιας εκτεταμένης γεώτρησης στον θαλάσσιο πυθμένα κάτω από το Ross Ice Shelf, από μια επιστημονική ομάδα της Νέας Ζηλανδίας, της Ιταλίας, της Αμερικής και της Γερμανίας.

Τα επιπλέοντα παγόβουνα δεν θα ανεβάσουν τη στάθμη της θάλασσας αν λιώσουν, γιατί ήδη εκτοπίζουν νερό. Η πραγματική απειλή προέρχεται όταν το τμήμα του παγόβουνου που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, εκτίθεται στον ωκεανό.

Τα 50 και πλέον δείγματα του πυρήνα του πάγου, από βάθος έως και 1,2 χιλιόμετρα, επέτρεψαν στους επιστήμονες να μελετήσουν τον τρόπο με τον οποίο οι προηγούμενες περίοδοι αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, επέδρασαν στις θερμοκρασίες των ωκεανών, στην μετακίνηση των πάγων και στο επίπεδο της θάλασσας.

Οι πυρήνες του πάγου έδειξαν πως το παγόβουνο της Δυτικής Ανταρκτικής, το Ross Embayment καταρρέει και ξανασχηματίζεται κάθε 40.000 χρόνια. Έχει καταρρεύσει 38 φορές τα τελευταία 5 εκατομμύρια χρόνια.

"Το μεγαλύτερο μέρος του παγόβουνου βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας και είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στην άνοδο των ωκεανών και τις ατμοσφαιρικές θερμοκρασίες," λέει ο Tim Naish, διευθυντής του Κέντρου Ερευνών της Ανταρκτικής στο Πανεπιστημίου Victoria για τις γεωτρήσεις.

Κίνδυνοι

Τα δείγματα του αρχαίου πάγου που πάρθηκαν με το τρυπάνι έδειξαν, επίσης, αλλαγές και στην κλίση του άξονα της Γης, θέτοντας έτσι τις πολικές περιοχές πότε κοντά και πότε μακριά από τον Ήλιο, οπότε το γεγονός αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών και των κύκλων της ανάπτυξης και της υποχώρησης του πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής, μεταξύ τριών και πέντε εκατομμυρίων ετών πριν, λένε οι επιστήμονες.

Περίπου τέσσερα εκατομμύρια χρόνια πριν, η αύξηση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, σε σχεδόν 400 μέρη ανά εκατομμύριο, ενίσχυσε τα φαινόμενα θέρμανσης σε αυτά που προκλήθηκαν από την κλίση του άξονα της Γης, συνέχισαν.

"Η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και πάλι πλησιάζει τα 400 μέρη ανά εκατομμύριο", τονίζει ο Naish. Σήμερα είναι περίπου 387 ppm, έναντι περίπου 280 ppm στην αρχή της βιομηχανικής επανάστασης.

"Τα γεωλογικά αρχεία από τους πυρήνες του πάγου, όπως είναι το ANDRILL (Ανταρκτική Γεώτρηση), τονίζουν τον κίνδυνο ένα σημαντικό κομμάτι των μόνιμων πάγων στην Ανταρκτική, θα μπορούσε να χαθεί ... καθώς το κλίμα της γης θα εξακολουθεί να ζεσταίνεται", είπε ο Naish.

Οι προσομοιώσεις για την συμπεριφορά των παγόβουνων καθώς και τα δεδομένα από την διάτρηση διαπιστώνουν ότι τα παγόβουνα της Δυτικής Ανταρκτικής μπορεί να εξαφανιστούν για αιώνες και η πλειοψηφία των πάγων θα μπορούσε να καταρρεύσει μέσα σε χιλιάδες χρόνια, προειδοποιεί ο Naish.

Μια μελέτη από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια αναφέρει ότι τα υπολογιστικά μοντέλα που στηρίζονται στις γεωτρήσεις διαπίστωσαν ότι η ωκεάνια θέρμανση ήταν η κινητήρια δύναμη για την τήξη των φύλλων του πάγου και ότι πέντε βαθμούς Κελσίου ήταν αρκετοί για να προκαλέσουν την κατάρρευση του πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής. Η αποκόλληση αυτή προκλήθηκε από εμφάνιση θερμών ρευμάτων στο Νότιο Παγωμένο Ωκεανό, τα οποία αργά αλλά σταθερά κέρδισαν τη μάχη με τους παγετώνες.

Τα μοντέλα έδειξαν επίσης ότι, όταν το παγόβουνο της Δυτικής Ανταρκτικής κατέρρευσε, και το πολύ μεγαλύτερο φύλλο πάγου της Ανατολικής Ανταρκτικής συνέχισε να λιώνει στα άκρα, τότε η παγκόσμια στάθμη της θάλασσας ανέβηκε επτά μέτρα πάνω από τα σημερινά επίπεδα σήμερα, λέει ο David Pollard από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης.

Οι δύο μελέτες έχουν δώσει στους επιστήμονες μια εικόνα της ιστορίας των πάγων της Ανταρκτικής από τις αρχές έως τα μέσα της Πλειόκενου περιόδου, μεταξύ 5 και 3 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν η θερμοκρασία της Γης ήταν στην περιοχή εκείνη που προβλέπεται να ισχύει στους επόμενους αιώνες, αναφέρουν οι επιστήμονες.

Λένε βέβαια ότι μπορεί να περάσουν αρκετοί αιώνες για να ζεσταθεί ο ωκεανός κατά πέντε βαθμούς Κελσίου, μια θερμοκρασία που απαιτείται για να λιώσει αρκετός πάγος, και να προκληθεί σημαντική υποχώρηση του πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής.

"Όμως, ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα μπορούσε να προκύψει και από τη συσσώρευση των αερίων του θερμοκηπίου,  όπως προβλέπεται για τον 21ο αιώνα, εφόσον οι εκπομπές δεν θα έχουν μειωθεί σημαντικά", δήλωσαν. 

"Πρέπει να περαστεί επιτέλους το μήνυμα ότι αν δεν γίνει σύντομα κάτι για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, μια άνοδος της στάθμης της θάλασσας κατά τουλάχιστον πέντε μέτρα μέσα στους προσεχείς αιώνες θα είναι αναπόφευκτη", δηλώνουν επιστήμονες.

Οι δύο αυτές έρευνες ήταν οι πρώτοι καρποί ενός πολυεθνικού προγράμματος ανταρκτικών ερευνών, τα 2/3 της χρηματοδότησης του οποίου προέρχονται από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ.

28 Μαρτίου και ώρα 20:30, στην ώρα της Γης, κλείνουμε τα φώτα

Σε λίγες μέρες τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα κλείσουν τα φώτα τους για μία ώρα και θα στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα στους ηγέτες του κόσμου για την ανάγκη άμεσης δράσης ενάντια στην αλλαγή του κλίματος. Πρόκειται για το Σάββατο 28 Μαρτίου, στις 20.30, που είναι η ώρα της Γης.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, 78 χώρες και περίπου 700 πόλεις ζούνε στον παλμό της Ώρας της Γης (Earth Hour).

Η WWF Ελλάς ανακοίνωσε πως η ανταπόκριση της ελληνικής κοινωνίας σε αυτό το κάλεσμα είναι ήδη εντυπωσιακή: 70 είναι οι Δήμοι και οι Κοινότητες που έχουν δηλώσει επίσημα τη συμμετοχή τους και προχωρούν σε δράσεις ενημέρωσης των πολιτών τους. Η άμεση ανταπόκριση της τοπικής αυτοδιοίκησης φέρνει την Ελλάδα πολύ κοντά στην κάλυψη του 10% του παγκόσμιου στόχου της Ώρας της Γης, που είναι η συμμετοχή 1.000 πόλεων σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Η Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου, η μεγαλύτερη σε μήκος καλωδιωτή γέφυρα πολλαπλών ανοιγμάτων στον κόσμο, με κυρίως κατάστρωμα 3 χλμ., έρχεται να προστεθεί στον κατάλογο των τόπων που θα συσκοτιστούν για μία ώρα το βράδυ της 28ης Μαρτίου. Αυτό το σύμβολο σύγχρονης αρχιτεκτονικής θα «κλείσει το διακόπτη», σβήνοντας το χαρακτηριστικό μπλε και κίτρινο διακοσμητικό φωτισμό του που αποτελείται από 792 φωτιστικά σώματα.